Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Đồng Nai, chính sách trợ cấp thất nghiệp là để bù đắp thu nhập trong thời gian người lao động mất việc, không có nguồn thu nhập khác. Thế nhưng người lao động mất việc đã tìm được chỗ làm mới đã không thông báo rồi giả thất nghiệp đang có chiều hướng gia tăng.
Ém thông tin, nhận trợ cấp
BHXH tỉnh Đồng Nai cho biết chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được áp dụng từ đầu năm 2009. Theo đó, nếu đóng BHTN đủ 12 tháng thì người lao động sẽ được nhận ba tháng trợ cấp thất nghiệp khi nghỉ việc. Đến khi có việc làm mới, người lao động sẽ không được nhận khoản hỗ trợ này nữa. Lợi dụng kẽ hở trong quy định, một số lao động đã khai báo không trung thực về tình trạng việc làm để hưởng trợ cấp.
Theo đó, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Đồng Nai vừa ra quyết định thu hồi, yêu cầu người lao động hoàn trả tiền đã nhận. Đơn cử, đầu tháng 1-2015, công nhân P. làm việc tại một công ty da giày trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2 (Biên Hòa, Đồng Nai) xin nghỉ việc. Người này đến Trung tâm Giới thiệu việc làm Đông Nam Bộ (gọi là trung tâm việc làm, đóng tại phường Tân Hiệp, Biên Hòa) nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Nhưng ít ngày sau P. đã tìm được việc ở một công ty nằm cách công ty cũ khoảng 300 m. Dù vậy, P. vẫn không khai báo và đều đặn nhận trợ cấp với mức 2,7 triệu đồng/tháng. Sự việc được trung tâm việc làm phát hiện và đề nghị Sở LĐ-TB&XH tỉnh Đồng Nai thu hồi quyết định trợ cấp thất nghiệp cho P., đồng thời yêu cầu P. nộp lại tiền trợ cấp hai tháng đã nhận.
Tương tự, mới đây công nhân H. làm việc tại một công ty trong Khu công nghiệp Amata (Biên Hòa) cũng ém thông tin mình đang có việc làm mới để hưởng trợ cấp. Ở công ty ông H. đang làm việc chỉ ký hợp đồng lao động 12 tháng. Khi hết hạn, công ty tạm trả lương ngoài cho người lao động một tháng rồi sau đó ký lại hợp đồng. Trên thực tế, ông H. không hề bị mất việc như khai báo trong hồ sơ trợ cấp nhưng việc khai báo gian dối này vẫn diễn ra thuận lợi. Có điều ông H. chỉ được hưởng một tháng trợ cấp thì bị phát hiện và bị yêu cầu hoàn trả tiền trợ cấp đã nhận.
Không kiểm soát được
BHXH tỉnh Đồng Nai dẫn ra nhiều ví dụ về các việc doanh nghiệp và người lao động lợi dụng kẽ hở trong quy định về BHTN để trục lợi. Cụ thể, người lao động có việc làm trong vòng 15 ngày kể từ ngày đăng ký thất nghiệp vẫn nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp; người lao động không bị mất việc làm nhưng chủ lại ký quyết định chấm dứt hợp đồng, chốt sổ bảo hiểm, sau đó ký lại hợp đồng để làm thủ tục hưởng trợ cấp…
Bà Võ Thị Thanh Trang, Phó phòng Bảo hiểm chính sách, BHXH tỉnh Đồng Nai, nhìn nhận có thực tế người lao động đã có việc làm nhưng vẫn nhận trợ cấp. “Quy định về BHTN còn bất cập và người lao động gian dối khai báo. Trong khi đó, cơ quan chức năng vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để kiểm soát, chỉ mong người lao động tự giác thông báo khi có việc làm mới. Nếu người lao động không thông báo đầy đủ thì cơ quan chức năng phát hiện, đặc biệt là lao động nghỉ việc ở Đồng Nai và qua tỉnh khác xin việc” - bà Trang phân tích.
Cũng theo bà Trang, bất cập hiện nay là dù có phát hiện cũng không biết xử lý ra sao vì hình thức chế tài người lao động vi phạm không có. Ngoài ra, có hàng chục trường hợp bị phát hiện nhưng chưa thể thu hồi tiền trợ cấp lại vì người lao động đi nơi khác, trong khi BHXH gửi thư mời nhiều lần, họ vẫn không đến. “Chúng tôi sẽ có kiến nghị để xem xét việc thay đổi sao cho hợp lý, tránh gây thất thoát cho BHTN nhưng cũng không gây khó khăn cho người lao động” - bà Trang nói.
| Theo thống kê của Trung tâm Giới thiệu việc làm Đông Nam Bộ, tính từ đầu năm đến hết tháng 3-2015, đơn vị này đã phát hiện, kiến nghị hủy và thu hồi 119 quyết định trợ cấp thất nghiệp. Trong đó có 21 quyết định bị thu hồi do phát hiện người lao động có việc làm trong vòng 15 ngày kể từ ngày đăng ký thất nghiệp. |
