Hàng loạt sai phạm trong chuyển mục đích sử dụng ‘đất vàng’ tại Hà Nội

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay; việc chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP Hà Nội (giai đoạn 2003 - 2016).

Phó Tổng TTCP Trần Ngọc Liêm chủ trì việc công bố công khai kết luận thanh tra. Ảnh: TTCP

“Đất vàng” mang liên doanh với “giá bèo”

Theo kết luận thanh tra, Thủ tướng đã có quyết định quy định việc các doanh nghiệp có quyền sử dụng đất cũ phải di dời được phép hợp tác đầu tư với nhà đầu tư khác để thực hiện dự án. Tuy nhiên UBND TP Hà Nội không có văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể nên các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước khi đưa vị trí đất vào hợp tác liên doanh đã xác định giá chưa sát thị trường.

Điển hình, một số doanh nghiệp không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư (tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ) thu được số tiền thấp như: dự án số 1 Phùng Chí Kiên, dự án tại 365A Minh Khai, dự án 167 Thụy Khuê, dự án 69 Vũ Trọng Phụng…

“Việc pháp luật không có quy định xác định lợi thế thương mại đối với giá trị quyền sử dụng đất cũng như việc đấu giá khi lựa chọn nhà đầu tư liên doanh, liên kết là một trong những sơ hở chính sách gây thất thoát ngân sách nhà nước trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện dự án đất ở những vị trí đắc địa” – TTCP nhận định.

Cũng theo TTCP, Sở Xây dựng Hà Nội cấp phép xây dựng theo phương án kiến trúc cho 10 dự án có thêm các tầng kỹ thuật không đúng với quy hoạch đã được phê duyệt. Thực tế một số chủ đầu tư không sử dụng vào công năng kỹ thuật mà chủ yếu xây dựng để làm văn phòng, dịch vụ thương mại, dẫn đến không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, kết quả thanh tra cho thấy trong số 38 dự án có 4 dự án chậm đưa đất vào sử dụng so với tiến độ quy định. Tuy nhiên, chỉ có một dự án được UBND TP Hà Nội xác định tiền chậm tiến độ (dự án 47 Nguyễn Tuân) với số tiền trên 13 tỉ đồng, còn lại 3 dự án không thực hiện (dự án tại 31 Láng Hạ, 108 Nguyễn Trãi và tại đường Ngụy Như Kon Tum), gây thất thu ngân sách nhà nước.

Dự án Trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ để bán và cho thuê tại số 302 Cầu Giấy. Ảnh: TP

Sai phạm tài chính lên tới gần 4.000 tỉ đồng

Từ những tồn tại đã chỉ ra, TTCP xác định tổng sổ tiền sai phạm liên quan đến các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng “đất vàng” của Hà Nội là gần 4.000 tỉ đồng.

Trong đó, TTCP cho rằng việc tính toán và phê duyệt giá thu tiền sử dụng đất đối với các dự án không căn cứ vào Thông tư 145/2007 của Bộ Tài chính và Thông tư 36/2014 của Bộ TN&MT. Liên ngành và Sở TN&MT đã trình UBND TP Hà Nội khi xác định giá tiền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư, đưa một số khoản chi phí không đúng quy định vào tổng chi phí phát triển dự án để giảm trừ khi xác định giá thu tiền sử dụng đất…

Chỉ riêng sai phạm này, TTCP tính toán tại 30/38 dự án, số tiền bị thất thu đã lên tới hơn 1.480 tỉ đồng.

Tại thời điểm thanh tra, TTCP còn phát hiện tám dự án nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và tiền chậm nộp với tổng số tiền hơn 1.951 tỉ đồng. Đến nay, một số chủ đầu tư đã nộp hơn 1.106 tỉ đồng, số tiền còn nợ đọng là hơn 844 tỉ đồng.

Đáng chú ý, tại dự án Trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ để bán và cho thuê 302 Cầu Giấy, chủ đầu tư chuyển một phần diện tích từ đất thuê trả tiền hàng năm sang hình thức giao đất có thu sử dụng đất khi chưa được cho phép. Số tiền cần nộp bổ sung là hơn 403 tỉ đồng.

Cũng dự án này, chủ đầu tư thay đổi mục đích và công năng sử dụng từ thuê đất xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng với diện tích 1.438,5 m2 sang giao đất có thu tiền sử dụng đất xây dựng căn hộ chung cư để bán, chưa được sự cho phép của UBND TP Hà Nội, cũng chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung…