Ngày 13-5, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng mở phiên xử phúc thẩm vụ yêu cầu trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
Nguyên đơn là ông Huỳnh Chiếm Hoạnh (sinh năm 1965, trú huyện CưKuin, Đắk Lắk), bị đơn là VKSND tỉnh Khánh Hòa (người đại diện theo ủy quyền là ông Võ Khôi Tuân).
Ông Hoạnh là con của ông Huỳnh Chiếm Phái (sinh năm 1931, mất năm 2015), người bị làm oan trong vụ án xảy ra cách đây 41 năm.
Tại phiên xử sơ thẩm, TAND tỉnh Khánh Hòa đã tuyên chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc VKSND tỉnh Khánh Hòa phải bồi thường cho những người đồng thừa kế của ông Phái hơn 1,6 tỉ đồng.
Số tiền bồi thường bao gồm thiệt hại tinh thần mà nguyên đơn yêu cầu và các chi phí khác mà các bên đã thỏa thuận trước đó.
 |
Ông Hoạnh (áo kẻ, mang kính) cùng người thân đến tham gia phiên tòa phúc thẩm ngày 13-5. Ảnh: T.AN |
Sau đó, VKSND tỉnh Khánh Hòa đã kháng cáo đối với phần giải quyết chấp nhận toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn về khoản yêu cầu bồi thường hơn 1,4 tỉ đồng thiệt hại về tinh thần.
VKSND tỉnh này cho rằng khoảng thời gian làm căn cứ xác định thiệt hại về tinh thần cho ông Phái phải được tính từ ngày ông này bị bắt, tạm giữ, tạm giam đến ngày chấp hành xong biện pháp ngăn chặn là 403 ngày (tức tính từ ngày 18-12-1981 đến ngày 2-2-1983). Theo đó, số tiền ông Phái được bồi thường là hơn 136 triệu đồng.
Tuy nhiên, tại biên bản thương lượng ngày 23-9-2020, VKS đồng ý bồi thường khoản này với số tiền hơn 222 triệu đồng, bao gồm cả 592 ngày ông Phái không bị giam (từ ngày 11-2-1983 đến 25-9-1984).
Tòa sơ thẩm chấp nhận yêu cầu bồi thường hơn 1,4 tỉ đồng thiệt hại về tinh thần của nguyên đơn là không đúng, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước. Do đó, VKS đề nghị tòa phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm theo hướng không chấp nhận yêu cầu bồi thường hơn 1,4 tỉ đồng thiệt hại về tinh thần, chỉ chấp nhận số tiền hơn 222 triệu đồng.
Trong khi đó, ông Hoạnh kháng cáo cho rằng khoảng thời gian bồi thường thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất quá ít, yêu cầu tính từ ngày 25-9-1984 đến ngày 10-12-1989, tương ứng với số tiền hơn 1,1 tỉ đồng. Ông Hoạnh yêu cầu VKSND tỉnh Khánh Hòa phải bồi thường tổng cộng hơn 4,4 tỉ đồng.
Tại tòa phúc thẩm, các bên giữ nguyên nội dung kháng cáo. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng không có căn cứ chấp nhận và quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm, buộc VKSND tỉnh Khánh Hòa phải bồi thường hơn 1,6 tỉ đồng.
 |
Anh em ông Hoạnh tại phiên tòa phúc thẩm. Ảnh: T.AN |
Theo hồ sơ, tối 18-10-1981, tại xã Ninh Giang (nay là phường Ninh Giang, thuộc thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) xảy ra vụ chủ tịch UBND xã này bị bắn chết. Hôm sau, Công an tỉnh Phú Khánh (nay là tỉnh Khánh Hòa) bắt giam ông Huỳnh Chiếm Phái cùng ba người khác để điều tra tội giết người.
Sau hơn 13 tháng bị tạm giam, đến ngày 2-2-1983, ông Phái được VKSND tỉnh này ra lệnh tạm tha với lý do “xét thấy bị can tuổi già, sức khỏe bị sút kém nên không cần thiết phải giam giữ tiếp”.
Tháng 12-2009, VKSND Khánh Hòa giao cho gia đình ông Phái bản sao quyết định đình chỉ điều tra do VKSND Phú Khánh ban hành ngày 25-9-1984. Quyết định nêu rõ: “Xét thấy không đủ bằng chứng để buộc tội Huỳnh Chiếm Phái phạm tội giết người”.
Khi còn sống, ông Phái liên tục kêu oan, yêu cầu trả lại danh dự nhưng không cơ quan tố tụng nào giải quyết. Sau đó, ông Phái ủy quyền cho con trai là ông Hoạnh gửi đơn yêu cầu bồi thường oan nhưng cũng không cơ quan nào giải quyết.
Từ năm 2011-2012, VKSND Tối cao đã có ba văn bản yêu cầu VKS tỉnh tiến hành các thủ tục để bồi thường cho ông Phái theo quy định nhưng VKS tỉnh không thực hiện. TAND thị xã Ninh Hòa thụ lý vụ kiện đòi bồi thường oan của ông Phái nhưng rồi đình chỉ.
VKSND tỉnh Khánh Hòa cho rằng đã hết thời hiệu giải quyết nên không xin lỗi, bồi thường. Cục Bồi thường nhà nước- Bộ Tư pháp và một số cơ quan trung ương có nhiều công văn đề nghị VKSND Tối cao chỉ đạo VKS tỉnh giải quyết đơn khiếu nại của gia đình ông Phái.
Tháng 8-2019, VKSND tỉnh Khánh Hòa mới cải chính, xin lỗi công khai ông Phái khi ông này đã chết gần bốn năm.
Sau đó, ông Hoạnh có đơn yêu cầu VKSND tỉnh phải bồi thường tổng số tiền hơn 4,4 tỉ đồng, gồm thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất hơn 1,3 tỉ đồng, thiệt hại về vật chất do sức khỏe bị xâm phạm hơn 1,5 tỉ đồng, thiệt hại tinh thần 9.490 ngày là hơn 1,2 tỉ đồng và các chi phí khác hơn 142 triệu đồng. Nhưng VKSND tỉnh Khánh Hòa chỉ đồng ý bồi thường hơn 474 triệu đồng.
