Tại TP Hồ Chí Minh, hiện chỉ có 33 ngàn/137 ngàn doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn có đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động. Gần 20 doanh nghiệp đang nợ BHXH thành phố trên 1 tỷ đồng, trong đó có doanh nghiệp nợ tới 7 tỷ đồng. Tổng số nợ BHXH tại đây là trên 50 tỷ đồng.
Tại Đồng Nai, trên 500 doanh nghiệp nợ BHXH trên 1 tháng với tổng số tiền trên 130 tỷ đồng, trong đó có 22 doanh nghiệp nợ dây dưa kéo dài từ năm 2008 đến nay với tổng số tiền hơn 26 tỷ đồng.
Theo BHXH Việt Nam , nguyên nhân của tình trạng nợ đọng là do nhiều doanh nghiệp tuy đã hết niên độ quyết toán nhưng chưa dồn tiền trả nợ BHXH và đóng khoản BHXH phát sinh.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp thường phải vay ngân hàng với lãi suất cao trong khi nợ BHXH chỉ bị lãi chưa đóng, chậm đóng là 10,5%/năm (tương đương với 0,875%/tháng) nên việc các doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở này để cố tình nợ tiền BHXH của người lao động cũng là điều dễ hiểu.
BHXH Việt Nam vẫn loay hoay cân đối giữa "đầu vào" BHXH thấp do nhiều doanh nghiệp không chịu đóng tiền với đầu ra là khả năng thanh toán BHXH, BHYT cho đông đảo người tham gia.
Để khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH, BHXH Việt Nam đã đôn đốc BHXH các tỉnh, thành phố đẩy nhanh tiến độ chỉ đạo quyết liệt hơn về thực hiện công tác thu và phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, nhất là với các địa phương có tỷ lệ thu thấp. Đồng thời, nghiêm túc kiểm tra, rà soát nếu phát hiện có sự thỏa thuận cho nợ BHXH sẽ kỷ luật nghiêm khắc, xử lý theo pháp luật. Trên cơ sở hiệu quả công tác thu, BHXH các tỉnh, thành phố lấy đó làm căn cứ để bình xét thi đua khen thưởng phải thực hiện đúng quy chế hàng tháng, hàng quý.
Việc khởi kiện các doanh nghiệp cố tình chây ỳ, nợ đọng BHXH với số tiền lớn, kéo dài cũng được BHXH các tỉnh, thành phố chú trọng hơn. Ngoài việc phải chịu một khoản tiền lãi phạt chậm đóng, với những doanh nghiệp nợ từ 3 tháng trở lên, BHXH TP Hồ Chí Minh chuyển hồ sơ cho cơ quan thanh tra lao động để xử phạt vi phạm hành chính theo các mức độ khác nhau, từ cảnh cáo để rút giấy phép hoạt động.
Cơ quan BHXH cũng sẽ đánh giá tình hình xử lý vi phạm và tiến hành khấu trừ nợ BHXH từ tài khoản của doanh nghiệp nợ từ 1 tỷ đồng trở lên đã xử phạt hành chính nhưng chưa khắc phục. Những trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ bị kiện ra tòa án giải quyết và công khai danh tính trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Từ năm 2008 đến nay, BHXH TP Hồ Chí Minh đã kiện 128 doanh nghiệp ra tòa. BHXH Đồng Nai cũng đã lên danh sách chuẩn bị khởi kiện 21 doanh nghiệp, trong đó trước mắt đã hoàn tất thủ tục khởi kiện Công ty TNHH K&P và Công ty TNHH hóa chất Dyvina ở thành phố Biên Hòa; BHXH Bình Dương đã đưa vào danh sách 16 doanh nghiệp nợ đọng từ 800 triệu đồng đến 3 tỷ đồng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp trong thời gian dài để kiện ra tòa.
Theo Thanh Tùng (CAND)
