Nhằm chuẩn bị cho Quốc hội nhấn nút thông qua dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB) sắp tới, Bộ Công an vừa có dự thảo báo cáo Quốc hội giải trình quy định hành vi “điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn” trong dự luật, được đại biểu Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6 vừa qua.
Tham gia giao thông ở nước ta phải “tỉnh táo và phản xạ nhanh”
Theo Bộ Công an, hành vi sử dụng rượu bia khi lái xe là vấn đề xã hội không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới. Do đó, hiện nay, các quốc gia trên thế giới quy định xử lý rất nghiêm khắc đối với người điều khiển phương tiện có nồng độ cồn, chia làm hai nhóm.
Nhóm thứ nhất, các quốc gia nghiêm cấm tuyệt đối vi phạm nồng độ cồn và nhóm các quốc gia quy định về ngưỡng nồng độ cồn trong máu, hơi thở được phép đối với người lái xe, theo đối tượng: mức chuẩn, người lái xe thương mại và người mới lái xe.
"Với điều kiện văn hóa và giao thông Việt Nam hiện nay, thực sự rất cần kiểm soát nồng độ cồn bằng không khi điều khiển phương tiện"- Bộ Công an khẳng định và lý giải nguyên nhân do giao thông ở Việt Nam có nhiều đặc thù.
Chẳng hạn, ở các nước phát triển chủ yếu xe ôtô đi đúng theo làn và khoảng cách phù hợp với tốc độ, như quy định tại Australia xe sau cách xe trước một khoảng an toàn hai giây. Tức là nếu xe trước đi qua một mốc nào đó thì ít nhất hai giây sau, xe đi sau mới vượt qua mốc đó.
Quy định trên cho phép lái xe có khoảng 0,5 giây để nhận biết tình huống khẩn cấp, 0,5 giây tiếp theo để có phản xạ và phương án phù hợp, một giây cuối cùng để thực hiện phương án như phanh gấp hay đánh lái sang làn. Như vậy, nếu có vi phạm xảy ra tai nạn cũng hạn chế tai nạn liên hoàn.
“Theo khoảng cách này, nếu ôtô đi với vận tốc 40 km/h thì khoảng cách giữa hai xe là hơn 22 m. Điều này là không tưởng ở Việt Nam, nơi các xe chỉ cách nhau khoảng một vài mét, dù vẫn di chuyển với vận tốc 40 km/h. Giao thông trên đường tại Việt Nam đòi hỏi tài xế phải duy trì sự tỉnh táo và phản xạ nhanh hơn rất nhiều lần nếu tình huống bất ngờ xảy ra…”- Bộ Công an cho hay.
Người Việt thường ép nhau, quy định ngưỡng sẽ khó
Dẫn chứng khảo sát của một số tổ chức quốc tế, Bộ Công an cho rằng Việt Nam là một trong số nước có mức tiêu thụ rượu, bia và đồ uống có cồn đứng vào loại cao trên thế giới (thứ hai trong khu vực Đông Nam Á, thứ 10 Châu Á và thứ 29 trên thế giới về tiêu thụ rượu, bia), đây là tỉ lệ rất đáng báo động.
Rượu, bia là một trong những nguy cơ gây tàn tật và tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Sử dụng rượu bia đang gây nên gánh nặng đối với y tế, kinh tế và gia tăng các vấn đề xã hội.
Điều này được chứng minh qua con số với hơn 50% các vụ án giết người, gây rối trật tự công cộng, hiếp dâm, vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, người phạm tội trước khi gây án có sử dụng rượu bia, hơn 30% các vụ bạo lực gia đình ở Việt Nam có liên quan đến sử dụng rượu bia.
Vì vậy, Bộ công an cho rằng việc kiểm soát chặt chẽ nồng độ cồn ngoài ý nghĩa đối với công tác bảo đảm TTATGT còn có ý nghĩa xã hội sâu sắc.
Thêm vào đó, Bộ Công an nhận định văn hóa ẩm thực của Việt Nam có nhiều điểm đặc thù, có tính cả nể. Nếu quy định nồng độ bằng không thì không uống nhưng nếu có một hạn mức nào đó thì lái xe có thể gặp trường hợp bị ép uống. Bên cạnh đó, đồ uống có cồn gây nghiện, đã bắt đầu uống là không dễ dừng lại, mà khi đã say thì sẽ khó nhớ luật quy định gì.
"Có trường hợp nhậu từ hôm trước mà hôm sau vẫn bị phạt vì uống quá nhiều hoặc do cơ địa, nhiều người hôm trước nhậu say, hôm sau vẫn váng đầu nhức óc cả ngày, ảnh hưởng tới khả năng lái xe. Việc lái xe trong trạng thái thiếu tỉnh táo có thể gây ra thảm họa với những người vô tội như một số trường hợp lái xe say rượu gây tai nạn liên hoàn thời gian qua…”- Bộ Công an dẫn chứng.
Ngoài ra, Bộ Công an cho rằng ý thức tham gia giao thông của một bộ phận người dân hiện nay chưa tốt, xem thường pháp luật, cố ý vi phạm pháp luật về giao thông, thậm chí thách thức lực lượng chức năng khi bị kiểm tra, xử lý.
“Một khi ý thức kém có thể cướp đi sinh mạng của nhiều người, do đó, xã hội rất cần sự nghiêm khắc…”- Bộ Công an nhấn mạnh.
Hiện quy định cấm người tham gia giao thông điều khiển phương tiện sau khi sử dụng rượu, bia được quy định tại Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia.
“Luật này không cấm uống rượu, bia mà chỉ cấm uống rượu, bia sau đó điều khiển phương tiện tham gia giao thông…”- Bộ Công an giải thích thêm.
