Cuốn sách đặc biệt về cuộc chiến bảo vệ biên cương phía Bắc

Ngày 12-2, cuốn sách Tiếng vọng đèo Khau Chỉa đã chính thức được giới thiệu tới bạn đọc.

Người lính trực tiếp tham gia chiến đấu

Tác giả của cuốn sách là Nguyễn Thái Long, một người lính từng trực tiếp tham gia chiến đấu trên mặt trận Khau Chỉa, Cao Bằng. Địa danh này nằm cách cửa khẩu Tà Lùng trên biên giới Việt - Trung hơn 10 cây số.

Án ngữ trên Quốc lộ 3 dẫn từ biên giới với Trung Quốc về trung tâm tỉnh Cao Bằng, rồi từ đó tiến sâu vào nội địa Việt Nam. Đèo Khau Chỉa trở thành một tuyến phòng ngự quan trọng trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc tháng 2-1979.

Tác giả Nguyễn Thái Long tại buổi ra mắt cuốn sách của mình. Ảnh: VT

Đèo Khau Chỉa vì thế là chứng tích không phai ghi dấu những chiến công cùng sự hy sinh oanh liệt của những người lính và nhân dân tỉnh Cao Bằng mùa xuân hơn 40 năm trước.

Tác giả Nguyễn Thái Long đã miệt mài thu thập, lưu trữ được nhiều thông tin, tư liệu quý giá từ các đồng đội, ông cũng đã tái hiện cuộc chiến tranh biên giới năm xưa qua những câu chuyện chân thực và sinh động, làm sống dậy những trang sử vẻ vang trong công cuộc bảo vệ biên cương phía Bắc của Tổ quốc.

Tại buổi giao lưu nhân dịp ra mắt sách, tác giả Nguyễn Thái Long cho biết đây là tác phẩm dành cho đồng đội của ông - những đồng đội đã nằm xuống trong cuộc chiến tranh này.

Cựu binh Nguyễn Thái Long kể lại rạng sáng 17-2-1979, tiếng súng bùng lên dữ dội trên phòng tuyến đèo Khau Chỉa, mở ra cuộc chiến đấu chống quân xâm lược oanh liệt nhưng cũng đầy bi thương trên mặt trận phía đông tỉnh Cao Bằng.

Ký ức về những trận đánh ở cầu Tà Lùng, cầu Hồng Định, bản Bó Tờ, bản Chàm, đèo Canh Man… được ông, khi đó là y sĩ Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 567 (Trung đoàn Phục Hòa - Khau Chỉa), kể lại.

Đó là hình ảnh bố Hoan (Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1) vẩy những phát súng ngắn, chỉ huy chặn đánh kịp thời đoàn xe tăng địch. Đó là hình ảnh pháo thủ Hồ Tuấn đạp cò khẩu 14 ly 5 đỏ rực nòng súng khiến địch ôm đầu tháo chạy.

Những trận mai phục tài tình khiến địch hoảng hồn khiếp vía, những chiến thuật đánh trả mưu trí gây thiệt hại lớn cho địch và cả những cuộc hành hình, sát hại tàn bạo mà kẻ địch gây ra với bộ đội và nhân dân ta.

PGS - Thiếu tướng Lê Văn Cương phát biểu tại buổi ra mắt cuốn sách. Ảnh: VT

Sau những ngày khói lửa ở Khau Chỉa, Trung đoàn 567 tiếp tục hành quân và chiến đấu ở Vị Xuyên (Hà Giang), nơi được mệnh danh là “lò vôi thế kỷ”. Suốt tám tháng của năm 1985, cuộc chiến diễn ra dưới trận mưa đạn pháo dữ dội của địch khiến núi đá nơi đây bị cày xới, xay vụn thành một “lò vôi” nham nhở, khốc liệt.

Những trận đánh giành giật ác liệt ở đồi A6B, đồi Đài, đồi Cô Ích, dãy Đá Pháp… với hàng hàng lũ lũ quân địch từ chân đồi xông lên và súng đạn quân ta từ trên cao khạc xuống.

Hình ảnh người Đại đội trưởng Phạm Xuân Giao hết đường tiếp tế, phải tự uống nước tiểu cho đỡ cảm giác cháy xé trên đôi môi khô khốc phồng rộp rồi hy sinh ngay trong hầm chiến đấu là một biểu tượng cho “lời thề trên đá” của những người lính ở Vị Xuyên.

Mùa xuân Khau Chỉa hơn 40 năm về trước

Điểm độc đáo làm cho câu chuyện trở nên chân thực toàn cảnh chiến trường là nhờ sự kết hợp giữa quan sát của cá nhân tác giả với lời kể của đông đảo chiến sĩ - những đồng đội của tác giả từng tham gia chiến đấu.

Sau chiến tranh, tác giả Nguyễn Thái Long đã dành nhiều công sức để gặp gỡ, lắng nghe và ghi chép nhiều thông tin, tư liệu từ đồng đội mình. Họ chính là những nhân chứng sống về cuộc chiến tranh.

Qua những trang viết của mình, Nguyễn Thái Long đã gắn kết các câu chuyện thành những thước phim liên hoàn mà ở đó độc giả liên tục được dẫn dắt tới những địa danh, sự kiện trong cuộc chiến.

Mùa xuân Khau Chỉa hơn 40 năm về trước, sắc đỏ bầm của hoa gạo rụng lả tả mỗi độ tháng 2 hòa với sắc máu đỏ của bộ đội và nhân dân Cao Bằng đổ xuống để bảo vệ biên giới Tổ quốc.

Cách viết, cách kể của tác giả chẳng gọt giũa cầu kỳ, đôi khi vẫn để nguyên những câu chửi tục của người lính trong lúc sinh tử. Nhưng chính sự chân thực và giàu xúc cảm trong từng chi tiết đã tự nó làm nên vẻ đẹp riêng trong những trang văn của Nguyễn Thái Long.

Có mặt tại sự kiện, PGS - Thiếu tướng Lê Văn Cương, là người viết lời giới thiệu cho cuốn sách, đánh giá: Cuốn sách là tài liệu vô giá để con cháu chúng ta biết được ông cha họ đã chiến đấu như thế nào để bảo vệ đất thiêng. Cuốn sách cùng với một loạt cuốn sách khác là một kho tư liệu vô giá.

VIẾT THỊNH