Phong cảnh nước Nga. Ảnh: Tư liệu
Trong một buổi tối tại quán giải khát vỉa hè Nha Trang, có hai người Nga đã đứng tuổi ghé lại. Tôi với vốn tiếng Nga bỏ lâu rồi bập bẹ giúp đỡ họ. Kết thúc cuộc “ nói chuyện”, tôi mở điện thoại cho hai người bạn Nga nghe tiếng hát của ca sỹ Ái Vân với bài hát Địa chỉ chúng tôi - Liên bang Xô Viết – CCCP: “Quê hương gọi mỗi chúng ta cùng đi khắp nơi từ đầm lầy tới miền đất xa xôi, đôi tay cùng trái tim chúng ta ngày ngày nhiệt tình đắp xây cuộc sống..”. Không ngờ hai người bạn Nga lắng nghe chăm chú rồi cùng cất tiếng hát theo nhịp sôi nổi của bản nhạc lừng danh một thời. Vâng có thế CCCP đã vào quá khứ với người Nga hiện tại và cả chúng ta : Người Việt hôm nay nhưng những bài hát Nga-Xô Viết vẫn dạt dào cảm xúc khi nghe lại. Nói như nhạc sỹ Trần Tiến: “Những bài hát hát Nga đã là một phần tuổi trẻ của chúng tôi. Thúc giục, nâng bước trưởng thành cống hiến. Hòa vào máu thịt để sống với thời đại…”.
Âm nhạc Nga vào Việt Nam đầy đủ trọn vẹn một nền âm nhạc vĩ đại: nhạc bác học, hành khúc cách mạng, nhạc trẻ và thiếu nhi. Nhạc Nga –Xô Viết vào Việt Nam từ đầu những năm cách mạng bằng những hành khúc rất sôi nổi đầy tính chiến đấu nổi tiếng như:Kachiusa, Thời thanh niên sôi nổi, Tổ quốc, Địa chỉ chúng tôi - Liên bang Xô Viết…
Nếu như các nhạc sỹ, nhạc công hay nghệ sỹ biểu diễn được học hành bài bản rất chú tâm chơi những bản giao hưởng, tổ khúc hay nhạc kịch bác học của: Tchaikovsky, Karsakov, Borodin… đầy hoành tráng và sang trọng thì các cháu thiếu nhi Việt Nam thập niên 80 lại hồn nhiên say sưa ôm gấu Misa thân thương hát vang những bài hát tuổi thơ Nga long lanh: Nụ cười, Hãy để mặt trời chiếu sáng, Ở trường cô dạy em thế … Các học sinh Trung học hát vang trong những lễ hội dân vũ: Xiberi nở hoa, Điệu nhảy trên trống, Cuộc sống ơi ta mến yêu người…
Nhưng có lễ thấm đẫm nhất vẫn là những bản tình ca Nga. Mọi người đều nhớ giai điệu trữ tình của: Cây thùy dương, Chiều Matxcow, Đôi mắt huyền, Đôi bờ, Chiều Hải cảng, Lòng thủy chung của đôi chim thiên nga… Nghe giai điệu có thể hình dung ra những rừng bạch dương xôn xao trong gió lạnh, hàng thùy dương vi vi bên hồ nước trong veo hay bầu trời nước Nga xanh thẳm, tiếng chuông ngân buồn buổi chiều hiu quạnh hay những bến cảng ngập tràn cánh hải âu cô đơn miền Hắc hải. Thành Leningrat huyền ảo đêm trắng với những đài nguyên miền cực bắc mênh mông… Nhưng trên tất cả đó tâm hồn Nga đa cảm, nhân hậu bao dung và vị tha.
Tình ca Nga đã chan chứa góp phần xoa dịu những nỗi đau của người Việt trong và sau chiến tranh. Vì hơn ai hết nỗi đau của hàng triệu cô gái Nga xinh xắn như những búp bê Mastrusca đã đứng lặng bên dòng Vônga, Lena, Yenisei hay những hồ nước đầy lá vàng của Levintan như cột tuyết trắng… Trên những cánh đồng Nga ngập tràn hoa hướng dương hy vọng…
Nước Nga hiến dâng cho nhân loại chống phát xít gần 60 triệu người con trong đó phần lớn là những người đàn ông hồn nhiên, trẻ trung như các chàng Ival nghĩa hiệp. Bởi thế ta đã hiểu vì sao tình ca Nga lại hay như thế? Những “Cây thùy dương” đã ngả đầu vào lũy tre Việt cảm thông và chia sẻ: “Chiều dần buông màu tím vàng. Bên sông lời hát êm đềm. Hòa với tiếng đàn đêm chập chùng bay về phía chân trời….”
Không chỉ có âu sầu, dịu dàng, tình khúc Nga bùng nổ đầy hiện đại trẻ trung vào đầu thập niên 90 với: Triệu triệu bông hồng, Đôi mắt màu hạt dẻ, Cám ơn trái tim, Nghệ sỹ với cây đàn. Trong đó đặc biệt là bài hát kinh điển Triệu triệu bông hồng đã làm lay động triệu trái tim đang yêu bằng kiểu hiến dâng cao cả đậm chất nghệ sỹ Nga : “Dưới ánh nắng sương long lanh triệu cành hồng khoe sắc thắm… Tặng một đại dương hoa hồng thắm”.
Bài hát được All Pugacheva – "Người đàn bà hát" nổi tiếng của Nga trình bày. Đây là bài hát đỉnh cao của nhạc nhẹ Nga cho tới tận bây giờ.
