Ngày 15-8, tiếp tục phiên họp thứ 36, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành chất vấn các thành viên Chính phủ, viện trưởng VKSND Tối cao, chánh án TAND Tối cao về việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018.
Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai).
Mở đầu phiên chất vấn, đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) chất vấn Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng. Theo đại biểu, mạng xã hội (MXH) bây giờ không phải là ảo mà là thật, đang diễn biến ngày càng phức tạp. Nhiều người sử dụng môi trường chống phá đất nước, kêu gọi, kích động người dân biểu tình, bạo loạn, thông tin sai sự thật, vu khống, lừa đảo, đánh bạc nghìn tỉ… gây hậu quả rất nghiêm trọng tới chính trị, kinh tế, an ninh quốc gia, trật tự an toàn, đạo đức xã hội.
“Xin bộ trưởng cho biết kết quả nổi bật, ấn tượng nhất từ khi bộ trưởng trả lời chất vấn đến nay. Các giải pháp đột phá giải quyết cơ bản nêu trên. Bộ trưởng nguyên là lãnh đạo một nhà mạng lớn, có nhiều kinh nghiệm. Vậy bộ trưởng có chấm dứt được tình trạng sim rác hay không? Khi nào Việt Nam có các trang mạng uy tín, chất lượng thay thế các trang MXH khác?” - đại biểu Vượt hỏi.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng trả lời về vấn đề này, ông nói:
Về MXH, tôi nghĩ muốn quản lý được thì đầu tiên phải nhìn thấy. Bộ TT&TT đã đầu tư xây dựng, đưa vào vận hành một trung tâm giám sát an toàn không gian mạng quốc gia. Trung tâm này có hai chức năng: Giám sát được các cuộc tấn công mạng vào Việt Nam và giám sát được thông tin trên không gian mạng, báo điện tử, MXH.
Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng.
Khả năng xử lý tin, một ngày xử lý được khoảng 100 triệu tin, chúng ta có thể phân loại, đánh giá được, chẳng hạn tỉ lệ thông tin tích cực và tiêu cực. Trước đây, có những lúc trên không gian mạng, tỉ lệ thông tin tiêu cực trên 30%, mà cái gì trên 30% được coi là cái chính. Bây giờ khi chúng ta nhìn thấy, ta tác động điều chỉnh thì cơ bản hiện nay, thông tin tiêu cực nằm dưới 10%.
Câu chuyện thứ hai cũng rất nan giải là đấu tranh với các MXH nước ngoài trong khi họ chưa có văn phòng đại diện tại Việt Nam, trong khi họ chưa đóng thuế, chưa thực thi luật pháp của Việt Nam.
Trong một năm vừa qua, bộ rất tích cực. Kết quả, đối với Facebook, trước đây nhà nước đưa ra yêu cầu thì họ chỉ thực hiện được khoảng xung quanh 30%. Bây giờ tỉ lệ thực hiện yêu cầu của Facebook đối với chính quyền Việt Nam 70%-75%. YouTube tuân thủ tốt hơn khoảng 60%, bây giờ là khoảng 80%-85%. Apple gần như không thực hiện thì gần đây tỉ lệ thực hiện là 75%.
Vấn đề sim rác là câu chuyện lớn, kéo dài nhiều năm rồi. Trong một năm qua, chúng ta đã cơ bản cắt bỏ đi những sim không đủ thông tin, tuy nhiên hiện vẫn còn lượng sim rất lớn đang nằm trên các kênh bán hàng.
Từ nay đến tháng 9-2019, Bộ TT&TT tập trung giải quyết lượng sim rác trên các kênh bằng cách yêu cầu các nhà mạng phải mua lại. Có một giải pháp mới cho câu chuyện sim rác là giao trách nhiệm trực tiếp đến các tổng giám đốc công ty viễn thông, nếu còn tồn tại sim rác ở trên các nhà mạng thì nhà mạng đó sẽ không được cấp phép các dịch vụ mới, như dịch vụ mobile money.
Khi nói đến hệ sinh thái số Việt Nam, tại sao mà chúng ta đặt vấn đề xây dựng MXH Việt Nam? Nếu Việt Nam không có MXH của chính mình thì tất cả những gì chúng ta nói, chúng ta nghĩ, thậm chí chúng ta mua bán, đều được lưu trữ ở nước ngoài. Nói vui là “não người Việt Nam ở nước ngoài”. Hiện những thông tin mà họ thu thập được mới dùng để quảng cáo thôi nhưng trong trường hợp đặc biệt dùng vào việc khác và có thể nguy hiểm đến an ninh.
Chúng ta đặt mục tiêu xây dựng các MXH trong nước để MXH trong nước có số lượng người dùng tương đương với MXH nước ngoài, để “não người Việt Nam” phân tán đều và không có bất kỳ nhà mạng nào thu thập được toàn bộ thông tin về người Việt Nam.
Hiện nay các MXH Việt Nam là 65 triệu thuê bao, trong một năm vừa qua tăng trưởng khoảng 30%. Các MXH nước ngoài cộng lại khoảng 90 triệu. Nếu chúng ta giữ tốc độ tăng trưởng như hiện nay thì có thể khoảng năm 2020 hoặc chậm nhất năm 2021, chúng ta sẽ đạt được tỉ lệ 50-50.
Hiện có khá nhiều các cơ hội để người Việt Nam chúng ta, các công ty công nghệ Việt Nam phát triển các MXH Việt Nam.
Thứ hai, các thuật toán quyết định “cuộc chơi” trên MXH sẽ được mở ra cho những người tham gia quyết định.
Thứ ba, một số MXH Việt Nam cung cấp có bộ lọc để thực hiện việc dọn rác trên các không gian mạng. Hiện các nhà mạng phải chịu trách nhiệm chính, 95% rác là do các nhà mạng chặn lọc, 5% phát hiện thêm của chính quyền.
