Trong các khu đất có tổng quy mô gần 450 ha tại hai phường Tân Thuận Đông và Tân Phú (quận 7, TP.HCM) có 300 ha đất là Khu chế xuất (KCX) Tân Thuận đã được UBND quận 7 đề xuất chuyển đổi sang chức năng khác để phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội quận trong thời gian tới.
Việc chuyển đổi hoặc di dời KCX có tuổi đời hơn 30 năm này cũng được nhiều đại biểu, nhà khoa học có ý kiến tại hội thảo khoa học “Chiến lược phát triển quận 7 đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” do quận 7 phối hợp với Viện Nghiên cứu phát triển tổ chức ngày 28-6.
Dự kiến diện tích chuyển đổi hơn 500 ha
Trong báo cáo tham luận, UBND quận 7 cho biết mục tiêu đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2045 là xây dựng quận trở thành một trong các trung tâm dịch vụ, tài chính, thương mại, du lịch, khoa học - công nghệ gắn với giáo dục, y tế, thể dục thể thao chất lượng cao của TP, của vùng và của khu vực. Trong định hướng này, quận 7 cũng xác định không còn khu công nghiệp, KCX. Để hình thành nên hệ sinh thái đó, quận 7 dự kiến phải có quỹ đất dự kiến khoảng 500 ha.
Quỹ đất này sẽ được chuyển đổi chức năng sử dụng đất, chức năng quy hoạch đô thị từ hệ thống cảng dọc sông Sài Gòn, cụm công nghiệp Phú Mỹ, KCX Tân Thuận. Cùng với đó là các khu đất do TP giao cho các đơn vị khác quản lý trên địa bàn quận 7 đang sử dụng không hiệu quả.
 |
Khu chế xuất Tân Thuận nằm giữa hai khu đô thị lớn là Thủ Thiêm và khu đô thị cảng |
Cụ thể, quận 7 đề xuất chuyển đổi tại các khu đất có tổng diện tích gần 450 ha tại hai phường Tân Thuận Đông và Tân Phú. Thứ nhất, 300 ha tại KCX Tân Thuận dự kiến chuyển đổi thành khu công nghệ cao xen kẽ đất ở và dịch vụ thương mại.
Thứ hai, các khu đất hiện nay đang quy hoạch là kho tàng bến bãi gồm các cảng Gas (2 ha), Vict (18 ha), Bến Nghé (23,3 ha), Tân Thuận (40 ha), rau quả (5,6 ha), tổng diện tích là 83,2 ha. Quận 7 đề xuất chuyển đổi thành chức năng quy hoạch là y tế, giáo dục, nhà ở. Cạnh đó, cảng Lotus với quy mô 16,6 ha đang là đất công nghiệp cũng được đề nghị chuyển đổi thành khu nhà ở cao tầng và thương mại dịch vụ.
Thứ tư, khu đất gần 49,7 ha tại cụm công nghiệp Phú Mỹ là đất cụm công nghiệp chuyển sang đất hỗn hợp.
KCX Tân Thuận sắp hoàn thành sứ mệnh lịch sử
Ông Nguyễn Văn Đua, nguyên Phó Bí thư thường trực Thành ủy quận 7, đánh giá cao vai trò lịch sử quan trọng của KCX Tân Thuận trong hơn 30 năm hình thành và phát triển. Đây là KCX hình thành sớm nhất trong cả nước, đã đóng góp rất lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, khi đô thị quận 7 và khu Nam TP đã phát triển, không gian đô thị mở rộng trong khi các nhà máy, xí nghiệp tại KCX này công nghệ đã lạc hậu và hiệu quả cũng không cao. Cùng với đó, hiện nay KCX này đang nằm giữa hai khu đô thị Thủ Thiêm (TP Thủ Đức) và khu đô thị cảng Hiệp Phước (huyện Nhà Bè) sẽ tạo ra các cực phát triển mới.
Việc chuyển đổi quy hoạch KCX Tân Thuận sang chức năng khác sẽ là “hậu cần” cho hai khu đô thị này khi dân cư làm việc ở Thủ Thiêm và khu đô thị cảng Hiệp Phước sẽ sinh sống tại đây. “Những nhà máy thâm dụng lao động ở KCX Tân Thuận sẽ được chuyển dịch, nhường chỗ cho các trường học, bệnh viện, nhà hát, trung tâm thương mại, khách sạn… có chất lượng, đạt trình độ châu Á và thế giới thì đó là vai trò mới, đóng góp mới của Tân Thuận” - ông Đua nói.
Để làm được điều này, theo ông Đua, TP cần nghiên cứu điều chỉnh chức năng KCX Tân Thuận sang khu dịch vụ giáo dục, y tế, văn hóa, văn phòng làm việc, khách sạn, thương mại chất lượng cao. Việc này nếu làm đồng bộ với quy hoạch chung TP đang trong quá trình điều chỉnh thì rất thuận lợi và khả thi. Cạnh đó, cần tính toán các chính sách để không ảnh hưởng tiêu cực đến các nhà đầu tư đang sản xuất tại KCX này.
Theo TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP, giữa một đô thị lớn và hiện đại như quận 7 thì việc để một KCX có quy mô lớn như vậy không còn phù hợp. Bởi 300 ha nằm ngay cạnh lõi đô thị quận 7 với một lượng lớn xe container lưu thông hằng ngày sẽ gây cản trở giao thông và không phù hợp với hạ tầng đô thị.•
Đặt quận 7 trong liên kết vùng
Tại hội thảo, Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi cho rằng nếu chỉ đặt quận 7 trong khu đô thị Nam TP hay trong TP thôi chưa đủ mà phải đặt trong kết nối vùng. Quận 7 là cửa ngõ phía nam TP, kết nối đông tây theo trục ven biển, nếu chiến lược phát triển TP hướng ra biển thì quận 7 sẽ là nơi tiếp cận mặt biển thuận lợi nhất. Vì vậy, quận 7 cần khai thác lợi thế này và phân tích sâu, đặt trong bối cảnh, không gian phát triển rộng lớn hơn.Ông Mãi cho rằng với vai trò là trung tâm của khu Nam TP, quận 7 cần tạo ra sức hấp dẫn của mình từ lợi thế về sông nước, gia tăng nội lực để nơi này trở thành điểm đến toàn cầu khi TP là trung tâm giao thương quốc tế.
“TP hiện đang đặt mục tiêu đến năm 2030 là TP dịch vụ, công nghiệp hiện đại, là đầu tàu kinh tế số, trung tâm khoa học - công nghệ và văn hóa. Cần xây dựng quận 7 theo định hướng này,có đặc trưng riêng và đặt trong tốp đầu của việc thực hiện các mục tiêu này” - ông Mãi nói.
Về KCX Tân Thuận, từ ý kiến của các nhà khoa học và đại biểu, ông Mãi cho rằng cần phải đánh giá lại công năng của KCX này, trên cơ sở đó để tái cơ cấu KCX Tân Thuận theo hướng công nghệ cao. Biến nơi này thành trung tâm đổi mới sáng tạo cũng là hướng cần nghiên cứu khi vị trí của KCX này nằm ngay sát Thủ Thiêm.
