Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ngày 14-4 đã ký tờ trình của Chính phủ gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.
Theo dự thảo nghị quyết, giai đoạn 2023 - 2030, các địa phương sẽ tiếp tục sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã. Mục tiêu đến năm 2025, cả nước hoàn thành sắp xếp đối với ĐVHC cấp huyện, cấp xã có đồng thời cả hai tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định.
Những ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định cũng nằm trong diện sắp xếp.
 |
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: TN |
Đến năm 2030, Chính phủ cho biết sẽ hoàn thành sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã còn lại có đồng thời cả hai tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% quy định.
Với những ĐVHC cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% quy định; ĐVHC cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% quy định cũng thuộc diện phải hoàn thành sắp xếp.
Tại tờ trình, Chính phủ đã đề xuất năm trường hợp không bắt buộc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.
Cụ thể, có vị trí biệt lập với các đơn vị hành chính khác. Có đường địa giới đơn vị hành chính đã hình thành ổn định từ trước năm 1945 và đến nay chưa có sự thay đổi, điều chỉnh lần nào.
Đơn vị hành chính cấp xã được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng công nhận là xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng, an ninh hoặc được Bộ trưởng Bộ Công an công nhận là xã, phường, thị trấn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự. Đơn vị hành chính cấp huyện có từ 50% đơn vị hành chính cấp xã trở lên được công nhận là xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng, an ninh hoặc xã, phường, thị trấn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự.
Đơn vị hành chính nông thôn đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch phát triển thành đơn vị hành chính đô thị trong giai đoạn 2023-2030.
Bên cạnh đó, các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đã được sắp xếp trong giai đoạn 2019-2021 sẽ không thuộc diện bắt buộc thực hiện sắp xếp.
Theo thống kê của Bộ Nội vụ, trong giai đoạn 2019 - 2021, cả nước sắp xếp 21 ĐVHC cấp huyện và 1.056 ĐVHC cấp xã tại 45 tỉnh, TP. Qua đó đã giảm 8 ĐVHC cấp huyện và 561 ĐVHC cấp xã.
Việc sắp xếp này đã góp phần tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị (giảm 3.437 cơ quan ở cấp xã và 429 cơ quan ở cấp huyện), tinh giản 361/706 cán bộ, công chức cấp huyện; 6.657/9.705 cán bộ, công chức cấp xã. Đồng thời giúp giảm chi ngân sách nhà nước khoảng hơn 2.008 tỉ đồng.
Mặc dù vậy, việc sắp xếp này cũng còn một số khó khăn, vướng mắc như số lượng ĐVHC chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định còn nhiều. Hiện chỉ có 18/63 ĐVHC cấp tỉnh, 127/705 ĐVHC cấp huyện và 2.458/10.599 ĐVHC cấp xã đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số.
Việc sắp xếp và giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức dôi dư chưa kịp thời (còn 345 cán bộ, công chức cấp huyện và 3.048 cán bộ, công chức cấp xã).
Chất lượng đô thị ở các ĐVHC được thành lập chưa được bảo đảm. Việc bố trí, sắp xếp các trụ sở cơ quan, đơn vị dôi dư tại một số địa phương còn nhiều bất cập; việc thực hiện các chính sách đặc thù đối với các ĐVHC cấp huyện, cấp xã hình thành sau sắp xếp chưa được hướng dẫn cụ thể.
Cũng theo thống kê của Bộ Nội vụ, cả nước có 52 ĐVHC cấp huyện (chiếm 7,38%) và 1.037 ĐVHC cấp xã (chiếm 9,78%) có cả hai tiêu chuẩn về dân số và diện tích tự nhiên chưa đạt 70%, thuộc diện phải sáp nhập trong ba năm tới.
Để giải quyết khó khăn của các địa phương trong quá trình thực hiện sắp xếp ĐVHC, dự thảo Nghị quyết quy định kinh phí thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của tỉnh, TP do ngân sách địa phương bảo đảm.
Chính phủ cũng đề xuất ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các địa phương nhận bổ sung cân đối với định mức 20 tỉ đồng cho mỗi ĐVHC cấp huyện giảm và 500 triệu đồng cho mỗi ĐVHC cấp xã giảm khi được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc thực hiện sắp xếp ĐVHC giai đoạn 2023-2030.
Phần ngân sách này được dùng để hỗ trợ trong xây dựng phương án, đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã; giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư do sắp xếp…
