Bộ GTVT đang tiến hành lấy ý kiến các bộ, ngành dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cơ sở vật chất kỹ thuật và vị trí cơ sở đăng kiểm xe cơ giới; cơ sở kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy. Đây là hành lang pháp lý quan trọng để triển khai việc kiểm định khí thải xe máy.
Pháp luật hiện hành đang quy định khá đầy đủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cơ sở vật chất kỹ thuật và vị trí cơ sở đăng kiểm xe cơ giới. Tuy nhiên, hiện chưa có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cơ sở kiểm định khí thải mô tô, xe máy.
Trong khi đó, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ 1-1-2025 quy định phải thực hiện kiểm định khí thải xe máy. Để tránh khoảng trống pháp lý khi luật có hiệu lực, Bộ GTVT thực hiện bổ sung quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cơ sở kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.
Theo đó, dự thảo quy chuẩn quy định, cơ sở vật chất kỹ thuật và cơ sở kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy phải đáp ứng yêu cầu chung đó là: Có khu vực kiểm định; khu vực chờ và trả kết quả kiểm định; Thiết bị phân tích khí thải (phương tiện đo khí thải xe cơ giới); hệ thống công nghệ thông tin; khu vực chờ và trả kết quả kiểm định phải tách biệt với khu vực kiểm định và không làm ảnh hưởng đến quá trình kiểm định.
Đối với khu vực kiểm định, Bộ GTVT đề xuất có diện tích tối thiểu 6m2, tương ứng với một thiết bị phân tích khí thải. Khu vực kiểm định phải được đánh dấu bằng đường viền màu vàng trên sàn với chiều rộng đường viền là 10 cm.
Với thiết bị phân tích khí thải, cơ quan soạn thảo đề nghị phải có khả năng kết nối với phần mềm kiểm định. Dữ liệu kiểm định được sao lưu, lưu trữ trong thời gian ít nhất 36 tháng trên máy chủ của đơn vị…
Song song với sửa quy chuẩn trên, hiện Bộ GTVT cũng đang dự thảo nghị định quy định điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.
Dự thảo nghị định trên đang được cơ quan soạn thảo đề xuất giao cho ngành giao thông thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hoạt động kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy. Đồng thời, bộ sẽ chủ trì xây dựng, ban hành quy định giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới, kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy theo quy định của pháp luật về giá.
Tuy nhiên, Bộ GTVT khẳng định để thực hiện việc kiểm định khí thải xe máy, tới đây các bộ ngành liên quan cần phải tham mưu cho Chính phủ thời điểm kiểm tra khí thải xe máy, tiêu chuẩn áp dụng, cách thức triển khai, đối tượng cụ thể...
Về mức phí kiểm tra khí thải, theo tính toán trước đây của Bộ GTVT, người dân có thể chỉ mất 35.000 đồng/lần/năm.
“Chi phí kiểm định khí thải chính thức tới đây sẽ không đáng kể và việc kiểm định khí thải cũng rất đơn giản, chỉ mất vài phút, với lộ trình thích hợp nên không gây nhiều xáo trộn cho người dân, xã hội”- lãnh đạo Cục Đăng kiểm cho hay.
TS Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông đô thị, nhận định phát thải khí thải từ xe cơ giới đang gây ô nhiễm môi trường không khí đô thị, trong đó ô tô gây ô nhiễm gấp nhiều lần xe máy. Dù vậy, ông cho rằng việc đưa quy định kiểm soát khí thải đối với xe máy đang sử dụng là phù hợp.
Về cách thức triển khai, vị chuyên gia cho rằng cơ quan chức năng chỉ nên thực hiện kiểm định đối với xe máy cũ nát, có thời gian sử dụng lâu, nhả khói đen... Không nên buộc toàn bộ xe máy đang lưu hành thực hiện kiểm định khí thải định kỳ. Vì hiện nay, Hà Nội có trên 7,7 triệu xe máy, TP.HCM có khoảng 9 triệu xe máy, nếu kiểm tra hết thì không phù hợp.
Thêm vào đó, việc kiểm định xe máy cũng cần đặt trong bối cảnh của từng địa phương, không thể đưa ra một quy định chung bắt cả nước thực hiện. “Chỉ nên kiểm tra ở những TP có mật độ dân cư cao. Chẳng hạn, TP có dân số 300.000 - 500.000 người trở lên mới thực hiện chính sách trên...” - ông Thủy nêu quan điểm.
