Từng là một khu nghỉ dưỡng miền núi đẹp như tranh vẽ của Israel với tầm nhìn toàn cảnh sang Lebanon, thị trấn Metula giờ đây đã trở thành nơi cấm dân thường đi vào. Nơi đây bị hỏa lực của nhóm vũ trang Hezbollah (Lebanon) bắn phá trong nhiều tháng.
Tại đây, cứ hai ngôi nhà thì có một ngôi nhà bị hư hại hoặc đổ nát. Trong suốt năm qua, đây là một trong những nơi bị xung đột ảnh hưởng nặng nề nhất ở Israel.
Căng thẳng âm ỉ suốt 17 năm tại thị trấn nhỏ
Theo tờ The New York Times, Metula - thị trấn cực bắc của Israel - nổi tiếng với nghề chăn thả gia súc. Nơi đây đã tồn tại hơn một thế kỷ và là một trong những biểu tượng của chủ nghĩa phục quốc Do Thái.
Cách đây khoảng 1 năm, khoảng 2.500 cư dân của Metula đã chính thức được sơ tán. Đây cũng lần đầu tiên cư dân thị trấn này được sơ tán hoàn toàn kể từ khi Israel thành lập vào năm 1948. Bây giờ, ngay cả khi lực lượng Israel tổ chức các cuộc tấn công trực tiếp Hezbollah ở miền nam Lebanon, tương lai của Metula vẫn là một dấu hỏi.
Trong khoảng 17 năm qua, căng thẳng vẫn âm ỉ tại khu vực biên giới Israel–Lebanon. Người dân tại khu vực biên giới phía bắc Israel từ lâu cho biết họ thường sống trong cảm giác lo lắng.
Trong suốt nhiều năm, theo những cư dân sống tại khu vực biên giới Israel, họ thường nghe những âm thanh đào bới kỳ lạ vào ban đêm. Năm 2018, lực lượng Israel cho hay họ đã phát hiện ra một số đường hầm của Hezbollah gần biên giới, bao gồm đường hầm dẫn đến Metula từ làng Kafr Kila (nam Lebanon).
Nỗi sợ lên đến đỉnh điểm vào ngày 7-10-2023 khi Phong trào Vũ trang Hồi giáo Hamas tấn công Israel. Một ngày sau đó, Hezbollah bắt đầu bắn vào một số khu vực của Israel, gây ra một cuộc đấu rocket và tên lửa xuyên biên giới, khiến hàng chục ngàn thường dân ở cả hai bên biên giới phải di dời.
Vào tháng 9, Israel đã tấn công trực tiếp Hezbollah, phá hủy hàng trăm máy nhắn tin của các đặc vụ, hạ lãnh đạo Hezbollah – ông Hassan Nasrallah và các chỉ huy cấp cao khác. Điều này khiến thời hạn chấm dứt cuộc chiến giữa hai bên càng khó đoán định.
Theo ông David Azulai – thị trưởng thị trấn Metula, 30% những người sơ tán không có ý định quay trở lại thị trấn này, bất kể kết quả của cuộc chiến như thế nào.
“Chúng tôi gọi đó là một vùng đất biệt lập vì nó được Lebanon bao quanh ở phía bắc, phía đông và phía tây” – ông nói.
Thị trấn tan hoang
Vào một ngày vào giữa tháng 10, chưa đầy 2 tuần sau khi Israel bắt đầu đổ bộ miền nam Lebanon, lực lượng Israel đã cho phép một nhóm nhỏ các nhà báo tiếp cận Metula, để có thể thấy được thiệt hại và những thách thức mà thị trấn này phải đối mặt. Các quan chức quân đội đã đi cùng nhóm nhà báo này.
Trên đường đến Metula, ông Azulai cảnh báo mọi người không nên thắt dây an toàn để có thể thoát ra nhanh hơn trong trường hợp bị tấn công bằng rocket. Súng trường của ông cũng được đặt nằm trên ghế hành khách.
Theo The New York Times, trong chuyến thăm kéo dài chưa đầy 2 giờ của các nhà báo, còi báo động rocket đã vang lên 2 lần ở Metula, khiến mọi người phải chạy tìm nơi ẩn náu. Theo lực lượng Israel, Hezbollah đã bắn ít nhất 16 quả đạn pháo vào vùng đồi núi phía bắc của Israel trong thời gian đó.
Các đường phố của thị trấn Metula vắng tanh. Tại Metula, nhiều ngôi nhà chỉ còn trơ khung do trúng rocket của Hezbollah. Tại một số khu vườn của thị trấn này, những hàng cây lựu đỏ và cam bị cháy xém, những quả chín mọng treo lủng lẳng trên cành.
Cùng với lịch sử hình thành và phát triển lâu đời, thị trấn lịch sử Metula cũng là nơi hoạt động của những người theo chủ nghĩa phục quốc Do Thái trước khi nhà nước Israel được thành lập.
Gia đình ông Lior Bez có 3 đời sống tại Metula. Ông nội ông Bez cũng là một trong những người từng hỗ trợ cho lực lượng vũ trang ngầm theo chủ nghĩa phục quốc Do Thái.
Gia đình ông Bez hiện điều hành một trung tâm di sản và một nhà nghỉ trong thị trấn Metula. Ông cho biết Metula trước xung đột là một cộng đồng gần gũi – nơi "mọi người đều biết nhau". Tuy nhiên, khi xung đột đến, tất cả người dân đã di dời.
Nói về việc Israel chủ động tấn công Hezbollah, ông Bez cho rằng: "Cuối cùng, chúng tôi cũng cảm thấy có sự thay đổi”. Ông cũng hy vọng Israel sẽ "đủ mạnh để thực thi thực tế mới trên khắp biên giới", nghĩa là xóa bỏ các mối đe dọa từ Hezbollah, cả trong hiện tại và sau khi xung đột chấm dứt.
Điều kiện để trở về
Trong một "phòng chiến tranh" nhỏ, nằm trong tòa nhà hội đồng thị trấn Metula, các nhân viên liên tục theo dõi màn hình để phát hiện các dấu hiệu đáng ngờ ở các ngôi làng Lebanon bên kia biên giới. Các nhân viên này sẽ thông báo cho lực lượng Israel khi họ nhìn thấy những chuyển động đáng ngờ.
Ông Azulai cũng thường lui tới tòa nhà hội đồng thị trấn. Cả ông và các nhân viên nói trên chẳng thể ngăn chặn những cuộc tấn công từ bên kia biên giới, cũng chẳng đủ phương tiện để chống trả. Những điều họ có thể làm là quan sát, báo cáo và hy vọng cho xung đột sớm kết thúc, để những người di dời được quay về thị trấn thân yêu của họ.
Khi được hỏi cần làm gì để người dân trở về nhà, ông Azulai trả lời: loại bỏ mối đe dọa của hỏa lực tên lửa chống tăng, vô hiệu hóa tất cả đường hầm trong khu vực và loại bỏ mọi nguy cơ xâm nhập [của Hezbollah vào Israel].
