Trong vụ này, ông Vũ Văn Đảo (nguyên giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Séc) và ông Đinh Văn Quyết (nguyên giám đốc Công ty Cổ phần Vũng Tàu Marina) bị truy tố tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không đảm bảo an toàn theo Điều 214 BLHS. Trước đó, cáo trạng quy kết hai bị can trên đã có hành vi điều động canô chở nhân viên Công ty Cổ phần Sản xuất Ống thép khí Việt Nam từ Tiền Giang đến Khu du lịch Đảo Xanh (Vũng Tàu), gây tai nạn.
Trong quyết định trả hồ sơ, TAND yêu cầu bổ sung hai nội dung. Thứ nhất, cần phải có kết luận giám định tàu có ký hiệu BP 12-04-02 (do tài công Phạm Duy Phúc điều khiển) không đảm bảo an toàn khi đưa vào sử dụng. Thứ hai là về xác định chứng cứ.
Cụ thể, theo cáo trạng thì Cục Đăng kiểm Việt Nam xác định nguyên nhân gây chìm tàu BP 12-04-02 là do “chở quá số lượng người cho phép; phương tiện hành trình ra vùng không được phép hoạt động, việc điều khiển phương tiện không phù hợp”. Còn theo báo cáo của Cục Hàng hải Việt Nam thì nguyên nhân tai nạn là do “sử dụng canô sai mục đích; chở số người gấp 2,5 lần cho phép; hành trình trong vùng có cấp sóng vượt quá giới hạn cho phép; người điều khiển canô đã điều khiển canô chưa phù hợp với tình huống thực tế, không có chứng chỉ chuyên môn lái phương tiện thủy loại II tốc độ cao; canô rời nơi không được cho tàu thuyền neo đậu ra vào, rời cầu bến không được công bố cho việc đón, trả khách; không làm thủ tục vào, rời bến theo quy định”.
Tuy nhiên, theo TAND TP, các nguyên nhân được cáo trạng viện dẫn trên không có nguyên nhân nào liên quan đến việc chứng minh hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đã xảy ra là do “đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không đảm bảo an toàn” như cáo trạng truy tố.
Theo ông Đinh Văn Quế (nguyên Chánh Tòa Hình sự TAND Tối cao), việc tòa trả hồ sơ như trên là phù hợp. Bởi dấu hiệu bắt buộc của tội danh trên là phải có kết luận tàu BP 12-04-02 bị tai nạn là do lỗi kỹ thuật hoặc do chất lượng con tàu không đảm bảo an toàn. Nhưng thể hiện trong cáo trạng thì nguyên nhân chỉ là do lỗi của người điều khiển. Có lẽ trong quá trình điều tra, truy tố, các cơ quan chức năng đã nhầm lẫn giữa khái niệm phương tiện với điều kiện hoạt động của phương tiện. Dù phương tiện có tốt theo đúng thiết kế mà chở quá số người chạy trên dòng nước lũ thì khó có thể an toàn. Việc chở số người gấp 2,5 lần cho phép; hành trình trong vùng có cấp sóng vượt quá giới hạn cho phép chỉ là điều kiện hoạt động của phương tiện chứ không phải do phương tiện không đảm bảo an toàn.
Cũng theo ông Quế, chủ thể của tội danh trên phải là người biết rõ phương tiện không đảm bảo vẫn cho sử dụng. Thực tế canô bị chìm thuộc sở hữu của Bộ đội biên phòng tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, ông Đảo và ông Quyết chỉ mượn nên không thể biết lúc sử dụng nó có lỗi kỹ thuật gì không. Ông Đảo trước đó chỉ là người quản lý, điều hành việc sản xuất ra chiếc canô. Cứ cho rằng lời nói của ông Đảo là mệnh lệnh đối với người khác thì cũng chỉ là động cơ thúc đẩy người khác phạm tội chứ không phải nguyên nhân gây tai nạn. Vì thế chỉ có thể kết luận do chủ quan hay động cơ gì đó mà người điều khiển canô không tuân thủ nguyên tắc gây tai nạn. Nhưng theo nguyên tắc thì động cơ, mục đích lại không là dấu hiệu bắt buộc cấu thành tội này vì tội phạm được thực hiện theo lỗi vô ý…
Được biết tại phiên họp giám sát oan, sai của đoàn giám sát của Quốc hội tại TP.HCM ngày 18-12-2014, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã nêu ra vụ án này. Đại diện Công an TP.HCM và VKSND TP.HCM cho biết “sẽ thận trọng xem xét trong quá trình tranh tụng tại phiên tòa”.
T.TÙNG
