Mỹ khó xử với tuyên bố ‘chia tay’ của Duterte

Ngày 21-10, Bộ trưởng Thương mại Philippines Ramon Lopez tuyên bố Philippines vẫn duy trì quan hệ thương mại và kinh tế với Mỹ.

Hôm trước đó, phát biểu tại Diễn đàn Đầu tư và thương mại Philippines-Trung Quốc tổ chức tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh có Phó Thủ tướng Trương Cao Lệ tham dự, Tổng thống Rodrigo Duterte đã thông báo cắt đứt quan hệ quân sự và kinh tế với Mỹ.

Ông long trọng tuyên bố: “Tại nơi này, thưa quý ngài, tôi thông báo cắt đứt với Mỹ. Trong lĩnh vực quân sự và kinh tế nhưng có thể không phải lĩnh vực xã hội. Nước Mỹ đã thua”.

Phát biểu với đài truyền hình CNN (Philippines) từ Bắc Kinh, Bộ trưởng Ramon Lopez cố gắng giải thích lại tuyên bố của ông Duterte.

Ông phân trần: “Tổng thống không nói cắt đứt… Về quan hệ kinh tế, chúng tôi không chấm dứt thương mại và đầu tư với Mỹ. Tổng thống chỉ đặc biệt lưu ý mong muốn tăng cường quan hệ với Trung Quốc và khu vực ASEAN mà chúng tôi đã giao thương nhiều thế kỷ”.

Ngày 21-10, biểu tình ủng hộ chính sách đối ngoại độc lập của Tổng thống Duterte tiếp tục tại Manila. Ảnh: REUTERS

Ông giải thích Philippines không muốn lệ thuộc vào một bên nhưng “chắc chắn chúng tôi sẽ không ngừng các hoạt động thương mại và đầu tư với các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ”.

Hãng tin AP ghi nhận dường như Mỹ tỏ ra khó xử trước tuyên bố “chia tay” với Mỹ của ông Duterte.

Ngày 20-10 (giờ địa phương), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby nói: “Tuyên bố của ông Duterte mâu thuẫn khó giải thích với quan hệ rất chặt chẽ chúng tôi đã có với nhân dân và chính phủ Philippines ở nhiều cấp độ chứ không chỉ về an ninh”.

Ông tuyên bố: “Chúng tôi sẽ đề nghị Philippines giải thích chính xác điều tổng thống muốn nói cắt đứt với chúng tôi. Chúng tôi không hiểu chính xác điều đó mang ý nghĩa gì trên mọi góc độ”.

Ông cho biết cuối tuần này Trợ lý Mỹ Daniel Russel sẽ đến Philippines để thảo luận với Philippines.

Ông John Kirby lưu ý: “Không chỉ có Mỹ bị rối vì lối nói hoa mỹ (của ông Duterte). Chúng tôi đã nghe nhiều bạn bè và đối tác của chúng tôi trong khu vực cũng bối rối không hiểu ra sao”.

Ông minh định 70 năm quan hệ đồng minh giữa hai nước vẫn không bị ảnh hưởng. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi vẫn giữ vững cam kết về hiệp định phòng thủ chung đã ký với Philippines. Điều này không thay đổi”.

Về phía Nhà Trắng, người phát ngôn Eric Schultz tuyên bố tổng thống Philippines thông báo “chia tay” với Mỹ thật ra là điều tốt cho Mỹ.

Người phát ngôn nói: “Chúng tôi tin rằng các đối tác và đồng minh trong khu vực có quan hệ vững chắc với Trung Quốc là vì lợi ích an ninh quốc gia của chúng tôi… Chúng tôi không đánh giá đây là trò chơi thắng-thua”.

Báo Washington Times đưa tin lập tức thượng nghị sĩ Ben Sasse đã lên tiếng chỉ trích Nhà Trắng.

Ông nói: “Một chính sách đối ngoại đúng đắn phải dựa trên thực tế nhưng Nhà Trắng lại tuyên bố Philippines theo Trung Quốc và gạt bỏ Mỹ lại là điều phục vụ cho lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ… Tôi muốn biết Nhà Trắng định nghĩa thế nào là lợi ích và là đồng minh”.