Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Bộ Tư pháp về việc thẩm định dự thảo quyết định của Thủ tướng về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện mới thay thế cho Quyết định 28/2014.
Theo dự thảo mới, cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt từ sáu bậc hiện hành rút xuống còn năm bậc. Giá ở bậc cao nhất hơn 3.612 đồng/kWh, chưa gồm thuế giá trị gia tăng.
Dùng nhiều phải trả nhiều
Theo đó, bậc rẻ nhất tính cho hộ gia đình dùng dưới 100 kWh thay cho 50 kWh hiện nay, còn bậc cao nhất từ 701 kWh trở lên. Giá điện từ bậc 1 đến bậc 5 được tính bằng 90%-180% giá bán lẻ điện bình quân 2.006,79 đồng/kWh (đây là mức điều chỉnh từ ngày 9-11).
Cụ thể, bậc 1 cho 100 kWh đầu tiên, giá điện là 1.806,11 đồng/kWh; bậc 2 cho kWh 101-200, giá 2.167,33 đồng/kWh; bậc 3 cho kWh 201-400, giá 2.729,23 đồng/kWh; bậc 4 cho kWh 401-700, giá 3.250,99 đồng/kWh; bậc 5 cho kWh từ 701 trở lên, giá 3.612,22 đồng/kWh.
Bộ Công Thương cho rằng việc rút gọn từ sáu bậc xuống năm bậc có ưu điểm là đơn giản, người dân dễ hiểu và được thiết kế theo nguyên tắc hạn chế tối đa tác động tới các hộ sử dụng điện.
Đơn cử, giá điện cho 100 kWh đầu tiên được giữ nguyên để hỗ trợ người nghèo, hộ gia đình chính sách, hiện đang chiếm gần 33,5% tổng số hộ dùng điện cả nước. Các bậc 101-200 kWh và 201-400 kWh được giữ nguyên giá điện hiện hành. Giá điện cho các bậc 401-700 kWh và từ 701 kWh trở lên được thiết kế nhằm bù trừ doanh thu cho các bậc thấp.
“Các hộ có mức sử dụng điện từ 710 kWh trở xuống, chiếm khoảng 98% số hộ, sẽ có tiền điện phải trả giảm đi. Nhược điểm của phương án này là tiền điện các hộ sinh hoạt có mức sử dụng điện cao từ 711 kWh/tháng trở lên, chiếm khoảng 2% số hộ, phải trả tăng thêm” - Bộ Công Thương nêu.
Không nên để nhiều bậc giá điện
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, giảng viên Học viện Tài chính, cho rằng việc rút gọn bậc thang biểu giá điện từ sáu bậc xuống năm bậc là hợp lý. Bởi phương án này giúp biểu giá điện đơn giản hơn, người dân dễ hiểu hơn với biểu giá hiện hành.
Bậc thấp nhất cũng được điều chỉnh gần hơn với thực tế sử dụng điện hiện nay của nhiều hộ tiêu dùng điện thấp trong xã hội. Vì hiện giờ mức sử dụng 50 kWh trở xuống chắc chỉ còn rất ít, hầu như không còn. Mức cải tiến như vậy đã phù hợp và gần hơn so với nhu cầu sử dụng điện thực tế.
Tuy nhiên, về lâu dài, ông Thịnh cho rằng biểu giá điện không nên để nhiều bậc như vậy, cùng lắm chỉ để ở ba bậc hoặc tốt nhất là để một giá điện. “Việc hỗ trợ giá điện cho an sinh xã hội hay các mục đích khác thì Nhà nước nên xây dựng các chính sách khác” - ông Thịnh nhấn mạnh.
Bộ này đánh giá biểu giá điện mới không tác động nhiều đến các hộ sử dụng ít điện và sử dụng lượng điện trung bình, chỉ tăng mạnh với những hộ sử dụng nhiều điện. Việc ghép các bậc lại với nhau để tăng khoảng cách mức tiêu thụ điện giữa các bậc và nới rộng khoảng cách mức tiêu thụ, nhằm phản ánh tình hình thực tế tiêu thụ điện. Đồng thời phương án này cũng khuyến khích việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả hơn, hạn chế được một phần việc tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa.
Cũng theo Bộ Công Thương, với biểu giá này, chênh lệch giữa bậc đầu và bậc cuối là hai lần, phù hợp với xu thế chung của thế giới nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả. Hiện mức chênh lệch giữa bậc đầu và bậc cuối ở Nam California, Mỹ là 2,2 lần, Hàn Quốc là 3 lần, Lào là 2,88 lần; Thái Lan là 1,65 lần.
Giá điện cơ sở lưu trú du lịch bằng giá điện sản xuất
Trong dự thảo này, Bộ Công Thương dẫn báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và tư vấn tại đề án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện cho thấy: Hiện giá bán điện cho sản xuất đang không phản ánh đúng, đủ chi phí sản xuất, kinh doanh điện (thấp hơn so với chi phí phân bổ).
Do vậy bộ này đề xuất giá điện cho cơ sở lưu trú du lịch sẽ được tính bằng giá cho sản xuất, để đảm bảo lộ trình từng bước tính đúng, tính đủ chi phí cho nhóm khách hàng sản xuất.
Theo đó, phần thiếu hụt doanh thu do bổ sung nhóm khách hàng cơ sở lưu trú du lịch có thể được xem xét để bù từ giá bán điện cho giờ thấp điểm của nhóm khách hàng sản xuất từ 4% đến 8% so với giá bán lẻ điện bình quân. Nguyên nhân do hiện nay giá giờ thấp điểm của nhóm khách hàng này thấp hơn nhiều so với giá bán lẻ điện bình quân (từ 52% đến 56%).
Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này là các doanh nghiệp, sản xuất sẽ chịu tác động tăng giá từ 1,27% đến 3,85%, gây tác động bất lợi đến các ngành sản xuất.
Ba phương án cho giá điện ở trạm sạc xe điện
Bộ Công Thương đưa ra giá bán lẻ điện cho trụ, trạm sạc xe điện chia theo cấp điện áp giờ bình thường, thấp điểm, cao điểm với ba phương án lựa chọn.
Phương án 1: Giá thấp nhất 68% giá bán lẻ điện bình quân và cao nhất 205% giá bán lẻ điện bình quân. Phương án 2: Giá bán điện cho hoạt động sạc xe điện là giá kinh doanh. Còn phương án 3 là theo giá sản xuất.
Đánh giá về phương án 3, Bộ Công Thương cho rằng phương án này có thể tác động tới cơ cấu biểu giá bán lẻ điện do giá này thấp hơn, nên buộc phải tăng giá các nhóm khách hàng khác để cân đối doanh thu. Tức là sẽ có bù chéo từ các nhóm khách hàng cho trạm sạc xe điện. Do phát sinh bù chéo giữa các nhóm khách hàng nên Bộ Công Thương kiến nghị không xem xét phương án này. Thay vào đó, bộ báo cáo Thủ tướng lựa chọn phương án 1 hoặc 2.
