Israel bí mật tác động đàm phán Nga-Mỹ

Ngày 9-7, lệnh ngừng bắn tại miền Tây Nam của Syria, với Mỹ và Nga đóng vai trò trung gian, đã chính thức có hiệu lực, theo Reuters. Đây là nỗ lực mới nhất nhằm tái lập hòa bình cho đất nước suốt sáu năm qua chìm trong chiến trận. Nhưng diễn biến mới nhất này cũng đồng thời khiến Israel, đồng minh thân cận của Mỹ tại khu vực, thêm lo ngại.

Áp sát Israel

Với sự thúc đẩy của Mỹ, Nga và Jordan, một thỏa thuận ngừng bắn và “giảm xung đột” tuần qua đã được các bên đồng ý tham gia và mở đường đến một hiệp định đình chiến rộng hơn. Thỏa thuận được tuyên bố sau cuộc gặp gỡ bên lề thượng đỉnh G20 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cuộc họp kéo dài đến hai tiếng rưỡi, mặc dù thời lượng được tính toán ban đầu chỉ có 30 phút.

Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ thỏa thuận ngừng bắn vẫn cần trao đổi thêm giữa các bên về những vấn đề quan trọng như ai sẽ giám sát lệnh ngừng bắn. Trước đó theo hãng tin Sputnik, phía Mỹ muốn các lực lượng do mình chống lưng tiếp tục giám sát những lãnh thổ đã chiếm được từ tay Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

Theo hãng tin Reuters, các đàm phán trước đó giữa Washington và Moscow cho thấy “vùng giảm xung đột” ở Tây Nam Syria sẽ bao gồm tỉnh Deraa giáp Jordan và tỉnh Quneitra, gần vùng kiểm soát của Isreal trên cao nguyên Golan. Khu vực này thường xuyên xảy ra tình trạng “đạn lạc” nhắm vào phía Israel, buộc chính quyền Jerusalem cho không kích đáp trả liên tiếp nhiều tuần qua.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) vào ngày 7-7. Không lâu sau, một thỏa thuận ngừng bắn ở Tây Nam Syria do Nga-Mỹ-Jordan là trung gian được công bố. Ảnh: AP

 “Đạo diễn” bí mật

Tờ Haaretz (Israel) ngày 9-7 tiết lộ Washington cách đây hai tuần đã cử một phái đoàn đến Israel để thảo luận về kế hoạch lập vùng an toàn ở Tây Nam Syria, sát khu vực mà quân Israel kiểm soát. Trong cuộc gặp này, chính phủ Jerusalem đã thẳng thắn phản đối ý tưởng các vùng an toàn được giám sát bởi lực lượng Nga.

Tiết lộ với tờ Haaretz, ba quan chức cấp cao của Israel cho biết các thảo luận giữa nước này với các đại diện phía Mỹ đã diễn ra khá dày đặc và gay gắt trong thời gian gần đây. Thủ tướng Benjamin Netanyahu muốn các vùng giảm xung đột này làm vành đai ngăn cản lực lượng thân Iran và nhóm Hezbollad khu vực cao nguyên Golan. Thông điệp này đã được chính phủ Israel khẳng định nhiều lần cùng các đại diện cấp cao của Mỹ liên quan đến Syria: Brett McGurk - đặc phái viên Mỹ phụ trách liên quân quốc tế chống IS, Michael Ratney - đặc phái viên Mỹ phụ trách Syria và cả Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis.

Theo tờ Haaretz, việc Washington đàm phán trực tiếp với Moscow và Jordan để thiết lập vùng giảm xung đột chính là yêu cầu của Israel. Nước này không muốn Iran và Thổ Nhĩ Kỳ chen chân can dự vào các vùng an toàn và đe dọa an ninh quốc gia. Bộ Quốc phòng Israel cũng đã nói thẳng với ông Brett McGurk rằng vùng giảm xung đột phải nằm ở phía Nam Syria để tạo vành đai an toàn ngăn quân Iran, Hezbollah và Shi’ite đe dọa biên giới Israel.

Một quan chức Israel giấu tên tiết lộ Washington suốt thời gian qua đã liên tục thông báo cho Jerusalem các diễn biến của cuộc đàm phán ba bên Nga-Mỹ-Jordan và bảo vệ các lợi ích của Israel. Các điều kiện nêu trên đều đã được đưa vào thỏa thuận ngừng bắn vừa đạt được. Nếu các hé lộ của tờ Haaretz là chính xác, có thể nói Israel mới chính là “đạo diễn” thật sự đứng sau thỏa thuận quan trọng này tại Syria.