Ba mẹ chồng tôi mất cách đây 5 năm không để lại di chúc, khi đó ông bà nội ngoại 2 bên không còn ai nữa. Ba mẹ chồng tôi có 2 người con, gồm chồng tôi và em trai. Khi họ còn sống, gia đình tôi và gia đình em trai cùng sinh sống tại nhà của bố mẹ và tiếp tục chung sống hòa thuận kể cả sau khi ông bà mất.
Tuy nhiên, chồng tôi cũng vừa mất được 1 năm. Nay em trai chồng không muốn cho tôi tiếp tục sinh sống tại nhà chung nữa. Tôi xin hỏi luật sư, trường hợp chồng mất vợ có được hưởng thừa kế tài sản của gia đình chồng hay không? Trong trường hợp phát sinh tranh chấp tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?
Bạn đọc Thảo Nguyên (TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương) hỏi.
Luật sư Trần Vân Linh, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời:
Thừa kế có hai hình thức đó là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Cha mẹ chồng của bạn không để lại di chúc thì tài sản của cha mẹ chồng bạn sẽ được chia theo pháp luật.
Điều 651 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo như bạn trình bày, khi ba mẹ chồng mất, hàng thừa kế thứ nhất của ba mẹ chồng bạn lúc này chỉ còn chồng bạn và em chồng. Do đó tài sản của ba mẹ chồng sẽ được chia đều cho chồng bạn và em chồng.
Khi chồng bạn mất, hàng thừa kế thứ nhất của chồng bạn bao gồm bạn và các con (nếu có). Do đó, bạn và các con được hưởng phần tài sản thừa kế của chồng bạn, bao gồm phần tài sản của chồng trong khối tài sản chung do hai vợ chồng tạo lập, tài sản riêng của chồng bạn (nếu có) và phần tài sản do chồng bạn được thừa kế từ cha mẹ chồng.
Trong trường hợp của bạn, bạn nên trao đổi với em chồng về việc được hưởng và chia thừa kế liên quan đến tài sản của cha mẹ chồng.
Nếu thỏa thuận được thì hai bên làm thủ tục kê khai di sản thừa kế để nhận phần tài sản của mình đáng được hưởng. Trong trường hợp không thỏa thuận được thì bạn nên khởi kiện ra tòa, khi đó tòa sẽ giải quyết tranh chấp thừa kế đối với di sản thừa kế là đất và nhà để xác định phần tài sản mà mỗi bên được hưởng.
