Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Nông dân cũng có lương hưu

Vừa qua, Pháp Luật TP.HCM nhận được câu hỏi của nhiều bạn đọc liên quan đến thủ tục và quyền lợi của người dân khi tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện.

Nhằm giải đáp những thắc mắc trên, cơ quan BHXH TP.HCM đã trả lời những trường hợp cụ thể mà bạn đọc gửi.

Những người được tham gia BHXH tự nguyện

. Bạn đọc Nguyễn Văn Dũng: Cho tôi hỏi sự khác nhau giữa BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện như thế nào?

Nếu tôi tham gia BHXH tự nguyện thì có được thanh toán BHXH bắt buộc mà tôi đã tham gia một năm trước đó không?

+ BHXH TP.HCM trả lời: BHXH bắt buộc là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức mà người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động phải tham gia.

BHXH tự nguyện là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.

Thời gian tham gia BHXH bắt buộc trước đó một năm, nếu bạn không muốn cộng nối với thời gian tham gia BHXH tự nguyện thì bạn liên hệ với cơ quan BHXH để làm thủ tục thanh toán BHXH một lần.

Tuy nhiên, bạn không nên thanh toán BHXH một lần mà hãy bảo lưu lại thời gian đó cộng nối với thời gian BHXH tự nguyện, đến khi hết tuổi lao động được hưởng chế độ hưu trí.

. Bạn đọc Thiên Hương: Cho tôi hỏi đối tượng nào được tham gia BHXH tự nguyện và có thể lựa chọn phương thức đóng như thế nào?

+ Người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nông dân, NLĐ tự do…

Người tham gia BHXH tự nguyện có sáu phương thức đóng sau:

Thứ nhất, NLĐ đóng hằng tháng.

Thứ hai, NLĐ đóng ba tháng một lần.

Thứ ba, NLĐ đóng sáu tháng một lần.

Thứ tư, NLĐ đóng 12 tháng một lần.

Thứ năm, NLĐ đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá năm năm một lần.

Thứ sáu, NLĐ có thể đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

Nhân viên của cơ quan BHXH tư vấn người dân TP.HCM tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh: NGUYỄN HIỀN

Các quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện

. Bạn đọc Hải Đăng: Tôi năm nay 60 tuổi, chưa tham gia BHXH bao giờ. Tôi muốn tham gia BHXH tự nguyện để sau này được nhận lương hưu thì phải tham gia thế nào?

+ Theo Điều 73 Luật BHXH 2014 về BHXH tự nguyện quy định điều kiện hưởng lương hưu như sau: Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và tham gia đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.  NLĐ đã đủ điều kiện về tuổi theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được đóng cho đến khi đủ 20 năm để hưởng lương hưu. Nếu bạn chưa tham gia BHXH bao giờ thì phải có ít nhất 20 năm đóng BHXH. Theo quy định của pháp luật về BHXH hiện hành, nếu NLĐ đã đủ tuổi nghỉ hưu mà còn thiếu chưa đến 10 năm đóng BHXH thì được đóng BHXH tự nguyện một lần cho đủ những năm còn thiếu để đủ 20 năm đóng BHXH.

Như vậy, với điều kiện của bạn, bạn phải đóng từ từ cho đủ ít nhất 10 năm đóng BHXH (khi bạn đến 70 tuổi). Sau đó, bạn đóng một lần cho đủ 20 năm đóng BHXH để hưởng lương hưu ngay. Bạn nên cân nhắc về điều kiện tuổi tác, sức khỏe, kinh tế của mình trước khi tham gia BHXH tự nguyện.

. Bạn đọc Phương Hà: Ba tôi trước đây có tham gia BHXH tự nguyện và đang nhận lương hưu thì mất. Cho tôi hỏi người lo hậu sự cho ba tôi có được nhận trợ cấp mai táng không và mức trợ cấp bao nhiêu?

+ Theo quy định hiện hành, những trường hợp sau đây khi mất thì người thân được hưởng trợ cấp mai táng phí: Người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên; NLĐ có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên; người tham gia BHXH tự nguyện đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng đã nghỉ việc; người đang hưởng lương hưu.

Như vậy, trường hợp của ba bạn đang nhận lương hưu mà mất thì người thân sẽ được hỗ trợ tiền mai táng phí.

Mức trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở.