Dự án do Công ty TNHH Đại Hoàng Nguyên (Đắk Lắk) triển khai tại huyện Sông Hinh (Phú Yên).
Theo đăng ký, chủ đầu tư sẽ liên kết với các hộ dân đã được giao đất rừng để trồng xen cây ca cao dưới tán các cây rừng hiện tại, dự kiến sẽ hoàn thành trồng 360 ha trong năm nay.
Điều nghịch lý đầu tiên là toàn bộ diện tích rừng trên chưa được khảo sát, đánh giá nhưng lại quy hoạch để triển khai dự án. Đơn vị tư vấn lập dự án trên là Trung tâm Quy hoạch thiết kế thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên. Ông Đặng Đình Toại, Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh, khẳng định hiện tích rừng trên chỉ mới giao cho người dân… trên giấy chứ chưa có khảo sát, đánh giá hiện trạng. Còn theo ông Nguyễn Minh Huân, Trưởng phòng Quản lý Bảo vệ rừng thuộc Chi cục Kiểm lâm tỉnh Phú Yên, hầu hết diện tích này là rừng phòng hộ thủy điện Sông Hinh, nếu theo các thông số do chủ đầu tư khảo sát đưa ra, đây là rừng trung bình và rừng non, cần khoanh nuôi, tái sinh, bảo vệ chứ không phải rừng nghèo hay đất lâm nghiệp.
Ông Lê Văn Cựu, Phó Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Phú Yên, nói: “Hiệu quả đâu chưa thấy nhưng nguy cơ phá rừng đã thấy rõ. Việc dự án xây dựng các đường nội bộ trong rừng để phục vụ việc vận chuyển sẽ rạo ra nguy cơ khai thác gỗ lậu rất cao. Ngoài ra, khi cây ca cao lớn, chắc chắn sẽ xảy ra tình trạng tỉa rừng, làm mất rừng tự nhiên”. Ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, cũng lo ngại: “Không có gì để đảm bảo khi cây ca cao lớn sẽ không phá rừng. Xu hướng hiện nay của nhiều nhà đầu tư là vào rừng tự nhiên, gọi là rừng non, rừng nghèo vì sau này xem đó là rừng cũng được, chỉ còn lại cây ca cao cũng được. Điều dễ thấy trước mắt là việc cạnh tranh giữa cây rừng và cây kinh tế sẽ làm rừng tự nhiên kiệt quệ dần”. Ông Đặng Đình Toại tỏ ra lo ngại vì hiện vẫn chưa biết ai sẽ giám sát, bảo vệ rừng khi triển khai dự án này. Theo ông, huyện chỉ đồng ý trồng ca cao trên đất trống đồi núi trọc và đã yêu cầu dừng việc mở rộng diện tích trồng thử nghiệm cây ca cao trong rừng”.
Theo ông Lê Văn Cựu, trên thế giới chưa có nước nào thành công với mô hình trồng ca cao dưới tán rừng vì hiệu quả rất thấp. Một số nước đã trồng thử nghiệm nhưng năng suất thu hoạch chỉ hơn 1 tạ/ha/năm, chứ không thể nào đạt 2 tấn/ha/năm như mục tiêu dự án. Nam 2007, Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên đã trồng ca cao dưới tán rừng để tạo đa dạng sinh học nhưng cũng không thành công. Do đó, ông Cựu đề nghị chưa vội quy hoạch để triển khai dự án mà chờ kết quả trồng thử nghiệm 15 ha rồi xem xét sau. Ông Đặng Đình Toại và nhiều cán bộ chức trách cũng chung ý kiến này, nhất là phải xem xét kỹ việc tác động, ảnh hưởng của dự án đối với rừng.
Điều lạ lùng là mặc dù hàng loạt ý kiến lo ngại trên được đưa ra nhưng cuối cùng Hội đồng Thẩm định với chín thành viên cũng thông qua quy hoạch trên với yêu cầu chủ đầu tư chỉnh sửa một số nội dung!
TẤN LỘC
