Cần ngăn ngừa việc thâu tóm hợp tác xã

Ngày 5-4, tại Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội (QH), dưới sự chủ trì của Chủ tịch QH Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ QH khai mạc Hội nghị đại biểu (ĐB) QH hoạt động chuyên trách để thảo luận một số nội dung sẽ trình QH tại kỳ họp thứ năm QH khóa XV.

Cần xem xét kỹ việc chuyển nhượng vốn, tài sản trong HTX

Ngay sau đó, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Hải, hội nghị tiến hành thảo luận về dự án Luật Hợp tác xã (HTX) (sửa đổi). Tại đây, nhiều ĐBQH chuyên trách đã nêu các ý kiến còn khác nhau về việc chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên trong HTX, liên hiệp HTX.

Theo Điều 78 của dự thảo, cho phép các thành viên chuyển nhượng phần vốn góp trong nội bộ HTX, liên hiệp HTX và với các thành viên hiện hữu. Trường hợp HTX, liên hiệp HTX, các thành viên khác không nhận chuyển nhượng phần vốn góp và thành viên không còn nhu cầu là thành viên của HTX, liên hiệp HTX thì có thể xin ra khỏi HTX, liên hiệp HTX và chấm dứt tư cách thành viên, được trả lại phần vốn góp theo quy định của luật này và điều lệ.

“Dự thảo luật không đặt vấn đề chuyển nhượng phần vốn góp cho cá nhân, tổ chức chưa phải là thành viên của HTX, liên hiệp HTX” - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, đại diện cơ quan chủ trì thẩm tra dự án Luật HTX, cho biết.

Theo ông Thanh, quy định như vậy phản ánh đúng bản chất của HTX, liên hiệp HTX là tương trợ lẫn nhau nhằm đáp ứng nhu cầu chung về kinh tế, văn hóa, xã hội. Đồng thời tránh hiện tượng mua bán phần vốn góp tương tự như hoạt động của công ty cổ phần, công ty TNHH, “doanh nghiệp hóa HTX”, hạn chế việc thâu tóm, chi phối hoạt động HTX, liên hiệp HTX của một số tổ chức, cá nhân, đặc biệt là đối với một số HTX, liên hiệp HTX đã được Nhà nước hỗ trợ nhiều nguồn lực.

“Tôi thấy chưa thuyết phục” - Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách Trần Văn Lâm, ĐBQH tỉnh Bắc Giang, nói sau đó.

Theo ông Lâm, vốn góp của các thành viên HTX là tài sản, do vậy quyền tài sản đối với mỗi cá nhân phải được bảo đảm theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

“Đóng góp tài sản vào các tổ chức kinh tế tập thể lại bị hạn chế không được mua bán, chuyển nhượng trong một số điều kiện thì rõ ràng là hạn chế quyền tài sản. Mà nếu hạn chế thì ai còn muốn đóng góp tài sản vào tổ chức kinh tế tập thể nữa” - ông Lâm phân tích và đề nghị không nên giới hạn quyền mua bán, chuyển nhượng của các thành viên đóng góp tài sản vào tổ chức.

Ông Lâm cũng cho rằng khi việc chuyển nhượng vốn, tài sản làm thay đổi tính chất của HTX thì yêu cầu bắt buộc chuyển sang mô hình kinh tế khác phù hợp, thay vì cấm, hạn chế chuyển nhượng tài sản, nhất là chuyển nhượng tài sản cho cá nhân ngoài HTX.

Chống hiện tượng trục lợi

Trong khi đó, bà Ma Thị Thúy, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Tuyên Quang, lại tán thành với tiếp thu của cơ quan thẩm tra.

Theo bà Thúy, quy định như dự thảo nhằm tránh hiện tượng mua bán phần vốn góp tương tự như hoạt động của doanh nghiệp. “Việc cho phép chuyển nhượng phần vốn góp sẽ làm mất đi bản chất HTX, làm cho các tổ chức kinh tế tập thể hoạt động như loại hình công ty cổ phần” - ĐB Thúy nói.

Trước các ý kiến, ông Vũ Hồng Thanh dẫn câu chuyện của Saigon Co.op. Theo ông Thanh, nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước chuyển vào rất nhiều và thực tế có hiện tượng người ngoài “chui” vào rồi chuyển nhượng, thâu tóm. Do vậy, dự thảo chỉ cho phép chuyển nhượng giữa nội bộ thành viên hiện hữu, chưa cho chuyển nhượng ra bên ngoài.

Cạnh đó, khống chế mức vốn góp tối đa của mỗi thành viên chính thức không quá 30% vốn điều lệ đối với HTX và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp HTX; tổng phần vốn góp tối đa của tất cả thành viên liên kết góp vốn không quá 30% vốn điều lệ đối với HTX và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp HTX.

“Chúng tôi cố gắng đưa ra “van mở”, “khóa - đóng” để chống hiện tượng trục lợi, thâu tóm HTX” - ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, đồng thời cho biết sẽ phối hợp với Ủy ban Pháp luật báo cáo cơ quan có thẩm quyền để xử lý vấn đề này.•