Bộ Công Thương vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra vận hành xả lũ của các hồ thủy điện tại khu vực miền Trung từ ngày 13-10 đến ngày 16-10-2016. Báo cáo do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng ký.
Theo đó, từ ngày 16-10, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã quyết định thành lập đoàn kiểm tra công tác vận hành xả lũ, phòng chống lụt, bão tại Nhà máy thủy điện Hố Hô. Qua kiểm tra, Bộ Công Thương kết luận nhà máy đã cơ bản thực hiện thông tin, báo cáo về tình hình vận hành đập và thông tin xả lũ cho các cơ quan liên quan của địa phương. Tuy nhiên, việc thông tin vẫn còn một số tồn tại, khiếm khuyết.
Cụ thể, nội dung thông tin trong các văn bản chỉ nhắc lại tin cảnh báo mưa lớn do áp thấp nhiệt đới và thông báo tình hình vận hành của nhà máy; chưa thể hiện rõ nội dung cảnh báo xả lũ của công trình. Chưa có điện thoại chuyên trực và hệ thống ghi âm nên không lưu được nội dung thông tin, báo cáo qua điện thoại; các nhân viên trực phải dùng các điện thoại cá nhân để liên hệ.
Bộ Công Thương: Sẽ xem xét thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực của thủy điện Hố Hô nếu tái phạm về quy định an toàn đập.
Các nội dung cuộc gọi không được thể hiện bằng văn bản hoặc nhật ký để lưu trữ, theo dõi. Không có đầu mối thông tin, liên lạc dự phòng trong trường hợp đầu mối chính không liên lạc được; chưa có các giải pháp khác để thông tin, liên lạc khi một số cuộc gọi hoặc tin nhắn không được trả lời.
Nguyên nhân chính gây ngập lụt được Bộ Công Thương chỉ ra là do trong thời gian trên do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, đã xảy ra mưa lớn, kéo dài tại các tỉnh miền Trung từ Nghệ An đến Thừa Thiên-Huế. Việc xả lũ của hồ chứa Hố Hô trong tình huống khẩn cấp, làm gia tăng lưu lượng nước về hạ du đã ảnh hưởng nhất định tới việc lũ về hạ du, đặc biệt là các xã ngay sau đập. Tuy nhiên, Bộ Công Thương khẳng định việc xả lũ trong tình huống khẩn cấp là phù hợp với quy trình vận hành hồ chứa để tránh nguy cơ xảy ra sự cố lớn hơn cho vùng hạ du.
Về xử lý trách nhiệm các bên liên quan, Bộ Công Thương cho rằng Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn (Chủ đầu tư thủy điện Hố Hô) chưa thực hiện đầy đủ, nghiêm ngặt các quy định về trách nhiệm thông tin, báo cáo. Thông báo gửi đến các cơ quan liên quan chưa đầy đủ nội dung, chưa phù hợp với tình huống vận hành công trình. Việc kiểm tra các hạng mục công trình trước mùa mưa lũ chưa chi tiết và khả thi; chưa đánh giá được các tình huống mất an toàn có thể xảy ra trong mùa mưa bão (như sạt vai đập, sạt lở đường vận hành vào nhà máy phương tiện cơ giới không vào được, hư hỏng đường lên đập).
Về chính quyền địa phương, Bộ Công Thương đánh giá, các địa phương sở tại chưa tổ chức diễn tập di dời, sơ tán nhân dân và tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên sông thuộc hạ du thủy điện Hố Hô năm 2016. Phê duyệt phương án phòng, chống lũ lụt vùng hạ du công trình chưa quy định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của các đơn vị tham gia ứng phó như Ban chỉ huy phòng chống thiên tai cấp huyện, xã và các tổ chức trên địa bàn; chưa quy định rõ chế độ thông tin, báo cáo. Việc chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống lũ lụt vùng hạ du nhà máy thủy điện Hố Hô chưa thực sự phù hợp với thông tin dự báo, cảnh báo lũ và thông báo xả lũ của công trình.
Từ đó, Bộ Công Thương kiến nghị UBND tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh cần rà soát phương án chỉ huy, thực hiện công tác phòng, chống lũ lụt vùng hạ du công trình thủy điện Hố Hô đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế về chế độ mưa lũ, năng lực các công trình thủy lợi, thủy điện trên địa bàn. Tổ chức khắc phục hậu quả do lũ lụt, bảo đảm điều kiện sinh sống và làm việc của người dân bị ảnh hưởng.
Bộ Công Thương sẽ xem xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn trong lĩnh vực an toàn đập. Trường hợp tái phạm sẽ xem xét thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực. Đồng thời, Bộ yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc chỉ đạo Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Bốn kiểm điểm nghiêm túc các tập thể, cá nhân liên quan.
