Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 thì thời hiệu khởi kiện quyết định hành chính (QĐHC), hành vi hành chính là một năm kể từ ngày nhận hoặc biết QĐHC, hành vi hành chính. Tuy nhiên, đối với QĐHC có liên quan đến QĐHC bị kiện thì không xem xét thời hiệu.
Nhưng trong thực tiễn xét xử, có sự nhầm lẫn về việc xác định thời hiệu khởi kiện dẫn đến việc đình chỉ giải quyết yêu cầu khởi kiện trái với hướng dẫn tại mục 5 văn bản giải đáp số 01 ngày 7-4-2017 của chánh án TAND Tối cao. Cụ thể, trong quá trình xét xử, HĐXX có thẩm quyền xem xét tính hợp pháp đối với tất cả QĐHC khác có liên quan đến QĐHC bị khởi kiện mà không phụ thuộc vào việc các quyết định này còn hay hết thời hiệu khởi kiện.
VKSND Cấp cao tại TP.HCM dẫn chứng một điển hình. Theo hồ sơ vợ chồng ông H. khởi kiện yêu cầu tòa án hủy quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 840 ngày 24-9-2010 của UBND huyện Đạ Huoai (Lâm Đồng) về việc cấp quyền sử dụng đất cho ông N.
Ngoài ra, người khởi kiện còn yêu cầu tòa hủy quyết định cấp một số giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khác cho ông N. và quyết định giải quyết kiến nghị số 387 ngày 29-4-2010 cùng quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu số 854 ngày 16- 10-2014 của chủ tịch UBND huyện Đạ Huoai.
Bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Lâm Đồng đã đình chỉ giải quyết yêu cầu khởi kiện của vợ chồng ông H. đối với quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 840 và quyết định giải quyết kiến nghị số 837 do đã hết thời hiệu khởi kiện. Tòa cũng bác yêu cầu khởi kiện của vợ chồng ông H. đối với việc cấp một giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khác và quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu số 854 nêu trên.
Tại bản án hành chính phúc thẩm sau đó của TAND Cấp cao tại TP.HCM đã quyết định hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại. Theo tòa phúc thẩm, sai sót của tòa án cấp sơ thẩm trong vụ án này là xác định thời hiệu khởi kiện không đúng. Bởi lẽ quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu số 854 của chủ tịch UBND huyện Đạ Huoai có liên quan đến quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 840, nên phải xem xét mà không phụ thuộc vào các quyết định này còn hay hết thời hiệu.
Theo VKSND Cấp cao tại TP.HCM, việc cấp sơ thẩm đình chỉ trái luật làm cho vụ án không được giải quyết toàn diện, triệt để, ảnh hưởng đến quyền lợi các đương sự. Từ vụ án có sai sót điển hình này, cần phải rút kinh nghiệm chung trong hoạt động xét xử.
