Phía sau vị trí 'ngôi sao' PCI của Đà Nẵng, Đồng Tháp

Theo báo cáo đánh giá Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2015 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố ngày 31-3, cơ quan này đã tiến hành thực hiện trên cơ sở thông tin phản hồi từ 11.700 doanh nghiệp (DN).

Theo đó, Đà Nẵng vẫn đứng đầu bảng xếp hạng và có điểm số PCI tăng cao nhất kể từ năm 2012 với gần 1,5 điểm. Đây là lần thứ sáu TP Đà Nẵng dẫn đầu cả nước về chỉ số PCI. Xếp sau Đà Nẵng là Đồng Tháp, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Lào Cai.

Như vậy, so với năm trước đó, nhóm năm tỉnh có chất lượng điều hành rất tốt chỉ có một thay đổi, đó là Vĩnh Phúc đã thế chỗ TP.HCM để vươn từ vị trí thứ 6 lên vị trí thứ 4, còn TP.HCM từ vị trí thứ 4 xuống vị trí thứ 6. Tuy vậy, TP.HCM tiếp tục dẫn đầu ở các dịch vụ hỗ trợ DN.

Đáng chú ý Hà Nội chỉ cải thiện được hai bậc trên bảng xếp hạng, xếp ở vị trí 24. Hà Nội đứng chót bảng ở hai chỉ số gia nhập thị trường và tiếp cận đất đai.

Đứng cuối bảng xếp hạng lần lượt là các tỉnh Lai Châu, Hà Giang và Đắk Nông.

Chính quyền thân thiện, phục vụ nhân dân

VCCI cho biết những vị trí đầu bảng đều là những tỉnh, thành đã có nhiều sáng kiến cải cách hành chính và đổi mới chất lượng điều hành.

Cụ thể, vì sao Đà Nẵng đạt vị trí dẫn đầu nhiều năm liền? Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, lý giải: “Đa số các chỉ tiêu đo lường chi phí thời gian và hiệu quả thực hiện thủ tục hành chính của Đà Nẵng đều cải thiện”.

Chẳng hạn, tỉ lệ DN cho biết họ không phải đi lại nhiều lần để lấy dấu và chữ ký tăng từ 67% năm 2014 lên 70% trong năm 2015; tỉ lệ đánh giá cán bộ, công chức làm việc hiệu quả cũng tăng từ 71% lên 76%.

“Hướng tới việc xây dựng một TP thông minh, Đà Nẵng đã xây dựng mô hình chính quyền điện tử, thúc đẩy phát triển nhanh các dịch vụ trực tuyến, hiện đại hóa quản lý hành chính công” -  ông Đậu Anh Tuấn cho biết.

Đặc biệt, mô hình chính quyền điện tử của Đà Nẵng đã nhận được những tín hiệu tích cực của cộng đồng DN. Đà Nẵng trở thành địa phương có tỉ lệ DN truy cập website chính quyền cao nhất trên cả nước. Thành công của mô hình này đã được chuyển giao cho 17 tỉnh, TP trên cả nước.

Cùng với Đà Nẵng, Đồng Tháp cũng đang dần xác lập hình ảnh một chính quyền gần dân và DN. Báo cáo kết quả PCI nhận định để thúc đẩy phát triển kinh tế, Đồng Tháp đẩy mạnh cải cách hành chính với mục tiêu xây dựng chính quyền thân thiện, phục vụ nhân dân, xem hành chính là để phục vụ xã hội, phục vụ người dân… chứ không phải là công cụ quản lý xã hội.

“Bên cạnh những mô hình như Nụ cười công sở, Ngày thứ Sáu nghe dân nói…, UBND tỉnh Đồng Tháp gần đây đã ban hành kế hoạch giảm 30% số cuộc hội họp để lãnh đạo các ngành, các địa phương có nhiều thời gian đi cơ sở để tiếp xúc với người dân, với DN. Từ đó giúp giải quyết, tháo gỡ từng điểm nghẽn” - ông Tuấn cho hay.

Theo ông Tuấn, những điều này góp phần lý giải vì sao hai năm vừa qua, Đồng Tháp luôn duy trì được vị trí đầu bảng về chỉ số thành phần tính năng động, tiên phong của chính quyền tỉnh cũng như chi phí thời gian.

Đà Nẵng tiếp tục dẫn đầu cả nước về chỉ số PCI. Trong ảnh: Người dân và DN đến làm thủ tục tại  Trung tâm Hành chính tập trung Đà Nẵng. Ảnh: LÊ PHI

Hỗ trợ tốt cho doanh nghiệp

Quảng Ninh có nhiều đột phá nhằm tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi cho DN. Điển hình như thành lập trung tâm hành chính công cấp tỉnh, cấp huyện, liên kết đến cấp xã, gắn với xây dựng chính quyền điện tử… đã vươn lên thứ ba trong bảng xếp hạng.

“Xuất phát từ những quan ngại của nhiều DN trước tình trạng tuy có sáng kiến hay ở cấp tỉnh nhưng chưa được thực thi tốt ở các sở/ngành, năm 2015 Quảng Ninh đã tham khảo và ứng dụng mô hình chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp huyện của Lào Cai; thực hiện thí điểm đánh giá và sáng tạo, mở rộng ra tới cấp sở/ngành để thúc đẩy các đơn vị này nâng cao hiệu quả công tác, hỗ trợ DN tốt hơn” - ông Tuấn cho hay.

Trong khi đó, với nhóm cuối bảng xếp hạng chất lượng điều hành kinh tế chỉ có sự thay đổi chút ít. Riêng Đắk Nông, các tỉnh ở miền núi phía Bắc như Hà Giang, Lai Châu và Bắc Kạn vẫn không có cải thiện nào đáng kể.

“Cải thiện chất lượng điều hành có thể là con đường tương đối ngắn, thuận tiện hơn và đòi hỏi nguồn lực ít hơn để các tỉnh này trở nên hấp dẫn trong con mắt của các nhà đầu tư” - báo cáo PCI khuyến cáo.

Chi phí không chính thức chưa giảm

PCI 2015 ghi nhận những kết quả tích cực của công tác đăng ký, thành lập DN. Ví dụ, thời gian để lấy giấy chứng nhận đăng ký DN đã được rút ngắn, chỉ mất tám ngày để có giấy chứng nhận đăng ký DN trong tay. Trước đó, DN mất tổng thời gian 10-12 ngày.

“Tuy vậy, vẫn còn đó những tín hiệu buồn” - ông Tuấn nói điều này khi đề cập đến tình trạng chi phí không chính thức chưa có dấu hiệu giảm bớt mà còn tăng lên con số 66% trong năm 2015.

“Hơn 11% DN cho biết các khoản chi cho riêng mục này chiếm tới hơn 10% tổng doanh thu của họ; 65% DN cho biết tình trạng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục cho DN là phổ biến” - ông Tuấn nói.

Ngoài ra, môi trường kinh doanh tại nhiều tỉnh, TP chưa có sự cạnh tranh bình đẳng, đặc biệt là có sự bất bình đẳng đối với DN nhỏ và vừa. Cụ thể 39% DN vẫn cho biết tỉnh ưu ái cho các tổng công ty, tập đoàn của Nhà nước gây khó khăn cho DN.

“Thậm chí, có những tỉnh còn ưu ái hơn cho các DN nước ngoài. Một số tỉnh lại ưu ái hơn cho các công ty lớn gây ra những trở ngại trong kinh doanh. Tỉ lệ DN quan ngại về phân biệt đối xử theo quy mô DN cũng tăng lên nhiều” - báo cáo PCI 2015 ghi nhận.

Nhận xét về PCI, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc nói: “Năng lực cạnh tranh của Việt Nam phần lớn được quyết định bởi chất lượng điều hành và sự thuận lợi của môi trường kinh doanh cấp tỉnh. Do đó sự năng động, tiên phong và mẫn cán của bộ máy công chức địa phương đang quyết định tốc độ và đường hướng phát triển của Việt Nam trong thời gian tới”.