Gordon Sondland, đại sứ Mỹ tại Liên minh châu Âu, nói rằng mặc dù tổng thống Trump không bao giờ trực tiếp nói rằng ông ấy muốn Ukraine điều tra con trai của đối thủ chính trị Biden nhưng những hướng dẫn của (luật sư của tổng thống Mỹ) Giuliani "phản ánh mong muốn và yêu cầu của Tổng thống Trump".
"Tôi biết rằng các thành viên của ủy ban điều tra chỉ muốn một câu trả lời đơn giản cho vấn đề phức tạp này: Có sự trao đổi lợi ích giữa hai bên hay không?Như tôi đã làm chứng trước đây, câu trả lời là có" - Sondland nói.
Sự trao đổi lợi ích ở đây chính là việc Kiev đồng ý điều tra về đối thủ chính trị của ông Trump, ứng viên Joe Biden, để đổi lấy một chuyến thăm Nhà Trắng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
"Ông Giuliani đã thể hiện mong muốn của tổng thống Mỹ và chúng tôi biết rằng những cuộc điều tra này rất quan trọng đối với tổng thống" - Sondland nói.
Lời khai chấn động của Sondland diễn ra vào thời điểm then chốt trong quy trình luận tội. Cuộc điều tra tập trung vào cuộc điện thoại vào ngày 25-7 giữa Tổng thống Trump và Zelenskyy.
Trong cuộc trò chuyện, tổng thống Mỹ đã yêu cầu nhà lãnh đạo mới của Ukraine mở cuộc điều tra về cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai ông, Hunter, người từng đứng trong hội đồng quản trị của Burisma, một công ty khí đốt của Ukraine. Hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy Hunter có hành vi sai trái.
Sondland cho biết ông và hai quan chức khác được yêu cầu làm việc với Giuliani "theo chỉ đạo rõ ràng của tổng thống" mặc dù họ không muốn làm như vậy.
"Chúng tôi không muốn làm việc với ông Giuliani. Nói một cách đơn giản, chúng tôi không có quyền lựa chọn. Tất cả chúng tôi đều hiểu rằng nếu từ chối làm việc với ông Giuliani, chúng tôi sẽ mất một cơ hội quan trọng để tăng cường mối quan hệ giữa Mỹ và Ukraine. Vì vậy, chúng tôi đã làm theo lệnh của tổng thống” - Sondland nói.
Ông Trump đi cùng Sondland đến căn cứ không quân Melsbroek, tại Brussels, Bỉ. Ảnh: AP
Tổng thống Trump đã phủ nhận tất cả cáo buộc về hành vi sai trái và liên tục nói rằng "không có sự trao đổi lợi ích nào cả". Ông đã gọi cuộc điều tra là một "cuộc săn phù thủy" và đã tấn công một số quan chức ra làm chứng. Tổng thống cũng nói rằng ông không biết nhiều về Sondland.
"Tôi chưa nói chuyện với anh ấy nhiều. Đây không phải là một người mà tôi biết rõ. Anh ấy có vẻ như là một chàng trai tốt" - Trump nói.
Trong lời khai của mình, Sondland cho thấy Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mike Pompeo và cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton và các quan chức cấp cao khác đều biết rõ về những gì Sondland nói với các quan chức Ukraine.
"Họ biết những gì chúng tôi đang làm và tại sao" - Sondland nói - “Không có gì là bí mật."
Trong một tuyên bố, Bộ Năng lượng cho biết lời khai của Sondland là "xuyên tạc". "Như đã nói trước đây, Bộ trưởng Perry chỉ nói chuyện với Rudy Giuliani một lần theo yêu cầu của tổng thống" - Shaylyn Hynes, thư ký báo chí của Bộ Năng lượng, cho biết.
Sondland cũng xác nhận rằng ông đã tổ chức một cuộc gọi điện thoại di động 5 phút với ông Trump từ Kiev, trong đó một nhân chứng khác của cuộc gọi, đó là trợ lý đại sứ quán David Homes. Theo đó, ông Zelensky sẵn sàng trong việc mở các cuộc điều tra mà ông Trump muốn.
Sondland cho biết thêm vào tháng 9-2019, ông lo lắng 391 triệu đô la viện trợ an ninh của Mỹ cho Ukraine có thể bị cản trở. Do đó, Sondland cho biết ông đã thúc đẩy một quan chức cấp cao của Ukraine xúc tiến các cuộc điều tra mà ông Trump muốn để nhận được viện trợ.
"Chúng tôi đã cố gắng hết sức để khắc phục vấn đề, và đồng thời liên tục cập nhật tin tức cho Bộ Ngoại giao và Hội đồng An ninh quốc gia".
Phiên điều trần của Ủy ban Tình báo Hạ viện với Sondland. Ảnh: AP
Adam Schiff, người đứng đầu cuộc điều tra của Hạ viện, cho biết lời khai của Sondland cho đến nay "đi thẳng vào trọng tâm của vấn đề hối lộ cũng như các tội khác”. Sondland đã từng được yêu cầu làm chứng trước đó và đã sửa đổi lời khai sau khi các nhân chứng khác đưa ra thông tin cụ thể về vai trò của ông ấy trong vụ việc. Trong cuộc làm chứng hôm 20-11, Sondland đã cung cấp nhiều thông tin rõ ràng hơn so với trước đó.
Các nhà phân tích cho rằng lời khai của Sondland có thể mang lại một bước ngoặt cho cuộc điều tra luận tội. Gene Rossi, cựu công tố viên liên bang hiện đang làm việc tại công ty luật Carlton Fields ở Washington, cho biết lời khai của Sondland nằm ngoài dự đoán.
