Cần gói hỗ trợ từ quỹ bảo hiểm cho người dân, doanh nghiệp

Trong văn bản vừa gửi Thủ tướng, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng cho biết doanh nghiệp (DN) và người lao động (NLĐ) đang trải qua bối cảnh đặc biệt khó khăn.

DN, NLĐ đang đặc biệt khó khăn

Cụ thể, 9.556 DN tham gia khảo sát thì có đến 82,3% dự kiến giảm quy mô, tạm ngừng kinh doanh hoặc ngừng kinh doanh trong các tháng còn lại của năm 2023.

Trong các DN còn hoạt động năm 2023 có 71,2% dự kiến giảm quy mô lao động trên 5%, trong đó 22,2% dự kiến giảm trên 50%. Có 80,7% DN dự kiến giảm doanh thu trên 5%, trong đó tỉ lệ giảm trên 50% doanh thu là 29,4%.

Theo Ban IV, các khó khăn, thách thức lớn mà DN đang phải đối mặt đến từ việc bị cắt giảm đơn hàng (59,2%), khó khăn tiếp cận vốn vay (51,1%), thực hiện thủ tục hành chính và đáp ứng các quy định của pháp luật (45,3%), nguy cơ hình sự hóa các giao dịch kinh tế (31,1%).

Trong bối cảnh đó, sự hỗ trợ của chính quyền địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, khi có đến 84% DN đánh giá hiệu quả điều hành, hỗ trợ của chính quyền địa phương ở mức kém hiệu quả.

Nguyên nhân những khó khăn hiện tại đối với DN Việt Nam không chỉ đến từ chu kỳ khó khăn của kinh tế thế giới, mà còn do những vấn đề nội tại. Đây là thách thức rất lớn nhưng cũng mở ra cơ hội lớn để Chính phủ thực hiện những cải cách triệt để.

Căn cứ vào tình hình thực tiễn và qua kết quả khảo sát, Ban IV đề xuất Chính phủ bên cạnh đẩy mạnh đầu tư công để “bơm tiền” cho nền kinh tế, cần kéo dài thời hạn các chính sách hỗ trợ DN đã phát huy hiệu quả trong giai đoạn COVID-19. Tiếp tục giãn, hoãn, giảm các khoản phí liên quan đến BHXH, kinh phí công đoàn, hay xem xét mức đóng thuế thu nhập cá nhân mới để phù hợp với bối cảnh mới.

Cần hỗ trợ ngay từ quỹ bảo hiểm có kết dư lớn

Ông Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, có văn bản đề xuất Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ kịp thời cho NLĐ và DN từ ba nguồn quỹ là BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN).

Theo quy định của pháp luật hiện hành, NLĐ và DN phải đóng vào Quỹ TNLĐ-BNN với tổng mức 3% (DN 1% và NLĐ 1%, Nhà nước hỗ trợ 1%). Tuy nhiên, thời gian qua quỹ kết dư lớn, Nhà nước chưa hỗ trợ vào nguồn quỹ này 1%, NLĐ cũng được miễn đóng và chỉ người sử dụng lao động đóng 0,5%.

Hiện Quỹ TNLĐ-BNN đang kết dư gần 50.000 tỉ đồng, dự tính có thể chi trả được trong nhiều năm. Để giải quyết khó khăn, Chính phủ có thể cho phép DN miễn đóng quỹ này một năm.

Về Quỹ BHTN, ông Lợi cho biết theo quy định của pháp luật, mức đóng là 3%, trong đó Nhà nước hỗ trợ 1%, DN 1% và NLĐ 1%. Do quỹ này tăng nhanh, vì vậy những năm gần đây Nhà nước cũng không hỗ trợ 1%.

Quỹ BHTN đang kết dư gần 60.000 tỉ đồng, có thể cân đối thu chi trong khoảng năm năm. Đây là quỹ ngắn hạn và thường cân đối thu chi trong khoảng một năm, do đó hoàn toàn có căn cứ đề xuất cho phép DN và NLĐ miễn đóng trong một năm.

Đối với hai quỹ Hưu trí và Tử tuất, theo quy định hiện hành có tổng mức đóng 22%, người sử dụng lao động đóng 14%, NLĐ đóng 8%. Hiện quỹ đang kết dư lớn, khả năng bảo toàn quỹ là hiện hữu. Vì vậy, ông Lợi đề xuất giảm 50% mức đóng vào hai quỹ trên trong sáu tháng, theo đó người sử dụng lao động chỉ đóng 7% và NLĐ đóng 4%.

Trường hợp không thực hiện chính sách trên đối với hai quỹ trên, ông Lợi đề xuất giãn đóng với thời hạn một năm. “Điều này tạo cơ hội lớn cho DN tăng khả năng cạnh tranh, giải quyết khó khăn trước mắt cho DN và NLĐ…” - ông Lợi nêu quan điểm.