Tại TP.HCM lâu nay, khi triển khai các dự án đầu tư xây dựng nhà ở, không ít chủ đầu tư chỉ xây dựng hạ tầng và nhà ở mà “né” việc xây dựng công viên, các công trình công cộng trong khuôn viên dự án. Trong khi đó, hiện nay nhiều chủ đầu tư muốn xây dựng công viên trong dự án của mình lại phải vất vả chờ đấu thầu.
Nhiều dự án nhà ở nợ hạ tầng do chưa bồi thường đất công viên
Giữa năm 2022, Ban đô thị, HĐND TP có buổi giám sát tại TP Thủ Đức về chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2016-2022. Tại buổi giám sát, UBND TP Thủ Đức báo cáo trong giai đoạn này, Thủ Đức có 112 dự án “treo” do nhiều dự án chủ đầu tư chậm triển khai, không tiếp tục thực hiện các thủ tục pháp lý để đầu tư. Do bỏ trống nhiều năm nên cỏ mọc hoang, không đảm bảo vệ sinh môi trường, phòng cháy chữa cháy, phòng chống lụt bão, gây khó khăn cho chính quyền địa phương trong công tác quản lý.
 |
| Dự án khu đô thị Vạn Phúc, TP Thủ Đức, đã hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng phần công viên 6,4 ha đang phải chờ đấu thầu mới được xây dựng. Ảnh: MINH TÚ |
Đáng chú ý, trong 316 dự án đã triển khai thực hiện thì mới chỉ có 69 dự án bàn giao cơ sở hạ tầng cho chính quyền địa phương. Còn lại 247 dự án vẫn đang nợ cơ sở hạ tầng, chưa bàn giao cho Nhà nước quản lý. Cùng với đó, một số dự án chủ đầu tư chỉ bồi thường phần đất kinh doanh mà chậm hoặc không đầu tư các công trình phúc lợi công cộng khiến người dân trong dự án bị thiệt thòi.
Theo TP Thủ Đức, nguyên nhân của việc chủ đầu tư chậm bàn giao cơ sở hạ tầng chủ yếu do công tác quản lý tại dự án. Cụ thể như diện tích đất công viên cây xanh, giáo dục, chủ đầu tư chưa bồi thường, chưa đầu tư. Một số nơi đất công viên, trường học còn bị chiếm dụng để bố trí trạm điện, bãi xe, nhà xưởng…
Cũng theo TP Thủ Đức, trên địa bàn TP này hiện còn tồn tại một số dự án chưa hoàn tất bồi thường 100% diện tích đất được giao, mà chủ yếu bồi thường phần đất ở để kinh doanh, chưa bồi thường phần diện tích công trình giáo dục, công viên cây xanh. Cụ thể như dự án Hồng Long, phường Hiệp Bình Phước; dự án khu dân cư phường Linh Tây của Công ty Tân Hải Minh…
Theo giải trình của TP Thủ Đức, hiện chưa có hình thức chế tài đối với chủ đầu tư dạng dự án này do hiện nay đa phần nền đất ở trong dự án đã được chuyển nhượng cho người dân nên doanh nghiệp cố tình không tiếp tục bồi thường để đầu tư công trình công cộng, công viên cây xanh đúng như quy hoạch.
Hiện nay, nhiều chủ đầu tư muốn xây dựng công viên trong dự án của mình lại phải dài cổ chờ đấu thầu.
Muốn đầu tư công viên trong dự án của mình: Phải chờ
Trong khi đó, không ít chủ đầu tư mong muốn được đầu tư, xây dựng công viên trong dự án của chính mình để tăng thêm tiện ích phục vụ cộng đồng, đồng thời mang lại giá trị tăng thêm cho dự án nhưng cũng không dễ dàng gì. Nguyên nhân gây “khó dễ” là do quy định tại Nghị định 11/2013 của Chính phủ về quản lý, phát triển đô thị. Cụ thể, nghị định không cho phép chủ đầu tư được tự đầu tư xây dựng, kinh doanh các công trình trên đất dịch vụ giáo dục, y tế, thể dục thể thao, công viên phục vụ vui chơi giải trí, công viên chuyên đề. Chủ đầu tư muốn làm thì phải đấu thầu vì phần đất này là đất công.
Dự án khu đô thị Vạn Phúc City tại phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức là một điển hình. Dự án này có diện tích hơn 200 ha, trong đó có 6,4 ha đất công viên chuyên đề. Để hoàn thành dự án, chủ đầu tư đã mất gần 20 năm mới hoàn tất thủ tục pháp lý.
Ngoài ra, theo Vạn Phúc, chỉ tính riêng 6,4 ha đất công viên, doanh nghiệp này đã bỏ ra hàng trăm tỉ đồng để bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tập đoàn Vạn Phúc mong muốn đầu tư công viên chuyên đề để phục vụ cho cư dân, đồng thời tăng thêm tiện ích cho toàn dự án. Tuy nhiên, theo quy định tại Nghị định 11 thì Vạn Phúc phải đấu thầu do đất công viên là đất công. Cũng vì quy định này khiến chủ đầu tư khu đô thị Vạn Phúc City nhiều năm nay vẫn phải chờ đợi.
Liên quan đến nội dung này, năm 2020, UBND TP đã có văn bản thông báo kết luận và chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan về trách nhiệm quản lý công trình công cộng tại các dự án xây dựng nhà ở chung cư trên địa bàn TP. Theo văn bản này, với nhóm đất xây dựng công trình công cộng (công viên cây xanh, bệnh viện, trường học, thể dục thể thao…), Nhà nước lập thủ tục quản lý, sau đó mới quyết định chủ trương đầu tư. Trong đó có giải pháp cho thuê, khuyến khích cho chủ đầu tư dự án tham gia đầu tư và khai thác hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện theo quy định.
Tưởng rằng văn bản này sẽ gỡ vướng cho Công ty Vạn Phúc cũng như nhiều doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, vì chỉ là “khuyến khích” nên các cơ quan có thẩm quyền cũng không dám giải quyết.•
Kiến nghị có cơ chế phù hợp hơn
Trước đó, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng có văn bản kiến nghị Chính phủ cho phép chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, khu đô thị được quyền đầu tư xây dựng, kinh doanh trên phần đất thương mại, dịch vụ của dự án nếu có nhu cầu.
Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho rằng hiện nay các địa phương không dám cho phép chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, khu đô thị được quyền đầu tư xây dựng, kinh doanh trên phần đất thương mại, dịch vụ của dự án như công trình y tế, giáo dục, công viên vui chơi giải trí, công viên chuyên đề dù chủ đầu tư có nhu cầu, nên các phần diện tích đất xây dựng các công trình phục vụ lợi ích công cộng bị bỏ hoang, gây bức xúc cho người dân. Trong khi đó, chủ đầu tư thì không thể thực hiện được cam kết với khách hàng về việc đầu tư xây dựng, đưa vào sử dụng các công trình này để phục vụ cư dân của dự án và người dân trong khu vực.
Có ý kiến cho rằng TP cần đề xuất trung ương cho cơ chế để TP chủ động trong việc giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư trực tiếp đầu tư thực hiện dự án khu nhà ở, khu đô thị mà không phải thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với các khu đất công trình công cộng, công viên cây xanh, bệnh viện, trường học, văn hóa, thể thao nằm trong quy hoạch dự án khu nhà ở, khu đô thị do nhà đầu tư đó là nhà đầu tư, chủ đầu tư thực hiện dự án.
