Mới đây, cử tri tỉnh Đồng Nai kiến nghị Bộ GTVT cần có tầm nhìn chiến lược khi xây dựng đường bộ cao tốc, trong đó các tuyến trọng điểm phải có từ ba làn xe trở lên và có làn dừng khẩn cấp. Bởi hiện nay một số tuyến đường cao tốc được thiết kế chưa đạt chuẩn khi chỉ có hai làn xe, tốc độ thấp và kém chất lượng.
Trả lời vấn đề này, Bộ GTVT cho biết theo quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2050 vừa được Thủ tướng phê duyệt, các tuyến cao tốc đều được quy hoạch giai đoạn hoàn chỉnh với quy mô 4-10 làn xe để đáp ứng nhu cầu vận tải trong tương lai, bảo đảm tầm nhìn dài hạn.
Trong thời gian qua, do nguồn lực Nhà nước còn hạn chế trong khi nhu cầu đầu tư đường cao tốc rất lớn, nên việc phân kỳ đầu tư là giải pháp phù hợp với quy hoạch, tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc, nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt, khả năng cân đối vốn. Đặc biệt, việc phân kỳ đầu tư giúp sớm triển khai xây dựng được nhiều tuyến cao tốc, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.
Với bối cảnh trên, Bộ GTVT đã tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới để xem xét phân kỳ đầu tư đối với một số tuyến có nhu cầu vận tải trong thời gian đầu khai thác chưa cao.
Theo đó, các tuyến đường này được đầu tư ban đầu với quy mô hạn chế và bộc lộ một số bất cập. Chẳng hạn, hai làn xe không bố trí dải phân cách giữa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; đường 4 làn xe với dải dừng xe khẩn cấp không liên tục có nguy cơ gây ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố nếu không xử lý kịp thời; tốc độ khai thác trong giai đoạn phân kỳ còn hạn chế.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GTVT đã rà soát, báo cáo Thủ tướng các nội dung liên quan và đề xuất các giải pháp để sớm đầu tư mở rộng, hoàn thiện các tuyến cao tốc đang khai thác theo quy mô phân kỳ. Cụ thể, trình Quốc hội dự thảo Luật Đường bộ, trong đó có cơ chế cho phép mở rộng, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa đường bộ cao tốc theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT; xây dựng quy chuẩn thiết kế đường bộ cao tốc để ban hành trong quý I năm 2024.
Thêm vào đó, Bộ GTVT cũng đang đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục đầu tư mở rộng một số tuyến từ 2 làn xe lên 4 làn xe và từ 4 làn xe lên 6 làn xe; rà soát, lập danh mục, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư để đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép triển khai mở rộng các tuyến còn lại khi đủ điều kiện về nguồn lực.
Đối với các dự án đầu tư mới, Bộ GTVT ưu tiên việc đầu tư theo quy mô 4 làn cao tốc hoàn chỉnh. Trường hợp phân kỳ đầu tư, cần phải nghiên cứu, so sánh kỹ lưỡng các phương án đầu tư, kết hợp phương án tổ chức giao thông hợp lý bảo đảm thuận lợi, an toàn, nâng cao tốc độ trong quá trình vận hành, khai thác; rà soát, nâng tốc độ khai thác một số tuyến cao tốc đầu tư phân kỳ lên 90 km/h.
Với các công trình phục vụ khai thác như trạm dừng nghỉ, trạm xăng..., Bộ GTVT đã xây dựng và ban hành Thông tư 01/2023 hướng dẫn việc chọn nhà đầu tư trạm dừng nghỉ.
Hiện Bộ GTVT cũng phê duyệt mạng trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam, với tổng số 37 trạm. Các đơn vị trực thuộc đang khẩn trương hoàn thiện các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư trạm dừng nghỉ, trước mắt sẽ ưu tiên 8 trạm dừng nghỉ để phục vụ các dự án thành phần trên cao tốc Bắc - Nam đã và đang chuẩn bị đưa vào khai thác.
