Theo dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) được chỉnh lý mới đây, cơ quan soạn thảo đã có một số đề xuất theo hướng có lợi hơn đối với người lao động (NLĐ) tham gia BHXH, trong đó có các trường hợp được rút BHXH một lần.
Theo dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), người NLĐ đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ thời gian tham gia BHXH thì được rút BHXH một lần hoặc chọn ở lại hệ thống để nhận trợ cấp hưu trí xã hội. Thời gian hưởng, mức trợ cấp hằng tháng tùy thuộc vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của NLĐ.
Có thể thấy việc Bộ LĐ-TB&XH lần này có những chính sách cũng như đề xuất trong dự thảo sửa đổi, bổ sung một số chính sách về BHXH có lợi hơn cho NLĐ nhằm để NLĐ an tâm. Đây là một điểm sáng đáng chú ý và nhân văn để người tham gia BHXH cân nhắc trong việc lựa chọn, ở lại với hệ thống an sinh nước nhà mà không rút BHXH một lần. Thế nhưng thực tế đây chỉ mới là điều kiện cần nhưng vẫn chưa đủ để có thể ngăn chặn tình trạng NLĐ “gặt lúa non”, rút BHXH một lần như hiện nay.
Tôi đang phụ trách chính sách BHXH trong một doanh nghiệp có đa số là NLĐ làm những công việc nặng nhọc, độc hại và nguy hiểm. Tôi nhận thấy thời gian gần đây có một số NLĐ sau khi nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng lao động, họ thường chọn cách rút BHXH một lần sau một năm nghỉ việc.
NLĐ chọn rút BHXH một lần và chấp nhận rời bỏ hệ thống an sinh xã hội ngoài lý do bản thân gặp nhiều khó khăn, không còn có nguồn thu nhập nào khác thì còn do một nguyên nhân là thời gian chờ đợi đến tuổi nghỉ hưu hưởng chế độ hưu trí là quá lâu. Nếu tính theo tuổi nghỉ hưu hưởng chế độ hưu trí theo quy định của Luật BHXH, Bộ luật Lao động, có người còn phải chờ hơn 15 năm nữa. Đó là chưa kể trong thời gian bảo lưu, chờ đợi đến tuổi nghỉ hưu hưởng chế độ hưu trí, với rất nhiều trường hợp NLĐ có mức đóng BHXH rất thấp trong thời gian còn làm việc tại các doanh nghiệp, vì vậy chắc chắn bản thân họ sẽ có mức thu nhập từ tiền lương hưu thấp nếu không có hỗ trợ một phần từ ngân sách nhà nước, Quỹ BHXH.
Thiết nghĩ để giữ chân công nhân, NLĐ trụ lại với hệ thống an sinh xã hội nước nhà mà không phải chấp nhận “gặt lúa non” hay băn khoăn với chuyện rút hay không rút BHXH một lần, nên chăng dự thảo Luật BHXH sửa đổi, bổ sung lần này cần có thêm những quy định có lợi hơn nữa đối với người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH. Tôi xin được gửi gắm ba đề xuất mà nhiều NLĐ đang mong mỏi được bổ sung vào dự thảo, có lợi cho cái chung, tránh tình trạng ồ ạt rút BHXH một lần.
Một là trong khoảng thời gian bảo lưu, chờ tới đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội, công nhân, người tham gia có thể được cấp phát thẻ BHYT miễn phí mà không cần phải chờ đến thời gian đủ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng mới được cấp thẻ BHYT.
Hai là đối với NLĐ bảo lưu thời gian đóng BHXH, không rút BHXH một lần thì nên giảm chi phí, tiền mua thẻ BHYT đối với các thành viên hộ gia đình người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH.
Ba là cần kéo giảm tuổi nghỉ hưu, bổ sung chính sách hưu trí đa tầng, chẳng hạn như NLĐ đã có thời gian đóng BHXH trên 20 năm, đủ 50 tuổi là có thể nhận chế độ trợ cấp hưu trí xã hội.
