Bộ NN&PTNT vừa có văn bản gửi Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang đề nghị thực hiện nghiêm túc, có kết quả nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (chống khai thác IUU) để chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của Uỷ ban châu Âu lần thứ 4, vào tháng 10-2023.
Trong văn bản gửi đi thông tin ngày 27-6 vừa qua, Bộ đã tổ chức đoàn công tác làm việc với tỉnh Kiên Giang về việc triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU.
Kết quả làm việc cho thấy Kiên Giang tiếp tục là tỉnh trọng điểm của cả nước có tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; có tình trạng sử dụng biển số giả, ngắt/gửi thiết bị giám sát hành trình để cố tình vi phạm với diễn biến phức tạp.
Nhiều hạn chế, tồn tại
Tiếp tục chỉ ra các điểm còn hạn chế trong công tác chống khai thác IUU của Kiên Giang, Bộ NN&PTNT cho biết số liệu tàu cá chưa thống nhất trong các báo cáo của tỉnh và cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Việc cấp giấy phép khai thác thủy sản đạt khoảng 65%, tàu cá còn hạn đăng kiểm đạt khoảng 70%, vẫn còn 949 tàu cá không đăng ký.
 |
| Công tác tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý vi phạm luôn được thực hiện nhưng tàu cá vi phạm khai thác IUU vẫn còn xảy ra. Ảnh: CHÂU ANH |
Tình trạng mua bán tàu cá tại địa phương không tuân thủ theo quy định của pháp luật như việc thực hiện thủ tục sang tên, đổi chủ, xóa/đăng ký lại tàu cá còn diễn biến phức tạp, chưa được kiểm soát, xử lý theo quy định.
Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá của tỉnh đạt gần 100%. Tuy nhiên, số lượng tàu cá mất kết nối tương đối lớn. Cụ thể, có 370 tàu tàu mất kết nối trong sáu tháng, 275 tàu mất kết nối trong một năm, mất kết nối 10 ngày hơn 600 tàu. Tàu cá có chiều dài từ 24 m trở lên mất kết nối giám sát hành trình theo quy định chiếm 25% tổng số tàu 24 m trở lên mất kết nối của cả nước.
Ngoài các tồn tại trên, Bộ NN&PTNT đánh giá công tác phối hợp giữa trạm kiểm soát biên phòng và cơ quan quản lý thủy sản tại cảng cá Tắc Cậu chưa chặt chẽ trong theo dõi, kiểm soát, xử lý tàu cá tham gia hoạt động khai thác thủy sản. Dẫn chứng, Bộ NN&PTNT đã đưa ra số liệu tàu cá xuất/nhập bến tại trạm biên phòng là trên 20.000 lượt tàu; trong khi đó số liệu tàu cá ra vào cảng chỉ có trên 1.000 lượt tàu.
Bên cạnh đó, tỉnh cũng còn xảy ra nhiều trường hợp tàu cá không đủ điều kiện nhưng vẫn được trạm/đồn biên phòng xác nhận cho xuất bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản.
Tàu cá không cập cảng theo quy định để bốc dỡ thủy sản khai thác tại địa phương diễn ra phổ biến. Sản lượng thủy sản khai thác của toàn tỉnh được theo dõi, giám sát rất thấp. Sản lượng khai thác lớn nhưng được bốc dỡ qua cảng mới giám sát được khoảng 8%; chưa giám sát cụ thể theo tên loài để phục vụ truy xuất nguồn gốc.
Cũng theo Bộ NN&PTNT, chất lượng nhật ký khai thác chưa đảm bảo độ tin cậy, ghi thiếu, sai thông tin nhưng kết quả xử phạt chưa đạt yêu cầu. Nếu thực hiện xác nhận, chứng nhận đối với sản phẩm thủy sản khai thác của các trường hợp này là vi phạm IUU; nhật ký thu mua, chuyển tải của tàu hậu cần đánh bắt nguồn lợi thủy sản chưa ghi đầy đủ các mẻ lưới của tàu khai thác.
Bộ NN&PTNT cho biết tỉnh đã phát hiện trường hợp cấp chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (CC) trên giấy xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (SC) của cảng cá tại tỉnh khác đối với loài cá ngừ với sản lượng cao bất thường (15 tấn/tàu). Tuy nhiên, chưa thực hiện kiểm tra, đối chiếu tính hợp pháp của các thông tin trong SC để thực hiện cấp CC, dẫn đến rủi ro cao có sản phẩm thủy sản khai thác vi phạm khai thác IUU trong các lô hàng được chứng nhận xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài
Bộ NN&PTNT cho biết Kiên Giang là địa phương trọng điểm mà Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 4 sẽ thanh tra thực tế vào tháng 10-2023.
Do vậy, với quyết tâm đến tháng 10 gỡ cảnh báo “thẻ vàng” theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền các cấp thống nhất nhận thức, hành động quyết liệt triển khai thực hiện các nhiệm vụ trước mắt, các giải pháp cấp bách, trọng tâm về chống khai thác IUU trong thời gian tới.
Một là, thực hiện nghiêm túc các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng tại Quyết định 81, Công điện 265 và ý kiến chỉ đạo của Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về IUU, gắn trách nhiệm người đứng đầu các cấp với kết quả thực hiện.
Hai là, rà soát tất cả các điểm tàu cá bốc dỡ thủy sản khai thác không theo quy định tại địa phương; kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đảm bảo 100% tàu cá cập cảng chỉ định, giám sát 100% sản lượng thủy sản khai thác tại địa phương.
Ba là, thực hiện giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng đảm bảo ghi đầy đủ, cụ thể tên loài; tuân thủ nghiêm quy định về xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng xuất khẩu.
Bốn là, theo dõi, kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tàu cá địa phương và tàu cá của tỉnh khác hoạt động tại địa phương, tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU. Đặc biệt, kiểm soát, xử lý tình trạng mua bán tàu cá tại địa phương phải đảm bảo tuân thủ theo quy định.
Năm là, tập trung cao điểm thực thi pháp luật, xử phạt triệt để các hành vi khai thác IUU xảy ra tại địa bàn tỉnh.
Đặc biệt, tập trung thực hiện các biện pháp mạnh để ngăn chặn, không để xảy ra tình trạng tàu cá địa phương tiếp tục vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài…
