Với hơn 5.000 mẫu, 82% CBCC và 84% lãnh đạo DN cho rằng báo chí đã phát hiện được nhiều vụ tham nhũng trước khi các cơ quan chức năng vào cuộc. Khoảng 93% tổng số người được hỏi cho hay họ biết đến tham nhũng qua báo chí.
Và khi được hỏi về các ngành (hoặc lĩnh vực có tham nhũng), chưa đến 1% số người được hỏi chọn báo chí là lĩnh vực tham nhũng nhất (tức là cực thấp).
“Tựu chung lại đối tượng khảo sát coi báo chí là một đồng minh hết sức quan trọng trong chống tham nhũng” - nhóm nghiên cứu nhận xét. Các kết quả này dẫn đến đề xuất vừa phải tạo điều kiện cho báo chí tiếp cận thông tin, vừa phải bảo đảm cho “nhà báo tin tưởng rằng những bài viết mạnh mẽ của họ không khiến họ phải gánh chịu những hậu quả tiêu cực”.
Từ đó, nhóm nghiên cứu cho rằng “thay đổi luật pháp để những sai sót trong viết báo chỉ phải chịu trách nhiệm dân sự chứ không phải các chế tài hình sự sẽ giúp tăng cường quyền lực cho báo chí để viết mạnh dạn hơn về tham nhũng ở mọi cấp”.
Trả lời Pháp Luật TP.HCMvề kiến nghị này, đại diện nhóm nghiên cứu nói rằng sai sót trong báo chí PCTN là có thật và đôi lúc nó cũng gây ra hậu quả. Ngay ở Mỹ cũng xảy ra điều này. Tuy nhiên với đòi hỏi của thực tiễn Việt Nam khi tham nhũng đã ăn sâu vào lực lượng bảo vệ pháp luật (tham nhũng trong CSGT được coi là đứng đầu bảng) và nhất là thông lệ của tất cả các quốc gia phát triển thì các sai sót đó của báo chí chỉ phải xử lý bằng con đường dân sự, chứ không phải bằng pháp luật hình sự, nên nhóm nghiên cứu đã đưa ra khuyến nghị này. Đại diện Thanh tra Chính phủ cũng cho biết các kết quả nghiên cứu sau khi công bố rộng rãi sẽ được gửi tới QH.
Thật ra không phải đợi tới khi hơn 5.000 người tham gia khảo sát bày tỏ ý kiến thì vai trò của truyền thông mới được đề cao, mà ngay từ Luật PCTN 2005 và Nghị quyết Trung ương 3 khóa X đã nhấn mạnh điều này. Thế nhưng việc thực thi sau đó lại “có vấn đề” khi nhiều địa phương giới hạn vai trò của báo chí trong việc đăng tin tham nhũng khi vụ việc đã được kết luận (hoặc xét xử).
Nếu thực sự đúng như tinh thần Luật PCTN và Nghị quyết Trung ương 3 thì báo chí cần phải được coi là đồng minh quan trọng của lực lượng PCTN!
PHAN MAI
