Ngày 18-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến về nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD). Dự luật đề xuất riêng một điều quy định miễn trách nhiệm đối với cán bộ tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt. Các ý kiến tại UBTVQH cho rằng “cán bộ làm đúng thì không ai truy tố được”, đồng thời quy định này thừa vì các luật khác cũng đã có quy định rồi…
Đề nghị miễn trách nhiệm…
Cụ thể, Điều 147 dự thảo luật quy định: “Cán bộ, công chức, thành viên ban kiểm soát đặc biệt, người của TCTD được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chỉ định tham gia xây dựng, tổ chức thực hiện, hỗ trợ thực hiện cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt được pháp luật bảo vệ, miễn trách nhiệm trong trường hợp đã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao trung thực, đúng quy định pháp luật, đúng phương án được duyệt, vì lợi ích chung của hệ thống các TCTD, bao gồm cả trường hợp phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt không đạt được mục tiêu đã được phê duyệt”.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay hiện có một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định này vì không đảm bảo thống nhất với Luật Cán bộ, công chức. Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan soạn thảo, hiện cán bộ tham mưu của NHNN, cán bộ tham gia ban kiểm soát đặc biệt, cán bộ được điều động tham gia vào quá trình cơ cấu lại các TCTD yếu kém phải tham gia xử lý một công việc rất khó, phức tạp, không có tiền lệ, quy định của pháp luật lại chưa được đầy đủ và một số trường hợp gặp rủi ro pháp lý. Từ thực tế đó, không ít cán bộ tìm cách từ chối khi được giao thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến xử lý TCTD yếu kém. Thiếu hụt nguồn nhân lực tham gia xử lý TCTD yếu kém là vấn đề đang vướng mắc hiện nay.
“Để đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng tham gia cơ cấu lại TCTD yếu kém được kiểm soát đặc biệt, việc có quy định về miễn trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt là rất cần thiết. Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan soạn thảo rà soát quy định những nguyên tắc, trường hợp cụ thể tránh lợi dụng quy định miễn trừ này” - ông Thanh nói.
Theo Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng, nhiều cán bộ được cử tham gia ban kiểm soát của các ngân hàng đang cơ cấu lại có tâm lý hoang mang, nặng nề… Ảnh: T.PHÚ
Cán bộ làm đúng thì ai truy tố được!
Cho ý kiến về dự luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga dẫn vụ việc OceanBank đang được xét xử và cho rằng riêng vấn đề miễn trách nhiệm hình sự đã được quy định tại Điều 29 BLHS. “Căn cứ để miễn trách nhiệm hình sự từ xưa đến nay chỉ đưa ở BLHS chứ không đưa vào luật chuyên ngành. Chỗ này tôi thấy rất băn khoăn vì nếu đưa vào thì thay đổi quan điểm luật pháp nhưng nếu hình sự hóa nhiều thì cũng sẽ ảnh hưởng đến động lực làm việc của cán bộ ngành ngân hàng” - bà Nga nói.
Cùng nội dung, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ việc miễn trách nhiệm cho người tham gia cơ cấu lại các TCTD bị kiểm soát đặc biệt ở đây là gì, trách nhiệm hành chính, dân sự hay hình sự. “Tôi thấy ở Luật Cán bộ, công chức đã quy định rồi. Có nghĩa cán bộ được Nhà nước giao tham gia cơ cấu lại ngân hàng yếu kém mà thực hiện nhiệm vụ đúng quyền hạn, đúng pháp luật thì không có lý do gì mà pháp luật không bảo vệ. Cũng không ai quy định miễn trách nhiệm hình sự, hành chính, dân sự ở luật chuyên ngành cả” - Chủ tịch QH nói.
Chung quan điểm, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh: “Cán bộ, công chức mà thực hiện nhiệm vụ nghiêm túc, đúng pháp luật thì được pháp luật bảo hộ rồi. Tôi hiểu đưa quy định này vào dự luật thực ra là thừa. Anh khách quan, anh làm đúng thì chẳng ai truy tố được”.
Giải trình rõ hơn, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết quy định miễn trách nhiệm ở đây chủ yếu là miễn trách nhiệm hình sự, dân sự. Ông Hưng cũng khẳng định quy định ở đây không trùng lắp, mâu thuẫn với Luật Cán bộ, công chức vì thực tế nhiều người được NHNN cử tham gia cơ cấu lại các “các ngân hàng 0 đồng” không phải là cán bộ, công chức nhà nước, không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Cán bộ, công chức.
“Nhiều anh em được cử tham gia ban kiểm soát của các ngân hàng đang cơ cấu lại có tâm lý hoang mang, nặng nề, lo lắng phải chịu trách nhiệm vì có những cái “không kiểm soát hết được”” - ông Hưng cho biết.
| Lĩnh vực đặc thù nên “chết không thể chôn” Tại phiên thảo luận, Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng bày tỏ băn khoăn về các phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt, trong đó có việc “mua bán bắt buộc” sẽ có ảnh hưởng đến quyền về tài sản của các cổ đông. Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển cũng đặt câu hỏi với đại diện NHNN về việc xử lý quyền lợi của cổ đông đối với các “ngân hàng 0 đồng”. Giải trình về vấn đề này, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng nhìn nhận hiện phương án xử lý “ngân hàng 0 đồng” vẫn còn lúng túng vì luật chưa có quy định. Ông Hưng cho biết dự thảo lần này cũng quy định “Nhà nước không mua bắt buộc mà là tổ chức khác mua” đối với ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt và các cổ đông của ngân hàng này đương nhiên bị mất quyền về tài sản. “Các ngân hàng lỗ lũy kế, thậm chí âm vốn, các cổ đông không đủ năng lực giải quyết nữa thì bắt buộc họ chỉ có thể chuyển cho các tổ chức khác giải quyết, xử lý nếu không phải tự mình xử lý” - ông Hưng giải thích. Cũng theo ông Hưng, khi ngân hàng âm vốn, nếu xử lý theo phương án phá sản thì cũng không còn tài sản gì nữa. Kinh nghiệm các nước cũng cho thấy khi Nhà nước vào mua, xử lý đối với các ngân hàng thua lỗ, âm vốn thì quyền cổ đông của họ cũng mất. Một đại diện khác của NHNN giải thích thêm: “Lĩnh vực ngân hàng có đặc thù “chết không thể chôn được”. Vì ngân hàng nhận tiền của dân, ảnh hưởng đến hệ thống nên mới phải chuyển giao bắt buộc. Doanh nghiệp bình thường là phá sản, còn ngân hàng thì không vậy được, phải tái cơ cấu, từ đó mới phải có giải pháp để cứu”. Về nội dung này, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị ban soạn thảo cần làm rõ thêm quy định chuyển giao bắt buộc cũng như các phương án xử lý khác đối với các TCTD bị kiểm soát đặc biệt… Trong đó, đặc biệt chú ý đến vấn đề quyền tài sản của cổ đông được hiến pháp bảo hộ. |
