Chính sách bị trục lợi, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai khiến “đất vàng, đất bạc rơi vào tay nhóm lợi ích” là một trong những vấn đề nóng được các đại biểu (ĐB) nêu ra trước Quốc hội (QH) trong phiên thảo luận về kinh tế-xã hội ngày 25-5.
Có dự án đội giá đến 36 lần
Thảo luận tại hội trường, các ĐB đều đánh giá cao kết quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong thời gian gần đây, nhất là việc đưa ra xét xử những vụ án lớn về kinh tế, tham nhũng, xử lý hàng loạt cán bộ từ cấp cao nhất… khiến cử tri phấn khởi.
Tuy nhiên, các ĐB cũng nhận định “cử tri còn tâm tư, trăn trở trước lãng phí, thất thoát ngân sách lớn của Nhà nước, nhất là trong đất đai, xây dựng cơ bản”. Trong đó có tình trạng giao đất cho chủ đầu tư thực hiện dự án lớn nhưng chưa thu tiền sử dụng đất trong khi dân không có đất sản xuất. Đặc biệt là thất thoát ở các dự án do Nhà nước triển khai vì đội giá, điều chỉnh vốn…
Chứng minh cho nhận định này, ĐB Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) dẫn chứng thực tiễn 12 đại dự án thua lỗ đang được Chính phủ xử lý, giải quyết hậu quả. Hay gần đây Kiểm toán Nhà nước phát hiện những sai phạm tại các dự án BOT, BT, cổ phần hóa doanh nghiệp (DN), cá biệt như dự án nạo vét kè sông Sào Kê ở Ninh Bình điều chỉnh tăng đến 36 lần từ 72 tỉ lên 2.595 tỉ đồng…
“Cử tri so sánh rằng nếu xây dựng một ngôi nhà có cùng thiết kế thì người dân xây hết 650 triệu đồng, còn Nhà nước xây hết 1 tỉ đồng, chất lượng thẩm mỹ không bằng người dân. Cử tri kiến nghị nên tính toán lại định mức, tính lại vấn đề bù giá, trượt giá, đội giá nếu không sẽ còn thất thoát hơn” - ĐB Cầu nêu rõ.
Nhấn mạnh hơn, ĐB Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa) cho rằng cần phải siết chặt quản lý tài sản công, định giá DN trong cổ phần hóa. Trên cơ sở đó phải ngăn chặn có hiệu quả việc cố tình làm trái quy định hoặc lợi dụng sơ hở của pháp luật để trục lợi, thực hiện lợi ích nhóm trong quản lý đất đai, ngân sách của một số lãnh đạo, cán bộ, công chức và DN. “Đây là vấn đề cấp bách. Bởi thất thoát kinh phí nguồn lực của Nhà nước chảy vào túi của một số cá nhân là đây. Tiêu cực, tham nhũng, mất đoàn kết, mất cán bộ cũng là đây” - ông Diến nói.
Đại biểu Quốc hội Đinh Duy Vượt cảnh báo nạn đất vàng, đất kim cương đang rơi vào các nhóm thân hữu, công ty “bạch tuộc”. Ảnh: TTX
Nhóm thân hữu trục lợi chính sách đất đai
Nghị trường như nóng hơn khi ĐB tranh luận về tình trạng hàng loạt khu đất vàng, đất kim cương… bị thâu tóm vào những DN thân hữu, nhóm lợi ích.
“Nhân dân phẫn nộ bởi vì nguồn lực cực lớn của đất nước từ đất đai, nhất là đất vàng, đất bạc rơi vào tay các DN bạch tuộc, không đầu tư cho sản xuất mà chăm chăm vào sang nhượng dự án hoặc phân lô bán nền và nhiều hình thức khác làm thất thu lớn ngân sách nhà nước” - ĐB Đinh Duy Vượt (Gia Lai) nói.
ĐB Vượt chỉ rõ nhiều DN có dấu hiệu là sân sau của một số quan chức cùng cộng sinh thâu tóm, chiếm đoạt bằng nhiều thủ đoạn. Trong đó có việc tùy tiện điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh dự án, chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Điều này gây bức xúc, khốn đốn cho người dân vùng quy hoạch, đồng thời khiến tài sản quốc gia bị nhóm lợi ích bòn rút.
Trước tình trạng đó, ĐB Vượt đề nghị Chính phủ sớm tập trung giải pháp, nguồn lực chỉ đạo tổng kiểm tra về đất đai cả nước, tập trung ở những đô thị, những khu vực đất vàng, khu vực chuẩn bị hình thành các đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt. “Cử tri mong muốn có sự vào cuộc của cơ quan chức năng, nếu không sẽ khó giải quyết đến nơi đến chốn vì dây mơ rễ má, hậu duệ, đồ đệ và lợi ích nhóm” - ĐB Vượt cảnh báo.
ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) thì phản ánh những bất cập về quy định giá đất hằng năm mà các tỉnh công bố chỉ bằng 10%-20% giá thị trường. Điều này dẫn đến thực trạng DN sau khi “trúng” dự án, chẳng cần làm gì đã lập bản đồ phân nền bán ra với giá cao gấp hàng chục lần, thậm chí hàng trăm lần khiến người dân vô cùng uất ức và đi khiếu kiện khắp nơi.
Theo ông, với nhu cầu phát triển kinh tế thì việc thu hồi đất là cần thiết nhưng cần nghĩ tới quyền lợi của người dân.
“Một chương trình bàn tròn trực tuyến gần đây, các chuyên gia đã cho rằng đây là một tệ nạn và đưa ra dẫn chứng có những DN đang trên bờ vực phá sản nhưng được cơ chế, nhờ mối quan hệ thân hữu với chính quyền và người có chức, có quyền nên được cấp cho mảnh đất mà không cần thông qua đấu giá hay phương thức, quy trình theo quy định. Nhờ vậy DN này lại phất lên và hậu quả là ngân sách bị thất thoát rất lớn” - ĐB Cương nói.
Một tình trạng đáng lo ngại nhất cũng được ông Cương nêu ra là vấn đề đổi đất lấy công trình đang diễn ra ở nhiều địa phương khiến một lượng đất không nhỏ, trong đó có đất công ở vị trí đắc địa lần lượt rơi vào tay DN.
“Lẽ ra các dự án đổi đất này phải mang lại những công trình giải quyết các nhu cầu bức thiết của người dân như bệnh viện, trường học hay công trình phục vụ cộng đồng nhưng thật đáng tiếc, hàng trăm, hàng ngàn hecta đất vàng, đất kim cương của Nhà nước và của cả người dân bị thu hồi, giải tỏa chỉ để đổi lấy trụ sở, trung tâm hội nghị, thậm chí là cổng chào hay tượng đài” - ông Cương nói.
