PGS.TS Bùi Nguyên Khánh, Phó Giám đốc Học viện KHXH. Ảnh: Viện Nhà nước và Pháp luật
PV: Kết luận thanh tra của Bộ GD&ĐT cho biết đơn vị tự xác định chỉ tiêu đào tạo tại nhiều khối ngành vượt quá năng lực, ông đánh giá như thế nào về điều này?
PGS.TS Bùi Nguyên Khánh: Tháng 5- 2010, Bộ GD&ĐT giao nhiệm vụ quản lý thống nhất đào tạo các chuyên ngành tiến sĩ, thạc sĩ đã và đang đào tạo ở các Viện nghiên cứu chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam về Học viện kèm theo chỉ tiêu đào tạo.
Hằng năm, trên cơ sở đội ngũ giảng viên cơ hữu của mình, Học viện được Bộ giao chỉ tiêu đào tạo cho từng trình độ. Do yêu cầu nghiên cứu và đào tạo khoa học xã hội mang tính đa ngành, liên ngành và xuyên ngành khoa học xã hội, nên việc xác định một giảng viên của khối ngành này hay khối ngành khác của học viện nhiều khi mang tính tương đối.
Từ khi Thông tư 32/2015 của Bộ GD&ĐT quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh đối với các cơ sở giáo dục đại học được ban hành, hàng năm, trên cơ sở năng lực về đội ngũ giảng viên cơ hữu, học viện đã đăng ký chỉ tiêu tuyển sinh với Bộ theo các quy định của thông tư trên.
. Vậy còn chương trình đào tạo của đơn vị không đảm bảo một số yêu cầu mà quy chế quy định; đặc biệt, học viện chưa xây dựng ban hành xây dựng chuẩn đầu ra với chuyên ngành tiến sĩ…?
+ Ngay sau thành lập, Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đã ký quyết định ban hành Quy chế đào tạo sau đại học tại học viện, trong đó quy định yêu cầu của luận án tiến sĩ (chuẩn đầu ra). Đã từng có những nghiên cứu sinh (NCS) phải bảo vệ lại luận án do không đáp ứng chuẩn đầu ra này.
Khi Bộ GD&ĐT ban hành thông tư 07/2015 quy định về khối lượng kiến thức tối thiểu, yêu cầu về năng lực mà người học đạt được sau khi tốt nghiệp,… cho đến tháng 8- 2016, do chưa nhận thức đầy đủ về tính cấp thiết và nguyên nhân khách quan và chủ quan, học viện chưa kịp thời bổ sung, cập nhật chương trình đào tạo tiến sĩ.
Từ tháng 9-2016, học viện đã tiến hành rà soát các chương trình đào tạo của các ngành Tiến sĩ và đã điều chỉnh đảm bảo khối lượng kiến thức tối thiểu, kỹ năng, chuẩn đầu ra theo quy định tại thông tư trên.
. Với nhiều vi phạm như: phân công người hướng dẫn học viên không cùng ngành/chuyên ngành (có người chuyên ngành kinh tế nhưng lại hướng dẫn chuyên ngành quản lý giáo dục), một người hướng dẫn cùng lúc quá nhiều học viên; Hội đồng đánh giá luận văn không đúng chuyên ngành,… Liệu chất lượng của những luận văn này có đảm bảo?
+ Từ trước đến nay, người hướng dẫn khoa học và thành viên trong Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ ở các chuyên ngành đào tạo tại học viện đều là các nhà khoa học cùng chuyên ngành.
Trên thực tế, có rất nhiều nhà khoa học không cùng ngành đào tạo nhưng rất am hiểu và đang hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu. Do đó, trong một số trường hợp, học viện đã mời những nhà khoa học đó tham gia Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ.
Ví dụ như PGS.TS. Lê Phước Minh có học vị tiến sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế; hiện nay giữ chức vụ Phó Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục được mời tham gia đánh giá luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục.
Bên cạnh đó, một số chuyên ngành như Nhân học được hình thành từ chuyên ngành Dân tộc học. Do vậy các nhà khoa học ở chuyên ngành Dân tộc học hoàn toàn có thể tham đánh giá luận văn, luận án của ngành Nhân học.
Tuy nhiên, nhận thấy một số thành viên của Hội đồng mặc dù có những kinh nghiệm nhất định trong lĩnh vực nghiên cứu nhưng không cùng chuyên ngành, do đó từ tháng 9-2016 đến nay, Ban Giám đốc học viện đã kịp thời chấn chỉnh và thực hiện nghiêm túc các quy định của Bộ GD&ĐT để từng bước nâng cao chất lượng đào tạo.
. Trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị khi để xảy ra những sai phạm này? Học viện sẽ thực hiện những kiến nghị của Thanh tra Bộ GD&ĐT liên quan đến những sai phạm này như thế nào?
+ Trong năm 2016, học viện đã tiến hành kiểm điểm, xem xét xử lý trách nhiệm một số tổ chức, cá nhân để xảy ra các thiếu sót, sai phạm trong công tác đào tạo.
Giám đốc học viện đã bổ nhiệm một số trưởng khoa mới, thay đổi nhân sự tại Phòng quản lý đào tạo; thuyên chuyển công tác các Trợ lý đào tạo của các khoa để xảy ra sai phạm nhằm ổn định tổ chức để thực hiện tốt nhiệm vụ đào tạo.
Thời gian tới, thực hiện kiến nghị của Thanh tra Bộ GD&ĐT, học viện tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý đào tạo.
. Nhiều ý cho rằng Giám đốc học viện đồng thời cũng là Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam sẽ dẫn đến tiêu cực trong công tác giám sát, quản lý, thậm chí “vừa đá bóng vừa thổi còi”?
+ Một trong ba chức năng quan trọng nhất của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam là đào tạo nhân lực có trình độ cao về khoa học xã hội, học viện với nhiệm vụ là quản lý thống nhất các cơ sở đào tạo sau đại học tại Viện.
Bên cạnh đó, do đặc thù của học viện, phần lớn giảng viên cơ hữu hàng ngày làm việc tại các Viện nghiên cứu chuyên ngành và nhiều trong số đó giữ các trọng trách tại Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, các chủ nhiệm khoa hầu hết là viện trưởng các Viện nghiên cứu chuyên ngành.
Bởi vậy, để thực hiện chức năng này, đồng thời thuận lợi cho công tác điều hành, chỉ đạo, giám đốc học viện phải là một phó chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam.
Ngoài ra, việc bổ nhiệm như vậy cũng sẽ có nhiều lợi thế và phát huy được toàn bộ tiềm năng nghiên cứu và đào tạo của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam.
Còn về vấn đề giám sát, Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đã ra quyết định thành lập Hội đồng Học viện Khoa học mới gồm 15 thành viên, thực hiện công tác giám sát các hoạt động của học viện.
Xin cảm ơn ông!
