Thanh tra Chính phủ: Cần nhiều quyết định sửa sai cho dân

Ngày 7-5, Thanh tra Chính phủ (TTCP) tổ chức hội nghị trực tuyến triển khai quyết định 1849 ngày 27-12-2018 của Thủ tướng và kế hoạch của TTCP về kiểm tra, rà soát, giải quyết vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, kéo dài, phức tạp.

Toàn cảnh hội nghị của TTCP sáng 7-5.

Xuất phát từ nỗi oan của dân

Tổng TTCP Lê Minh Khái cho biết những năm gần đây, tình trạng khiếu kiện kéo dài, vượt cấp phức tạp, ảnh hưởng tới an ninh trật tự.

Một trong những nguyên nhân là do cấp cơ sở còn nhiều hạn chế (cơ chế chính sách, trách nhiệm cán bộ…) và nếu địa phương giải quyết tốt sẽ giảm được tối đa việc người khiếu kiện kéo lên trung ương.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Phó tổng TTCP cho rằng rất nhiều vụ khiếu nại phức tạp, kéo dài xuất phát từ nỗi oan của người dân. Thực tế, nhiều quyết định sửa sai đúng đắn đã được đưa ra, thời gian tới cần tiếp tục hơn nữa để giải nỗi oan ức cho dân.

Ông Thanh lấy ví dụ trong lĩnh vực đất đai, kể cả khi có quyết định thu hồi đúng nhưng nếu người dân không đồng thuận, cơ quan chức năng phải đặt câu hỏi đời sống người dân có tốt hơn sau khi thu hồi không, bởi tư liệu sản xuất quan trọng nhất đã không còn.

Phó tổng TTCP nêu quan điểm phải lấy pháp luật là căn cứ để giải quyết, nhưng phương pháp thì phải lấy ổn định cuộc sống của người dân bị thu hồi đất nói riêng và khiếu nại nói chung làm trọng tâm.

“Mặc dù đôi khi người đi khiếu nại, tố cáo có những lời lẽ xúc phạm nhưng họ đều là đồng bào của chúng ta, phải nhìn dưới góc độ như vậy mới tìm được giải pháp giải quyết triệt để vấn đề” – ông Thanh nói.

Cũng theo vị này, sau khi bị thu hồi đất, nhiều người khiếu kiện có cuộc sống khó khăn cả về nơi ở và việc làm, tâm lý bất an dẫn tới dễ bùng nổ khi bị kích động. Hơn thế, họ dễ dàng nhận thấy đất của mình bị thu hồi mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, càng cảm thấy bất công.

Yếu tố “giọt nước tràn ly” nữa là việc chính quyền địa phương có nhiều sai phạm về đất đai. Đơn cử như vụ việc ở Đồng Tâm, một nhóm người nhỏ có lợi ích liên quan đã dễ dàng kích động bà con vì hàng chục năm nay trên địa bàn huyện Mỹ Đức đã có quá nhiều sai phạm về đất đai.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Phó tổng TTCP.

“Người sai là lãnh đạo cấp cao, rất khó cho anh em”

Đề xuất phương án giải quyết tình trạng khiếu kiện kéo dài, ông Nguyễn Văn Thanh nhận định trước tiên phải kiểm tra lại toàn bộ quá trình đã giải quyết, họp ở cấp tình để tìm cách dứt điểm, tổ chức đối thoại để lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người dân, cuối cùng cân nhắc một lần nữa có thể làm gì trong khuôn khổ trách nhiệm, quyền lực của mình.

“Không thể lý sự cứng là tôi đã làm đúng, đã làm hết thẩm quyền, như vậy là không đủ. Việc đối thoại cũng tránh mang tính hình thức, đối thoại cho xong, cho có biên bản để cấp trên xem khi về kiểm tra” – Phó tổng TTCP nhấn mạnh.

Đáng chú ý, ông Thanh yêu cầu ngành thanh tra khi triển khai các quyết định và kế hoạch trên phải có tình thần cầu thị, luôn giả định tình huống có thể xảy ra sai sót, không nên tiếp cận với tâm thế khăng khăng đã làm đúng.

Phó Tổng TTCP nói rằng đã gặp rất nhiều trường hợp “tế nhị” trong việc sửa sai các quyết định giải quyết khiếu nại. Ông dẫn chứng một trường hợp ra quyết định có dấu hiệu sai nhưng đã là lãnh đạo cấp cao nên “rất khó cho anh em”. Khi làm việc, các cán bộ dù công nhận đó là sai nhưng khi được hỏi giải quyết ra sao thì “lại cứ ấp úng”. “Trường hợp này buộc phải khách quan, đặt lợi ích của người khiếu nại cũng như lợi ích đảm bảo an ninh trật tự lên trên hết” – ông Thanh nói.

Phó tổng TTCP cũng đề cập tới vấn đề cần phát huy vai trò của các tổ chức khác trong việc giải quyết khiếu nại của người dân, trong đó có Liên đoàn luật sư.

Thực tế, TTCP từng nhiều lần phối hợp với Liên đoàn Liên đoàn luật sư để tiếp công dân, khi có ý kiến của một đơn vị ngoài nhà nước, người dân sẽ tin tưởng hơn. Tuy nhiên, hiện nhiều địa phương còn e ngại việc này…

Đồng quan điểm, ông Đỗ Văn Đương, Phó trưởng Ban Dân nguyện Quốc hội, cho rằng phải đặt mình vào vị trí người bị thu hồi đất để xem có thiệt thòi gì không. Thu hồi đất cũng có nghĩa là thu hồi tư liệu sản xuất, đó không chỉ là miếng cơm manh áo mà còn là công việc, là cuộc sống; không chỉ bồi thường tiền, bố trí một lô đất tái định cư là xong.

“Phải áp dụng thỏa đáng cho người dân nhưng cũng không xâm phạm tới lợi ích của nhà nước cũng như doanh nghiệp” – ông Đương nêu quan điểm.

Vị này cũng cho rằng sắp tới đây, những vụ việc nào có kết luận của Phó Thủ tướng thì địa phương phải thực hiện; tránh tình trạng tại hội nghị nghe và nhất trí cao nhưng rồi để đó, không thực hiện.