Bị án Phùng Văn Đồng, người bị quy kết là đồng phạm trong vụ tham ô tài sản xảy ra tại Công ty Cho thuê Tài chính II (Công ty ALCII) và bị kết án 15 năm tù liên tục có đơn kêu oan. Mới đây nhất, ngày 23-6, đơn kêu oan của gia đình ông đã được Văn phòng Chính phủ chuyển đến TAND Tối cao và VKSND Tối cao để hai cơ quan này xem xét.
“Có tham gia họp”
Trong vụ nâng khống giá tàu lặn cũ từ 100 triệu đồng lên 130 tỉ đồng để tham ô tại ALCII, TAND TP.HCM và Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM đã xử tử hình hai bị cáo, trong đó có bị cáo Vũ Quốc Hảo, nguyên tổng giám đốc công ty này. Hai bản án này cũng cáo buộc ông Đồng là đồng phạm vì đã tham gia cuộc họp bàn thẩm định giá trị tài sản trong phi vụ nâng khống giá tàu để tham ô. Đáng chú ý, trong phi vụ tham ô này, ông Đồng không hề được chia chác hay hưởng lợi gì.
Ban đầu cơ quan điều tra (CQĐT) kết luận: “Tài liệu điều tra xác định Phùng Văn Đồng không tham gia thực hiện việc rút tiền sử dụng cá nhân thông qua hợp đồng mua bán và cho thuê tài chính thiết bị lặn Tinro2… nên không đề nghị xem xét trách nhiệm hình sự…”. Cáo trạng sau đó của VKSND Tối cao (truy tố 10 bị can trong vụ án này về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ) cũng nói ông Đồng không biết động cơ, mục đích của Vũ Quốc Hảo trong việc ký và thực hiện hợp đồng cho thuê tài chính nên không có cơ sở xem xét trách nhiệm hình sự trong vụ án này”.
Bị án Phùng Văn Đồng. Ảnh: LS
Tuy nhiên, sau khi bị TAND TP.HCM trả hồ sơ để xem xét lại tội danh, CQĐT đã khởi tố thêm ông Đồng. Cáo trạng mới sau đó của VKSND Tối cao cho rằng: “… Khoảng thời gian từ ngày 20 đến 23-12-2007, Vũ Quốc Hảo - tổng giám đốc ALCII, triệu tập cuộc họp có những người tham gia gồm: Nguyễn Văn Tài - phó tổng giám đốc, Phạm Xuân Nghị - trưởng phòng Cho thuê, Đinh Nguyên Tý, Phùng Văn Đồng - phó phòng Cho thuê” và “các bị cáo trên khi thẩm định giá trị tài sản mua và cho thuê tàu Tinro2 với Công ty Cát Long Hải biết có sự chênh lệch lớn giữa giá trị đầu vào, giá bán và thuê lại, không đảm bảo hồ sơ pháp lý về tài sản theo quy định về nghiệp vụ cho vay đối với tàu Tinro2 nhưng vẫn hoàn tất thủ tục, hồ sơ tín dụng…”. Từ đó cáo trạng chuyển đổi tội danh truy tố 11 bị can, trong đó có ông Đồng, về tội tham ô tài sản.
Cuộc họp không biên bản!
Trong suốt quá trình điều tra và khi ra tòa sơ thẩm, ông Đồng luôn kêu oan vì cho rằng mình không tham gia thẩm định giá như cáo trạng quy kết. Cụ thể, ông được điều động từ Chi nhánh ALCII tại Cần Thơ về ALCII ở TP.HCM làm phó ban trù bị mở Phòng giao dịch miền Tây từ ngày 15-10-2007 theo Quyết định số 1333 của tổng giám đốc ALCII. Chức năng nhiệm vụ của ban trù bị được quy định tại Quyết định số 1334. Với chức vụ như vậy, ông Đồng không được tham gia họp thẩm định giá của ALCII.
Tại phiên tòa sơ thẩm, ông Đồng trình các chứng cứ trên cho tòa trước khi xét xử nhưng không được tòa xem xét. Tranh luận tại tòa, bị cáo Đồng không đồng ý với quy kết của VKS về việc bị cáo có tham gia họp, biết được chủ trương của tổng giám đốc Vũ Quốc Hảo và tham gia thực hiện hợp đồng cho thuê tài chính, hợp đồng mua bán như cáo trạng đã quy kết.
Luật sư cũng cho rằng bị cáo Đồng không có thẩm quyền trong việc xử lý nợ và cho thuê tài chính của phòng Cho thuê ALCII, việc VKS chỉ căn cứ vào lời khai của một số bị cáo xác định Đồng có tham gia họp bàn biết được chủ trương của Vũ Quốc Hảo là vi phạm Điều 72 BLTTHS. Do đó không có cơ sở cho rằng bị cáo Đồng giúp sức cho hành vi tham ô của ông Hảo.
Tuy nhiên, án sơ thẩm vẫn kết án bị cáo Đồng. Bản án này nhận định: “Tại phiên tòa, Vũ Quốc Hảo thừa nhận đã chỉ đạo cho các bị cáo khác thực hiện hành vi sai trái. Các luật sư bào chữa cho bị cáo Đinh Nguyên Tý, Phùng Văn Đồng nêu hồ sơ không thể hiện có biên bản họp và cósự tham gia củacác bị cáo này. HĐXX xét thấy các cuộc họp mà bị cáo Hảo triệu tập nhằm chỉ đạo, triển khai thực hiện hành vi sai trái như trong vụ án này thì không thể nào lưu lại biên bản như yêu cầu của luật sư mà chỉ thông qua tiến trình tố tụng mới tìm sự thật khách quan”.
Bác kêu oan và xử theo hướng bất lợi
Ông Đồng kháng cáo và nộp thêm một số bằng chứng gỡ tội. Tại tòa phúc thẩm, ông trình bày tại CQĐT cũng như tại tòa không có bị cáo nào khai ông có tham gia họp thẩm định ký kết hợp đồng cho thuê tài chính, hợp đồng mua bán... của ALCII. Một số người trong lời khai đầu tiên tại CQĐT có khai ông Đồng tham gia họp. Tuy nhiên, sau đó tại phiên tòa, họ đã thay đổi lời khai xác định ông không tham gia cuộc họp đó.
Tại phiên phúc thẩm, các bị cáo khác tiếp tục khẳng định ông Đồng không tham gia họp bàn liên quan đến việc nâng giá thiết bị lặn Tinro2. Cụ thể, bị cáo Hảo cho rằng bị cáo này chỉ khai ông Đồng có tham gia họp bàn khi điều tra viên cho Hảo biết là lời khai của Nghị, Thọ xác định ông Đồng có họp. Nhưng có đến 9/11 lời khai của bị cáo Hảo tại CQĐT xác định ông Đồng không họp bàn và tại hai phiên tòa bị cáo Thọ cũng xác định ông Đồng không tham gia họp bàn.
Tuy nhiên, tòa phúc thẩm vẫn bác kháng cáo kêu oan của ông Đồng.
“Tại CQĐT lẫn tại hai phiên tòa không có bất cứ lời khai nào của Nguyễn Văn Tài khai tôi có tham gia họp bàn như tòa phúc thẩm nhận định. Các biên bản đối chất giữa bị cáo Hảo với bị cáo Tý, bị cáo Hảo với Lê Thị Tám, bị cáo Thọ với bị cáo Tý... cũng như lời khai của họ tại tòa đều khẳng định tôi không tham gia họp bàn nhưng tòa không xem xét” - bị án Đồng bức xúc.
