Thỉnh thoảng trên thị trường lại thấy xuất hiện một sản phẩm công nghệ thương hiệu Việt lặng lẽ góp mặt với đời. Và cũng thỉnh thoảng lại có tin một sản phẩm công nghệ thương hiệu Việt nào đó chết yểu. Số lượng những thương hiệu, sản phẩm của người Việt không trụ nổi tới “thôi nôi” chết trong âm thầm nhiều không tính nổi.
Chỉ là gắn mác Việt
Sở dĩ tôi phải cẩn thận viết là “sản phẩm công nghệ thương hiệu Việt” vì nếu nói gọn là “công nghệ Việt” dễ gây hiểu lầm là công nghệ do người Việt phát triển. Làm gì có! Đa số các sản phẩm mang thương hiệu Việt chỉ có cái tên là của người Việt (thậm chí cái nhãn hầu như cũng được in ở nước ngoài).
Phổ biến nhất là đi sang nước người (chủ yếu là Trung Quốc) lùng tìm những nhà sản xuất, những sản phẩm mà mình muốn kinh doanh, chọn mẫu mã rồi đặt hàng với thương hiệu riêng, kèm những điều kiện XYZ nào đó. Nếu đủ lực đặt hàng khối lượng lớn, thương hiệu Việt có thể được bảo đảm không bị trùng mẫu mã ở Việt Nam trong thời gian nào đó. Đó là lý do vì sao mà trên thị trường lâu nay vẫn xuất hiện những sản phẩm giống y chang nhau, chỉ khác nhau cái tên. Còn nhớ vào cái thời rộ lên máy tính xách tay thương hiệu Việt dạng mua barebone (vỏ máy và những thành phần cơ bản) về gắn thêm linh kiện, dán logo và đóng thùng riêng, chuyện máy giống nhau mà khác tên như vậy xảy ra khá nhiều. Vấn đề là thương hiệu Việt không đủ sức để đặt hàng riêng hay với số lượng lớn tới mức nhà sản xuất có thể làm khuôn riêng. Trong trường hợp này, thương hiệu Việt có thể tạo dấu ấn riêng cho sản phẩm bằng cách thay ROM, BIOS cho hiện logo của mình, cài thêm những ứng dụng riêng. Và tới đó là… hết sức.
Còn dạng có khả năng lắp ráp riêng, hoặc là tậu cả dây chuyền lắp ráp, hoặc đơn giản là dùng tuốc-nơ vít để làm ra sản phẩm thì rất hiếm. Dù vậy, không phải cũng tự làm ra được tất cả hay hầu hết thành phần, linh kiện của một sản phẩm. Các ông lớn công nghệ trên thế giới họ vẫn mua một vài bộ phận mà họ thấy không cần sản xuất. Nhưng chuyện mua “nguyên con” về dán tem như các thương hiệu Việt lại là chuyện khác.
Có doanh nghiệp Việt đăng ký thêm công ty ở nước ngoài để sản phẩm thương hiệu mình có được xuất xứ ngoại hẳn hoi. Thậm chí cũng mua sản phẩm từ Trung Quốc về dán nhãn thương hiệu mình nhưng dùng danh nghĩa công ty mở ở nước ngoài để có xuất xứ ngon hơn.
Điện thoại di động là lĩnh vực thị trường công nghệ có nhiều thương hiệu Việt sớm nở tối tàn. Ảnh: INTERNET
Gieo gió thì gặt bão
Đừng ai ngây thơ mà liên kết việc tiêu dùng những sản phẩm thương hiệu Việt với lòng yêu nước. Nói chung là người tiêu dùng thông minh luôn biết mua sắm một cách khôn ngoan có lợi nhất cho mình. Sản phẩm tệ thì có đem cho chưa chắc người ta đã xài chứ nói chi bỏ tiền ra mua.
Người ta có quyền đặt nghi ngại trước những thương hiệu ăn theo những thương hiệu nổi tiếng. Thiên hạ có Sony, ta ra Sonni, Soky… Có thương hiệu đánh lận con đen quảng cáo sản phẩm mang tên Nhật Bản là dùng công nghệ Nhật Bản, tên Hàn Quốc là theo công nghệ Hàn Quốc…, thật ra chỉ có một số linh kiện từ Nhật Bản, Hàn Quốc.
Chính những thương hiệu mà ngay từ trong trứng nước đã ủ mưu lừa gạt người tiêu dùng như vậy làm xấu đi hình ảnh thương hiệu sản phẩm Việt. Và nó gây tổn hại cho những người Việt làm ăn chân chính, có nhiều hoài bão làm ra những sản phẩm thương hiệu Việt đàng hoàng và ngon lành vừa cho người Việt dùng, vừa có thể vươn ra thị trường thế giới.
Do những đặc thù, thị trường hàng công nghệ Việt Nam giờ đây là một chiến trường của những thương hiệu Trung Quốc. Các thương hiệu Việt rất khó có cửa để chen vào. Trên thị trường di động Việt bây giờ chỉ còn sót lại vài ba cái tên, còn thì đã chuốc những cái chết được báo trước. Làm sao họ có thể cạnh tranh nổi, kể cả khi mua mẫu mã của Trung Quốc về in thương hiệu mình, giữa tình hình ngày càng có thêm nhiều thương hiệu nổi tiếng của Trung Quốc nhảy vào thị trường Việt Nam với hậu thuẫn khổng lồ sau lưng.
Chẳng lẽ đã vô phương hết cách? Vậy thì làm thế nào để các sản phẩm công nghệ thương hiệu Việt có thể sống khỏe, sống lâu ngay trên thị trường Việt? Chung quy lại mấu chốt vẫn nằm ở chính các nhà sản xuất Việt. Họ phải trả lời câu hỏi tiên khởi: Sản phẩm của mình có đủ sức cạnh tranh không và làm thế nào để có thể thuyết phục được người tiêu dùng tin tưởng mà dùng.