Việt Nam cần làm gì để dẫn đầu trong cuộc đua phát triển AI?

Theo Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một trong bốn nước dẫn đầu khu vực ASEAN và nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về AI. Tuy nhiên, hành trình này không chỉ có cơ hội mà còn đầy thách thức cần phải vượt qua.

Bối cảnh phát triển AI tại Việt Nam

Theo Báo cáo Chỉ số Sẵn sàng Ứng dụng AI của Chính phủ do Oxford Insights công bố vào năm 2023, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể khi xếp hạng 59 trong tổng số 193 quốc gia, tăng 19 bậc so với năm trước đó. Mặc dù thành công này cho thấy sự tiến bộ, nhưng Việt Nam vẫn còn một chặng đường dài phía trước để thực sự tận dụng được tiềm năng của AI.

Các doanh nghiệp trong nước đang dần nhận ra rằng việc triển khai AI không chỉ đơn thuần là áp dụng công nghệ mà đòi hỏi một chiến lược toàn diện và nghiêm túc.

Một khảo sát gần đây cho thấy chỉ khoảng 27% tổ chức tại Việt Nam triển khai AI một cách thực sự nghiêm túc và toàn diện. Điều này cho thấy một sự chênh lệch đáng kể giữa việc bắt đầu sử dụng AI và việc ứng dụng nó một cách hiệu quả.

Thách thức trong việc ứng dụng AI

Một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt khi triển khai AI là làm sao để đạt được hiệu quả kinh doanh rõ ràng. Nhiều doanh nghiệp đã vội vàng áp dụng AI vì lo sợ bỏ lỡ xu hướng, nhưng lại thiếu một tầm nhìn rõ ràng và chiến lược cụ thể.

Thực tế, để AI phát huy hết tiềm năng, doanh nghiệp cần phải xem AI như một công cụ giúp đạt được mục tiêu kinh doanh thay vì coi nó là mục tiêu cuối cùng.

Theo ông Phùng Việt Thắng, Giám đốc Quốc gia Việt Nam, Khối Kinh doanh, Marketing, và Truyền thông, Tập đoàn Intel, chi phí sở hữu AI cũng là một rào cản lớn.

Từ năm 2023, nhu cầu sử dụng bộ vi xử lý đồ họa (GPU) để vận hành AI tăng mạnh, dẫn đến tình trạng thiếu hụt và tăng giá. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần sử dụng GPU để xử lý AI, nhiều ứng dụng có thể được chạy hiệu quả trên bộ vi xử lý trung tâm (CPU), giúp tiết kiệm chi phí đáng kể.

Việc lưu trữ dữ liệu cũng là một vấn đề quan trọng. Theo Nghị định 53/2022/NĐ-CP, các doanh nghiệp tại Việt Nam phải lưu trữ dữ liệu trên các máy chủ cục bộ. Tuy nhiên, với dự đoán rằng đến năm 2025, 75% dữ liệu sẽ không được lưu trữ trên các trung tâm dữ liệu truyền thống, mà tại các thiết bị vùng biên (edge). Điều này đặt ra yêu cầu các doanh nghiệp phải quản lý dữ liệu một cách linh hoạt và phù hợp với từng nhu cầu cụ thể.

Cơ hội phát triển AI tại Việt Nam

Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, Việt Nam cũng có nhiều cơ hội để phát triển AI mạnh mẽ. Chính phủ đã và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, như việc thành lập hai trung tâm AI cấp quốc gia và mười cơ sở nghiên cứu và đào tạo về AI vào năm 2025.

Chiến lược này hướng đến việc ứng dụng AI trong các lĩnh vực như an ninh, quốc phòng, dịch vụ công và quản lý tài nguyên.

Việt Nam cũng có lợi thế về dân số trẻ, có khả năng nhanh chóng tiếp thu các công nghệ mới như AI. Điều này đặc biệt quan trọng khi mà AI đang trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực, từ sản xuất, ngân hàng, bán lẻ cho đến y tế và thương mại điện tử.

Để khai thác tối đa tiềm năng của AI, Việt Nam cần tập trung vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Các khóa đào tạo ngắn hạn và trung hạn về AI đang được triển khai mạnh mẽ, không chỉ cho sinh viên mà còn cho các nguồn nhân lực có nhu cầu chuyển đổi nghề nghiệp.

Chính phủ cũng đầu tư vào các trung tâm nghiên cứu và đào tạo về AI tại các trường đại học và viện nghiên cứu hàng đầu, giúp thu hẹp khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn.

Trong những năm tới, AI sẽ tiếp tục là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của Việt Nam. Để đạt được vị thế hàng đầu về AI, Việt Nam cần xây dựng một nền tảng công nghệ linh hoạt, có khả năng mở rộng và phù hợp với các nhu cầu kinh doanh đa dạng.

Điều này bao gồm việc thiết lập một hệ sinh thái mở, cho phép doanh nghiệp lựa chọn các công cụ phần cứng và phần mềm phù hợp nhất với mục tiêu của họ.

Ngoài ra, Việt Nam cần đảm bảo rằng các quy định về AI không trở thành rào cản cho sự đổi mới, đồng thời duy trì các nguyên tắc đạo đức cơ bản như minh bạch, có trách nhiệm và công bằng. Điều này có thể đạt được thông qua việc tạo ra các cơ chế thử nghiệm AI, cho phép doanh nghiệp và tổ chức thử nghiệm trong môi trường kiểm soát trước khi triển khai rộng rãi.

Nhìn chung, với sự hỗ trợ từ Chính phủ và nỗ lực từ các doanh nghiệp, Việt Nam đang có cơ hội lớn để trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về AI. Tuy nhiên, để hiện thực hóa điều này, cần có một chiến lược toàn diện, linh hoạt và khả năng thích ứng với những thay đổi không ngừng của công nghệ AI. Chỉ khi đó, Việt Nam mới có thể tận dụng tối đa tiềm năng của AI và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững.