ĐH Mỹ - Phân biệt vàng thau

Muốn biết trường tốt hay không, trước hết phải xem có được công nhận chất lượng hay không; tổ chức nào công nhận?

Mỹ có nền kinh tế thị trường mở và tự do, chuyện thành lập một trường ĐH, trung học, tiểu học, hay vườn trẻ chỉ cần làm đơn xin, đóng phí và đóng thuế đầy đủ hằng năm là được phép hoạt động. Nhưng được phép hoạt động (non-accredited) và được công nhận (accredited) bằng cấp là hai chuyện hoàn toàn khác biệt.

Nhà nước cấp phép, tư nhân đánh giá chất lượng

Việc kiểm định chất lượng, cấp chứng nhận chất lượng các trường học Mỹ do các tổ chức độc lập có kinh nghiệm, uy tín thực hiện. Cả nước Mỹ có 14 tổ chức độc lập lo việc quản lý và đánh giá chất lượng các trường ĐH và cao đẳng. Trong 14 tổ chức đó có sáu tổ chức lớn quản lý từng khu vực và tám tổ chức nhỏ tùy theo vùng. Sáu tổ chức lớn gồm: New England Association of Colleges and Schools Institution, Middle States Association of Colleges and Schools Institution, North Central Association of Colleges and Schools Institution, Southern Association of Colleges and Schools Institution, Western Association of Colleges and Schools Institution, Northwest Association of Accredited Schools và Northwest Commission on Colleges and Universities. 

Trên đây chỉ là giám sát, đánh giá chất lượng trường để cấp giấy công nhận về chất lượng đào tạo chứ không liên hệ gì đến bằng hành nghề. Ở những trường đào tạo nghề, ngoài các tổ chức trên còn có sự giám sát và chứng nhận chất lượng của hiệp hội nghề tự quản, hoàn toàn độc lập với chính phủ. Ví dụ như các trường ĐH y phải chịu sự công nhận của hiệp hội ngành y cho toàn nước Mỹ (American Medical Association:http://www.ama-assn.org/). Nếu một trường A nào đó có đào tạo bác sĩ nhưng không có sự chứng nhận của hiệp hội này thì sinh viên tốt nghiệp trường A không có bất kỳ nơi đâu cho thi lấy bằng hành nghề, tập sự hay thuê để hành nghề y. Các trường có dạy ngành nghề luật sư, kỹ sư, dược, nha v.v... cũng vậy.

Cùng tên Irvine, ở cùng bang Cali nhưng ĐH UC Irvine là trường được công nhận chất lượng, có cơ sở vật chất quy mô, hoành tráng. Ảnh trên:Một trung tâm khám chữa bệnh trực thuộc UC Irvine. Còn trường Irvine University chỉ có 300 m², nằm trong cao ốc cho thuê. Ảnh dưới:Cửa ngõ vào khu cao ốc có Irvine Universitythuê.

Mở trường dễ, công nhận chất lượng phải nhiều năm

Sau đây là trình tự cấp phép, công nhận chất lượng của bang California. Người muốn mở trường chỉ cần làm cái đơn có mẫu sẵn có tên là: Application for Approval to Operate for an Institution Not Accredited nộp cho Bureau for Private Postsecondary Education tại California, đóng phí 5.000 USD và được chấp nhận cho một cơ sở kinh doanh về giáo dục tổng quát. Để được cấp bằng (chỉ để treo chơi), ông chủ Irvine University làm thêm cái đơn theo mẫu tên là: Application for Approval to Operate an Accredited Institution cũng nộp cho Bureau for Private Postsecondary Education, đóng phí 750 USD.

Nếu muốn bằng cấp của trường có giá trị thì họ phải làm đơn chuyển cho các tổ chức kiểm định độc lập, tiếp đó là các hiệp hội nghề v.v… với đầy đủ hồ sơ theo tiêu chuẩn của các tổ chức này.

Các tổ chức kiểm định và công nhận chất lượng và các hội nghề nghiệp xem xét từng trường theo tiêu chuẩn đăng ký, khảo sát các sinh viên ra trường theo những tiêu chuẩn về thất nghiệp, lương và các phản hồi từ các công ty tuyển người học v.v... rồi mới kiểm tra và công nhận hay không công nhận. Việc được công nhận có thể  thực hiện sau năm năm xem xét nhưng cũng có thể dài vô hạn nếu không đạt các tiêu chí đề ra. Kết quả kiểm định, công nhận được công bố công khai trên nhiều phương tiện, trong đó có các trang web uy tín.

BS HỒ HẢI