Ở các quốc gia tiên tiến, tất cả tượng và tượng đài đều là những tác phẩm điêu khắc có đẳng cấp.
Ở Hungary, trong gần 1.000 tượng và tượng đài hiện có thì chỉ khoảng 1/4 được xây dựng sau năm 1945. Có nhiều tượng và tượng đài đã được xây từ vài trăm năm nhưng chất lượng và giá trị thẩm mỹ vẫn bền vững theo thời gian. Đáng chú ý, tất cả tượng và tượng đài đều gắn liền với lịch sử phát triển và giá trị văn hóa của TP. Ở khu du lịch Hồ Balaton nổi tiếng có những cụm tượng nhỏ đặt rải rác. Mỗi bức tượng đều “kể” với người đời nay về họ tên, năm sinh năm mất và công tích của các bậc tiền nhân. Xung quanh tượng đài không có rêu phong và rác thải, chỉ có những bó hoa tươi được ai đó đặt trang trọng bên chân tượng. Văn hóa tượng đài hình thành từ thế hệ này sang thế hệ khác như vậy đó.
Tại London (Anh), tượng đài được đặt tại rất nhiều vị trí quan trọng. Tại quảng trường Trafalgar, được mệnh danh là “trái tim của London”, có cụm tượng đài nhằm tôn vinh trận thủy chiến Trafalgar (1805) vẻ vang của Hoàng gia Anh. Công trình chính là một đài hình trụ cao vút với tượng của Đô đốc Lord Nelson đặt trên đỉnh, dưới chân là bốn tượng sư tử lớn uy nghi bằng đá - biểu tượng sức mạnh của Hoàng gia Anh. Xung quanh đó còn có cụm tượng các nữ thần đặt trên đài phun nước hình tròn và một số tượng danh nhân tiêu biểu. Mỗi bức tượng đều có thể xem là một tuyệt tác điêu khắc bằng đồng hoặc đá. Toàn cụm kiến trúc tượng đài hoàn hảo đến nỗi không tượng nào bị che khuất về tầm mắt hoặc thiếu hài hòa về kích thước. Tầm nhìn xa của những người quản lý đô thị London cách nay gần 200 năm đã đem lại cho London một điểm thu hút du lịch vô cùng danh tiếng, chỉ đứng sau cung điện Buckingham.
Nhưng nếu nói về cách làm tượng đài ở xứ người, điều làm cho người viết thực sự khâm phục và thú vị chính là câu chuyện một chú chó được dựng tượng ở TP Edinburgh - thủ phủ Scotland. Khi ông chủ qua đời vào năm 1858, chú chó Bobby mới hai tuổi và từ đó không bao giờ rời khỏi ngôi mộ của ông chủ mình. Bobby chết vào năm 1872 và được chôn bên cạnh mộ của người chủ. Câu chuyện của Bobby lan truyền sâu đậm trong đời sống của người dân Edinburgh và chính quyền TP đã quyết định dựng tượng cho chú chó. Giờ đây, đặt chân đến Edinburgh, du khách chắc chắn sẽ được nghe người dân TP tự hào kể về bức tượng chú chó Bobby - được dựng lên để tôn vinh lòng trung thành, một trong các giá trị sống mà con người cần có.
NGUYỄN THẾ THANH
