Ngày lịch sử của Obama và Castro

Sau cái bắt tay lịch sử giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro trong lễ khai mạc hội nghị thượng đỉnh các nước châu Mỹ ở Panama hôm 10-4 (giờ địa phương), ngày 11-4, Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro đã hội đàm bên lề hội nghị.

Báo Le Monde (Pháp) nhận định đây là cuộc gặp không tiền khoáng hậu kể từ năm 1956, đánh dấu một kỷ nguyên mới trong quan hệ giữa hai cựu thù trong thời chiến tranh lạnh.

AFP mô tả Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro đã ngồi gần bên nhau trước giới báo chí. Lần lượt Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro phát biểu.

Tổng thống Obama đã phân trần về các đời tổng thống Mỹ trước đó can thiệp vào công việc nội bộ Cuba và Mỹ La tinh.

Chủ tịch Raul Castro đánh giá tổng thống Obama là “con người chính trực”. Ông bày tỏ mong muốn cho dù còn nhiều khác biệt sâu sắc, hai nước vẫn nên đối thoại trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau và sống chung văn minh.

Ngày 11-4 (giờ địa phương), Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro hội đàm bên lề hội nghị thượng đỉnh các nước châu Mỹ ở Panama. Ảnh: GETTY IMAGES

Tổng thống Obama đã cảm ơn Chủ tịch Raul Castro về tinh thần cởi mở, đồng thời kêu gọi Cuba mở trang lịch sử mới. Ông Obama nói: “Với thời gian, chúng ta nên mở sang trang mới và phát triển mối quan hệ mới giữa hai nước... cho dù chúng ta có những khác biệt sâu sắc và quan trọng”.

Chủ tịch Raul Castro đã đáp lời rằng cả hai bên cần phải rất nhẫn nại trong quá trình xích lại gần nhau.

Chủ tịch Raul Castro đã kêu gọi Tổng thống Obama tăng cường các bước vận động để rút Cuba ra khỏi danh sách các nước ủng hộ khủng bố. Đây là trở ngại chủ yếu để Cuba và Mỹ có thể mở đại sứ quán ở mỗi nước.

Tổng thống Obama cho biết ông đã nhận được đề nghị như vậy từ Bộ Ngoại giao nhưng cần thời gian để nghiên cứu trước khi chuyển đề nghị ấy sang Quốc hội.

Sau đó, Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro đã hội đàm kín với nhau trong hơn một tiếng.

Sau hội đàm, Tổng thống Obama phát biểu với báo giới cuộc hội đàm đã bàn luận trực tiếp nhiều vấn đề và hai bên đã nói chuyện với nhau rất chân thành và đạt kết quả.

Chủ tịch Raul Castro nhấn mạnh: “Lịch sử giữa hai nước phức tạp nhưng chúng tôi sẵn lòng tiến về phía trước và thảo luận mọi vấn đề, kể cả vấn đề nhân quyền”.

Trong bài diễn văn tại hội nghị thượng đỉnh các nước châu Mỹ ở Panama ngày 11-4, Chủ tịch Raul Castro đã kêu gọi dỡ bỏ cấm vận của Mỹ đối với Cuba. Ông nhận định lệnh cấm vận áp đặt đối với Cuba từ năm 1962 đã lỗi thời.  

Ông đề nghị Washington nhanh chóng quyết định đưa Cuba ra khỏi danh sách các nước ủng hộ khủng bố.

Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Obama nhận định chính sách mới của Mỹ đối với Cuba đã đánh dấu bước ngoặt cho toàn khu vực.

Ông nói: “Vấn đề thay đổi chính sách đối với Cuba đã đánh dấu cột mốc trước và sau ở bán cầu này… Sự kiện Chủ tịch Castro và tôi ngồi ở đây đã trở thành sự kiện lịch sử”.

Đài Tiếng nói Hoa Kỳ ghi nhận Tổng thống Obama phát biểu ông muốn mở một trang mới về những ngăn cách của kỷ nguyên chiến tranh lạnh bằng cách giao tiếp với chính phủ Cuba vốn bị cô lập lâu nay.

Hãng tin AFP nhận định Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro đã chôn vùi tàn tích chiến tranh lạnh với cuộc gặp thân tình chưa từng thấy kể từ năm 1956.

Chuyên gia Joy Olson thuộc nhóm tư vấn Văn phòng Washington về Mỹ La tinh nhận định: “Cuộc gặp có thể làm lay động các đường lối căn bản để cải thiện quan hệ giữa hai bán cầu”.

Chuyên gia Santiago Canton thuộc Trung tâm Robert F. Kennedy vì công lý và nhân quyền phát biểu: “Bóng ma Cuba đã hiện diện trong mọi quan hệ song phương và đa phương giữa Mỹ và Mỹ La tinh. Từ bây giờ bóng ma đó đã biến mất”.

Từ tháng 6-2013, phái đoàn Mỹ đã mật đàm với Cuba. Sáu tháng sau, ngày 15-12-2013, Tổng thống Obama đã bắt tay Chủ tịch Raul Castro tại lễ tang cựu Tổng thống Nelson Mandela ở Nam Phi.

Đúng một năm sau, ngày 17-12-2014, Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro lần lượt thông báo Mỹ và Cuba quyết định tái lập quan hệ ngoại giao vốn đã bị cắt đứt từ 3-1-1961.