Những bệnh tật do biến đổi khí hậu

Đó là nhận định chung của các chuyên gia y tế thế giới khi đón nhận nhiều thông tin liên quan đến sự thay đổi của khí hậu Việt Nam.

Chín bệnh do BĐKH

Đại diện Bộ Y tế, ông Nguyễn Huy Nga - Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng và Môi trường, cảnh báo ở Việt Nam thời gian qua đã phát sinh chín bệnh truyền nhiễm liên quan đến BĐKH như bệnh cúm A/H1N1, cúm A/H5N1, sốt xuất huyết, sốt rét, tả, thương hàn, tiêu chảy, viêm não do virus và viêm đường hô hấp cấp tính do virus (SARS).

Sự BĐKH khiến trẻ em mắc bệnh ngày càng nhiều.

Theo TS Nguyễn Thái Lai - Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, các đợt nắng nóng, nhiệt độ tăng sẽ gây nên những tác động tiêu cực đối với sức khỏe con người, dẫn đến gia tăng một số nguy cơ đối với tuổi già, người mắc bệnh tim mạch, bệnh thần kinh. BĐKH làm tăng khả năng xảy ra một số bệnh nhiệt đới như sốt rét, sốt xuất huyết, làm tăng tốc độ sinh trưởng và phát triển nhiều loại vi khuẩn và côn trùng, vật mang bệnh và tăng số lượng người bị bệnh nhiễm khuẩn dễ lây lan. Nước biển dâng cao đang gây ảnh hưởng lớn đến các hoạt động sản xuất, đời sống, sức khỏe dân cư vùng đồng bằng ven biển. Bên cạnh đó, TS Lai cũng cho biết sự thay đổi trong các hoạt động của thiên tai như gia tăng cường độ, tần suất của các cơn bão, lốc xoáy, mưa lớn gây lũ quét, ngập lụt lớn và sạt lở đất sẽ làm tăng số người chết... Rồi hạn hán xảy ra mạnh hơn có thể gây thiếu lương thực, nước uống cho nhiều vùng.

Những bệnh mới và lạ

Điều đáng lo ngại nhất là sự BĐKH ảnh hưởng đến sự thay đổi sinh thái, gây ra một loạt yếu tố có thể làm trầm trọng thêm, tràn lan một loạt các bệnh mới (bệnh Zoonotic). Ông Lokman Hakim Bin Sulaiman, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm, Viện Nghiên cứu y học Bộ Y tế Malaysia, cho biết trong số 1.400 loài được biết đến của các sinh vật gây bệnh truyền nhiễm cho con người, 61% là bệnh zoonotic. Động vật hoang dã và động vật nuôi là những loài chủ chốt gây ra bệnh Zoonotic từ những sinh vật không rõ trước đây, có thể xuất hiện trong con người. Chẳng hạn như tại Malaysia, sự kết hợp giữa yếu tố El Nino và sự phá hủy của con người gây cháy rừng, phá hủy hệ sinh thái đã khiến loài dơi và quạ mang virus paramyxo kỳ lạ. Virus Nipal gây ra bệnh viêm não mới tại Malaysia trong ba tháng đã làm 283 trường hợp mắc, 105 người chết. Tương tự GS Anthony J. MCMichael, thành viên Hội đồng nghiên cứu Y khoa và Y tế quốc gia Úc, cũng cho biết một số bệnh nhiễm khuẩn lây qua đường trung gian mang tính chất địa lý đã gia tăng trong những năm gần đây cùng với sự nóng lên trong khu vực như sốt rét ở khu vực cao nguyên Đông châu Phi, viêm não do ve truyền ở Thụy Điển, bệnh Lyme ở Canada, bệnh sán máng ở miền Đông Trung Quốc và châu Âu, bệnh lưỡi xanh do virus ở châu Âu. Đặc biệt, các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền thành từng đợt sang người từ các nguồn động vật di cư như bệnh sốt Tây sông Nile (hiện đã có cả ở Mỹ và Canada - chim là vật chủ), bệnh Sosots thung lũng Rift Kenya (đại gia súc), virus sông Ross Úc (chuột túi)...

Chủ động đối phó

“Làm thế nào để giảm nhẹ các hoạt động ảnh hưởng tới sức khỏe do BĐKH ở Việt Nam giai đoạn 2010-2015” là một trong những mục tiêu ngành y tế đã đặt ra. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu cho biết các hoạt động sẽ tập trung vào việc xác định các khu vực dễ bị ảnh hưởng do BĐKH, hay thiết lập hệ thống cảnh báo sớm về giám sát BĐKH, trong đó có việc giám sát, phát hiện và cảnh báo sớm các bệnh truyền nhiễm gây dịch, đặc biệt các bệnh tái xuất hiện và mới nổi. Bên cạnh đó, ngành y tế sẽ xây dựng và nhân rộng các mô hình cộng đồng ứng phó với BĐKH và tổ chức tuyên truyền và nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên ngành y tế và cộng đồng về các ảnh hưởng của BĐKH tới sức khỏe, các nguy cơ phát sinh, phát triển các bệnh mới nổi do khí hậu gây ra; triển khai nhiều biện pháp tích cực nhằm giảm tỷ lệ mắc và chết do các bệnh truyền nhiễm gây ra.

TỐ NHƯ