Cuốn sách Xoay chuyển tình hình Biển Đông - Vì một tương lai bền vững vừa chính thức được phát hành tại Việt Nam.
Tác giả cuốn sách là James Borton đã tập hợp những nghiên cứu và trải nghiệm của mình để viết nên cuốn sách nhằm nâng cao nhận thức về việc bảo tồn đa dạng sinh học ở vùng biển này.
Quyển sách mở đầu đầy thú vị bằng cuộc trò chuyện giữa James Borton và nhà văn Lã Thanh Tùng trong một quán bia hơi ở Hà Nội. Tại đây, cả hai không chỉ thảo luận về cuộc sống của những ngư dân trên Biển Đông mà còn đề cập đến những câu chuyện quen thuộc đã từng xuất hiện trên mặt báo, từ cuộc chiến chủ quyền Gạc Ma năm 1988 với sự hy sinh anh dũng của 64 chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam ...
Bằng sự quan tâm sâu sắc đến Biển Đông, James đã đi thực địa ở nhiều vùng đất khác nhau, từ vùng duyên hải miền Trung cho đến đồng bằng sông Cửu Long để quan sát và tìm hiểu nguồn gốc của vấn đề. Trong quá trình này, ông luôn tìm cách trò chuyện thân tình cùng ngư dân để lắng nghe họ.
James Borton từng là một thủy thủ, từng lênh đênh trên các thuyền đánh cá, xuồng ba lá và tàu Cảnh sát biển Việt Nam ở Biển Đông… do vậy, ông muốn tìm cách để các ngư dân được cất lên tiếng nói của mình về những vấn đề này.
Nhưng Xoay chuyển tình hình Biển Đông không chỉ có tiếng nói từ những cá nhân riêng biệt, nó còn là tiếng nói chung của các nhà khoa học nhằm “thổi còi” cảnh báo về một thảm họa nghiêm trọng đối với môi trường và con người tại Biển Đông.
Theo James Borton, tình trạng phát triển quá nhanh ở các vùng duyên hải, đánh bắt quá mức, tàn phá san hô… và những tác động trong cuộc xung đột đã đưa tất cả mọi người phải đi ra “tuyến đầu” trong cuộc chiến bảo vệ môi trường ở vùng biển quan trọng này.
Điểm đặc biệt của quyển sách nằm ở chỗ nó được viết theo góc nhìn kép, kết hợp giữa nghiên cứu và ghi chép thực địa với nhiều câu chuyện thực tế và số liệu khoa học cụ thể để độc giả có được cái nhìn toàn cảnh về những gì đang xảy ra tại Biển Đông.
Với kiến thức cùng trải nghiệm của mình, James cho rằng chúng ta hoàn toàn có thể biến Biển Đông thành “một vùng biển đoàn kết thay vì chia rẽ”. Cuốn sách là lời tuyên bố đầy mạnh mẽ của ông về vấn đề này.
Còn cựu Chuẩn Đô đốc Hải quân mỹ Scott Sanders thì đánh giá: “Xoay chuyển tình hình Biển Đông là một quyển sách đúng lúc và kích thích tư duy, lý giải các mối quan hệ phức tạp và phơi bày những tác động môi trường tàn khốc đang gây lo ngại cho tất cả các quốc gia trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Tác giả James Borton là nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Chính sách Đối ngoại thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế Nâng cao Paul H. Nitze (SAIS) của Đại học Johns Hopkins, nơi ông nghiên cứu về an ninh môi trường ở Biển Đông và “khoa học công dân” (citizen science) ở đồng bằng sông Cửu Long. Ông từng dạy các khóa học viết tại Đại học Duyên hải Carolina, cũng như từng là giảng viên tại Đại học Nam Carolina.
Trước khi cho ra đời cuốn sách này, ông đã tham gia biên tập Biển Đông: Thách thức và hứa hẹn (The South China Sea: Challenges and Promises) và Đảo, đá ở Biển Đông: Sau phán quyết The Hague (Islands and Rocks in the South China Sea: Post Hague Ruling).
