Cụ thể, Bộ Tư pháp cho rằng các quy định pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn về ý thức tuân thủ Hiến pháp, pháp luật và tiêu chuẩn “có phẩm chất đạo đức tốt” để được cấp chứng chỉ hành nghề hoặc bổ nhiệm chức danh bổ trợ tư pháp (BTTP), nhất là trong lĩnh vực luật sư, là các tiêu chuẩn định tính nên khó khăn cho quá trình thẩm tra hồ sơ cả ở phía Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp địa phương.
Báo cáo của Bộ dẫn chứng vụ việc ông NVR ở Sóc Trăng, đã bị Chủ tịch nước cách chức thẩm phán, năm lần bị xử lý kỷ luật, khai trừ đảng do ý thức kém nhưng vẫn được địa phương xác nhận... đủ điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề để gửi lên Bộ.
“Chúng tôi đang thụ lý hồ sơ xin đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề. Đây là đồng chí công an, trong năm năm công tác ba lần bị kỷ luật, sau đó bị ngành công an cho ra khỏi ngành. Khi chúng tôi xác minh hồ sơ có làm việc với ngành công an, chính quyền địa phương, họ đều xác nhận về tiêu chuẩn này để tạo điều kiện cho cán bộ cũ của ngành. Chúng tôi băn khoăn không biết xác định tiêu chuẩn đạo đức tốt thế nào khi đề xuất trường hợp này, nhưng lại không biết từ chối thế nào” - Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Hải Dương Bùi Sỹ Hoàng than.
Ông Hoàng sau đó đề nghị Bộ có quan tâm hơn tới chất lượng đầu vào của luật sư và cần có hướng dẫn cụ thể về “tiêu chuẩn đạo đức tốt”.
Cạnh đó, Bộ Tư pháp cũng cho hay số lượng người đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực BTTP thời gian gần đây tăng đột biến, trong đó có nhiều đối tượng bị kỷ luật, bị cho nghỉ việc ở các ngành khác hoặc đối tượng cơ hội, lợi dụng kẽ hở của pháp luật, gian dối hồ sơ để chui vào vỏ bọc các chứng danh BTTP (nhất là luật sư), qua đó lợi dụng chức danh, quyền tự do dân chủ để chống đối nhà nước.
Trong khi đó, Sở Tư pháp một số nơi lại không thực hiện hết trách nhiệm được pháp luật giao. Cụ thể, Luật Luật sư 2012, Luật Công chứng 2014... đã giao cho Sở Tư pháp tiếp nhận, thẩm tra hồ sơ của người đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề trước khi gửi lên Bộ. Tuy nhiên, quá trình thẩm tra, Bộ Tư pháp phát hiện không ít hồ sơ còn tình trạng như không đầy đủ thành phần hồ sơ theo quy định, khai thiếu, thậm chí khai man, che giấu thông tin để qua mắt cơ quan có thẩm quyền, hồ sơ làm qua loa...
Bộ cho rằng quá trình thẩm tra hồ sơ, một số Sở thực hiện qua loa, đơn giản, hình thức dẫn đến khi xem xét hồ sơ để cấp chứng chỉ hành nghề, Bộ phải tiến hành xác minh mất nhiều thời gian. Thậm chí, nhiều trường hợp vi phạm nghiêm trọng về phẩm chất đạo đức, vi phạm pháp luật nhiều lần, có hệ thống (dù chưa đến mức truy cứu TNHS) hoặc ý thức chấp hành pháp luật rất kém, bị cách các chức danh tư pháp hoặc thiếu bằng cấp theo quy định nhưng vẫn được địa phương xác nhận “đủ tiêu chuẩn” và gửi về Bộ. Sau khi Bộ thẩm tra, xác minh là không đủ tiêu chuẩn và từ chối cấp phép, bổ nhiệm... đương sự đã khiếu nại, khiếu kiện.
