Ngày 27-6, Chủ tịch nước ban hành Quyết định 613/QĐ-CTN về việc phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân (NGND) đợt 16 cho 21 cá nhân và danh hiệu Nhà giáo Ưu tú (NGƯT) cho 136 cá nhân đã có đóng góp trong sự nghiệp giáo dục dân tộc.
Ở góc độ quản lý nhà nước, ngày 9-8, Bộ GD&ĐT gửi công văn cho Bộ Tài chính đề nghị hướng dẫn về kinh phí thi đua khen thưởng và cấp kinh phí khen thưởng đợt này.
Bởi theo khoản 2 Điều 51 Nghị định 98/2023: “Bộ, ngành được giao nhiệm vụ chủ trì công tác tổ chức xét tặng danh hiệu vinh dự nhà nước và “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” chịu trách nhiệm chi trả tiền thưởng cho cá nhân được khen thưởng và hạch toán chi thành từng mục riêng”.
Luật thi đua, khen thưởng năm 2022 cũng có quy định tỉnh nào, bộ nào đề nghị Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NGND và NGƯT thì tỉnh đó, bộ đó sẽ chịu trách nhiệm chi thưởng. Cụ thể, khoản 4 Điều 11 Luật TĐKT quy định “… trường hợp Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng quyết định khen thưởng thì cơ quan đã đề nghị khen thưởng quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 83 luật này có trách nhiệm chi thưởng từ quỹ TĐKT do cấp mình quản lý”.
Tuy nhiên, khoản 2 Điều 52 Nghị định 98/2023 lại quy định: “Người ra quyết định khen thưởng theo quy định tại khoản 4 Điều 11 Luật TĐKT chịu trách nhiệm chi tiền thưởng cho các tập thể, cá nhân thuộc biên chế, quỹ lương do cấp mình quản lý và hạch toán chi theo quy định”. Quy định này có nghĩa là dù có đề xuất nhưng Bộ GD&ĐT hay các tỉnh không thể chi thưởng cho các NGND và NGƯT vì những nhà giáo này “không thuộc biên chế, quỹ lương do mình quản lý”.
Ngày 19-8, Bộ Tài chính có công văn trả lời Bộ GD&ĐT, đại ý rằng: Năm 2024, Bộ GD&ĐT đã được phân bổ 120 triệu đồng thực hiện nhiệm vụ toàn ngành, trong đó có công tác thi đua khen thưởng. Bộ Tài chính đề nghị Bộ GD&ĐT dùng kinh phí này để chi trả, nếu thiếu thì đề xuất bổ sung. Nhận được công văn này, Bộ GD&ĐT phải “xoay xở” để trao thưởng cho các NGND, NGƯT…
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, một cán bộ TĐKT của Bộ GD&ĐT cho hay: Hiện công tác thi đua khen thưởng đối với giáo viên đang tạm dừng vì liên quan tới quỹ thi đua khen thưởng. Nếu căn cứ Điều 11 Luật TĐKT cũng như Nghị định 98/2023 thì chỉ được khen thưởng cho người mà Bộ GD&ĐT chi trả lương.
Quy định như vậy là không phù hợp bởi hiện nay, các nhà giáo thuộc 63 tỉnh, TP đều do Bộ GD&ĐT chỉ đạo chuyên môn nhưng hơn 200 cơ sở giáo dục ĐH không phải do Bộ GD&ĐT quản lý con người và quỹ lương. Vậy bộ trưởng Bộ GD&ĐT vẫn có thể khen các nhà giáo, các cơ sở giáo dục ĐH đó nhưng bộ trưởng không được thưởng.
Mỏi mòn chờ nhận tiền thưởng
Ngày 25-12-2023, 1.031 nhà giáo trên cả nước được phong tặng danh hiệu NGƯT. Nhiều địa phương như Lào Cai, Hậu Giang, Vĩnh Phúc, Trà Vinh… gửi công văn hỏi Bộ GD&ĐT về việc chi trả tiền thưởng cho các nhà giáo theo quy định cũ hay mới. Lý do là vì nhiều địa phương nhận được quyết định phong tặng NGƯT sau ngày 1-1-2024, tức ngày Luật TĐKT và Nghị định 98/2023 có hiệu lực.
Tập hợp kiến nghị của các sở GD&ĐT, tháng 3-2024, Bộ GD&ĐT gửi công văn cho Ban TĐKT Trung ương đề nghị hướng dẫn. Ban TĐKT Trung ương sau đó trả lời đại ý rằng “quyết định phong tặng thời điểm nào thì áp dụng quy định tại thời điểm đó để chi trả tiền thưởng”.
“Tuy nhiên, do trong công văn trả lời của Ban TĐKT Trung ương có câu: “Đề nghị Bộ GD&ĐT xin ý kiến Bộ Tài chính về việc chi trả tiền thưởng… theo quy định của pháp luật” nên các địa phương bắt đầu lúng túng.
Chẳng hạn, đầu tháng 5-2024, Sở GD&ĐT tỉnh Vĩnh Phúc gửi công văn cho Sở Nội vụ tỉnh này đề nghị chi trả tiền thưởng cho các NGƯT của tỉnh Vĩnh Phúc được phong tặng vào năm 2023. Phúc đáp, Sở Nội vụ tỉnh Vĩnh Phúc trích dẫn ý kiến của Ban TĐKT Trung ương về việc “xin ý kiến của Bộ Tài chính”… Cuối cùng, đến ngày 22-8, tỉnh Vĩnh Phúc cũng hoàn thành việc chi trả tiền thưởng cho các NGƯT sau tám tháng lúng túng với các quy định chưa thống nhất cách hiểu.
