Ngày 13-7, Trung Quốc đã lên tiếng tố cáo Nhật "can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ" của mình sau khi Tokyo nâng tầm quan trọng của eo biển Đài Loan trong sách trắng quốc phòng 2021, theo tờ South China Morning Post.
Đây là lần đầu tiên Nhật kêu gọi tăng cường theo dõi các diễn biến khu vực "bằng sự cảnh giác đối với khủng hoảng".
Phản ứng của Trung Quốc
Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên, sách trắng quốc phòng Nhật công bố cùng ngày chứa đầy "tâm lý chiến tranh lạnh" và kêu gọi Tokyo tôn trọng chủ quyền của Trung Quốc.
Ông nhấn mạnh Trung Quốc phản đối động thái nói trên và khẳng định vấn đề Đài Loan hoàn toàn là việc nội bộ của Trung Quốc. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng cáo buộc Tokyo đã phóng đại mối đe dọa của Trung Quốc và cực kỳ vô trách nhiệm.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên. Ảnh: AFP
"Trung Quốc không cho phép bất kỳ quốc gia nào can thiệp vào vấn đề Đài Loan dưới bất kỳ hình thức nào" - ông Triệu nói.
Trước đó, trong sách trắng quốc phòng 2021, Nhật cho biết nước này đang đối mặt với rủi ro an ninh ngày càng cao vì sự tiến bộ quân sự của Trung Quốc và sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ.
Ngoài ra, báo cáo cũng đề cập việc Trung Quốc tăng cường tập trận gần Đài Loan. Năm 2020, Bắc Kinh đã điều 380 máy bay chiến đấu đến vùng nhận diện phòng không ở phía tây nam của hòn đảo.
"Ổn định tình hình xung quanh Đài Loan có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh của Nhật và sự ổn định của cộng đồng quốc tế. Do đó, chúng ta cần phải chú ý đến tình hình khu vực “bằng sự cảnh giác đối với khủng hoảng" - theo nội dung văn bản.
Đài Loan ủng hộ
Trái ngược với phản ứng của Trung Quốc, Đại diện cơ quân ngoại giao Đài Loan Joanne Ou bày tỏ sự đánh giá cao đối với Nhật vì đã có "mức độ quan tâm cao về an ninh ở eo biển Đài Loan".
Bà nói rằng Nhật coi hòn đảo này là một đối tác và bạn bè quan trọng, chia sẻ các khái niệm cơ bản về tự do, dân chủ, nhân quyền và quy tắc, về luật pháp, cũng như trao đổi chặt chẽ về kinh tế và nhân sự.
Bà cho biết Đài Loan sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Nhật và các nước cùng chí hướng để bảo vệ vững chắc các giá trị dân chủ và trật tự quốc tế cũng như trong nỗ lực chung nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Nhận định của giới phân tích
Ông Xu Liping, GS quan hệ quốc tế từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho rằng Nhật lo ngại về Đài Loan một phần là vì nhiều ngành công nghiệp của Nhật có trụ sở tại hòn đảo này. Ngoài ra, lý do khác khiến Nhật dần quan tâm hơn tới Đài Loan là vì an ninh của hòn đảo ảnh hưởng trực tiếp tới an ninh của Nhật.
"Nhật rất lo lắng về Đài Loan vì nếu Trung Quốc thống nhất hòn đảo thì Nhật sẽ mất hàng rào an ninh. Họ sẽ lo lắng không biết liệu Bắc Kinh có tiếp tục di chuyển xuống quần đảo Điếu Ngư/Senkaku hay không" - ông nói
Ông Xing Yuqing đến từ Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc gia ở Tokyo cho biết Nhật dần cảnh giác với khả năng xảy ra xung đột vũ trang ở eo biển Đài Loan.
"Xung đột vũ trang có thể nổ ra ở eo biển Đài Loan sẽ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Nhật và thậm chí kéo nước này vào cuộc chiến" - ông Xing nói và dự đoán Nhật sẽ tăng cường hợp tác với quân đội Mỹ.
"Mục đích của việc này là làm suy yếu kế hoạch thống nhất Đài Loan bằng vũ lực của Trung Quốc, để tránh những hậu quả tồi tệ nhất do những đánh giá sai lầm về chiến lược gây ra" - ông nói thêm.
