Một góa phụ ở quận 4 (TP.HCM) cùng con trai mặc áo tang, mang di ảnh chồng lên Sở Y tế TP.HCM yêu cầu làm rõ vì sao Bệnh viện (BV) Bình Dân chẩn đoán chồng-cha họ bị sỏi túi mật nhưng mổ ra lại ung thư; bác sĩ không hỏi ý kiến gia đình mà tiếp tục phẫu thuật. Bà góa phụ cho rằng nếu chồng bà bị ung thư thì bác sĩ đừng mổ, để về uống thuốc Bắc, thuốc Nam còn hy vọng kéo dài sự sống.
“Tư vấn không rõ ràng khiến cha tôi tử vong”
Việc người nhà bệnh nhân kéo lên Sở Y tế, BV gây áp lực, đòi làm rõ nguyên nhân cái chết của thân nhân họ thời gian qua đã trở nên phổ biến. Có những nguyên nhân dẫn đến tình hình này, trong đó có một nguyên nhân quan trọng là chất lượng tư vấn về hướng điều trị của thầy thuốc với bệnh nhân hoặc người nhà bệnh nhân chưa đầy đủ.
Mới đây, anh NTD (Vĩnh Long) phản ánh cha anh là ông NVN vào BV Hoàn Mỹ ngày 14-11-2014, bác sĩ chẩn đoán bị bệnh tim hở van hai lá, hẹp động mạch vành, động mạch chủ. Hướng điều trị của BV là phải phẫu thuật hai lần với tổng số tiền 450 triệu đồng. Tuy nhiên, mới mổ lần một vào ngày 2-12-1014 (chi phí 159 triệu đồng) thì ông N. tử vong. “Tôi hối hận vô cùng vì trước khi mổ các bác sĩ không hề tư vấn ca mổ có khả năng thành công là bao nhiêu phần trăm” - anh D. trình bày.
Anh D. cho biết anh có ký các loại giấy tờ đồng ý mổ cho cha anh nhưng vẫn một mực cho rằng BV tư vấn không rõ ràng. “Ở lần gặp thứ ba, một GS-TS nói với gia đình là tuổi 74 của cha tôi bị bệnh nhiều nếu mổ thì tỉ lệ tử vong cao. Nhưng trước đó BV tư vấn tỉ lệ chết chỉ 5%. Do vậy, tôi nghĩ cha tôi chết là do BV” - anh D. nói.
Trong khi đó, lãnh đạo BV Hoàn Mỹ cho rằng về chuyên môn BV hoàn toàn đúng, việc tư vấn cũng đầy đủ, bệnh nhân tử vong là do khách quan.
Bác sĩ tư vấn cho bệnh nhân càng kỹ thì càng tránh được nguy cơ xung đột. Ảnh: DUY TÍNH
Tư vấn phải có kinh nghiệm
TS-BS Bùi Minh Trạng, Chánh Thanh tra Sở Y tế TP.HCM, cho biết căn cứ vào Luật Khám bệnh, chữa bệnh, trước khi điều trị cho bệnh nhân cơ sở y tế phải trao đổi với bệnh nhân để bệnh nhân hiểu và hợp tác điều trị (ngoại trừ trường hợp cấp cứu). Đối với bệnh cần phẫu thuật thì phải giải thích cho bệnh nhân và người thân, khi phía bệnh nhân đồng ý với phương pháp điều trị thì họ phải ký cam kết.
“Theo quy định, trường hợp người bệnh còn tỉnh táo (chịu trách nhiệm hành vi dân sự theo luật) thì người bệnh quyết định và ký cam kết phẫu thuật. Trong thực tế và tập quán thì thân nhân của người bệnh cũng phải biết để cùng hợp tác điều trị có kết quả” - TS Trạng giải thích.
Theo PGS-TS-BS Nguyễn Hoài Nam, quy trình tư vấn trước phẫu thuật theo quy định của Bộ Y tế cũng không có gì phức tạp. Bác sĩ sau khi khám kỹ bệnh nhân và đã làm đầy đủ các xét nghiệm cần thiết, nếu là bệnh nặng thì sau khi hội chẩn, bác sĩ phẫu thuật sẽ mời thân nhân bệnh nhân (thường phải mời hết hay là mời người có trách nhiệm được toàn bộ thân nhân bệnh nhân ủy quyền) nghe giải thích về tình hình bệnh tật của bệnh nhân, hướng xử trí và tiên lượng kết quả phẫu thuật. Sau đó bác sĩ lắng nghe thân nhân bệnh nhân và trả lời những câu hỏi về những vấn đề họ quan tâm.
Tuy nhiên, muốn để bệnh nhân và thân nhân bệnh nhân tin tưởng vào bác sĩ tư vấn, người tư vấn nên có mô hình bệnh trực quan như mô hình trái tim, hình ảnh về bệnh tật… Thầy thuốc cần có kinh nghiệm tư vấn, nói năng mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu.
Như vậy, trong trường hợp trên, lỗi của phía BV là chất lượng buổi tư vấn chưa đạt. Phía bệnh nhân đáng lẽ chưa rõ thì không nên ký cam kết. Đây là kinh nghiệm cần thiết cho các trường hợp khác.
| Giấy cam kết chỉ có một phần giá trị pháp lý . Trường hợp khi mổ mà phát hiện ra có những bệnh khác so với tư vấn ban đầu thì phải làm thế nào, thí dụ mổ sỏi mật mà tìm ra ung thư? + PGS-TS-BS Nguyễn Hoài Nam: Khi phẫu thuật, trừ trường hợp cấp cứu nếu có những thay đổi khác so với chẩn đoán và tư vấn ban đầu, phẫu thuật viên nên tạm dừng cuộc mổ trong ít phút để giải thích và tư vấn thêm cho thân nhân bệnh nhân. . Nhiều người bệnh than phiền rằng BV đưa họ vào thế đã rồi vì nếu không ký cam kết thì không mổ mà cam kết mổ thì không biết sẽ ra sao vì về chuyên môn họ không thể biết? + PGS-TS-BS Nguyễn Hoài Nam: Thật ra tờ cam kết phẫu thuật chỉ có tác dụng tâm lý cho thầy thuốc khi tiến hành phẫu thuật mà thôi. Vì phẫu thuật là một việc làm hết sức phức tạp, đầy nguy cơ cho bệnh nhân và thầy thuốc. Nếu không tự tin thì rất khó có thể cho kết quả tốt đẹp. Còn về phương diện pháp lý, tờ giấy cam kết phẫu thuật chỉ có một phần giá trị pháp lý mà thôi. Việc phán xét tại tòa án còn phải dựa vào nhiều yếu tố khác. Bệnh nhân được tư vấn tình trạng bệnh Theo Điều 7 Luật Khám bệnh, chữa bệnh, bệnh nhân được tư vấn, giải thích về tình trạng sức khỏe, phương pháp điều trị và dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh phù hợp với bệnh. Điều 10 cũng ghi rõ: Bệnh nhân được cung cấp thông tin, giải thích, tư vấn đầy đủ về tình trạng bệnh, kết quả, rủi ro có thể xảy ra để lựa chọn phương pháp chẩn đoán và điều trị. Theo Điều 35, thầy thuốc phải tư vấn, cung cấp thông tin theo quy định tại Điều 7. Điều 61: Mọi trường hợp phẫu thuật, can thiệp ngoại khoa đều phải được sự đồng ý của người bệnh hoặc đại diện của người bệnh bằng văn bản. Trừ trường hợp không thể hỏi ý kiến của người bệnh (hoặc người đại diện của người bệnh) và nếu không thực hiện phẫu thuật hoặc can thiệp ngoại khoa sẽ đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh thì người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quyết định tiến hành phẫu thuật hoặc can thiệp ngoại khoa. Hai đối tượng dễ có nhiều tai biến nhất trong khi phẫu thuật tim là người lớn trên 70 tuổi và trẻ em dưới ba tuổi. Nhất là khi bệnh nhân bị bệnh lâu ngày, có suy tim nặng và nhiều bệnh khác đi kèm. Khi giải thích cho những bệnh nhân này phải rất cẩn thận vì tỉ lệ tử vong có thể lên đến 70% tùy trường hợp. PGS-TS-BS Nguyễn Hoài Nam Trường hợp người nhà và BV mâu thuẫn, xảy ra tranh chấp khi ca mổ thất bại thì ngành y tế sẽ thành lập hội đồng chuyên môn để xác định có sai sót hay không. Ngành y tế sẽ phải kiểm tra tất cả quy trình, thủ tục theo quy chế và xử lý cơ sở y tế dù người bệnh có khiếu nại hay không. Cuối cùng, nếu không thống nhất giải quyết được thì người bệnh có thể kiện ra tòa để nhờ phân xử. TS-BS Bùi Minh Trạng, |
