Theo Wired, vào tháng 8-2018, công ty Trung Quốc ByteDance đã mua công ty khởi nghiệp video Musical.ly và hợp nhất nó với TikTok, ứng dụng video ngắn được tải xuống nhiều nhất trên thế giới.
Ngày nay, TikTok có hơn 1 tỉ người dùng, gấp đôi so với Snapchat và Twitter cộng lại, nhiều ngôi sao trên nền tảng này có thể kiếm được tới 5 triệu USD/năm. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của TikTok đã khiến nó rơi vào tầm ngắm của các nhà làm luật và bị giám sát chặt chẽ.
Gần một nửa số người sử dụng TikTok ở độ tuổi từ 16 đến 24, một số thậm chí còn trẻ hơn. Vào năm 2019, Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) đã phạt ByteDance 5,7 triệu USD vì thu thập thông tin của những người dưới 13 tuổi, vi phạm Đạo luật bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em trên mạng, dẫn đến một cuộc điều tra tương tự ở Vương quốc Anh.
TikTok cũng đã phải đối mặt với những lời chỉ trích dựa trên nguồn gốc Trung Quốc của ByteDance. Vào năm 2020, TikTok đã bị chính phủ Ấn Độ cấm, trong khi cựu tổng thống Mỹ Donald Trump cũng chuyển sang cấm ứng dụng này, quyết định này sau đó đã bị tổng thống Joe Biden đảo ngược.
Giống như Facebook và Instagram, tiền của TikTok được kiếm thông qua quảng cáo. Vậy TikTok biết gì về bạn, nó theo dõi những gì và làm cách nào để hạn chế điều này?
 |
TikTok biết gì về bạn?
TikTok có thể thu thập thông tin khi bạn truy cập trang web ngay cả khi bạn chưa đăng ký, thông qua cookie và các trình theo dõi khác. Khi bạn đã tạo tài khoản, mạng xã hội sẽ thu thập dữ liệu về các hoạt động và sở thích của bạn dựa trên các video bạn xem.
TikTok biết thiết bị bạn đang sử dụng, vị trí, địa chỉ IP, lịch sử tìm kiếm, nội dung tin nhắn của bạn, nội dung bạn đang xem và thời lượng. Nó cũng thu thập số nhận dạng thiết bị để theo dõi tương tác của bạn với nhà quảng cáo. TikTok “suy luận” các yếu tố như độ tuổi, giới tính và sở thích của bạn dựa trên thông tin mà nó có về bạn. Tại Mỹ, TikTok có thể thu thập thông tin sinh trắc học bao gồm khuôn mặt và giọng nói.
Morgan Wright, cố vấn bảo mật của công ty bảo mật SentinelOne, cho biết dữ liệu này “cực kỳ có giá trị” đối với TikTok và các nhà quảng cáo. “Nếu ai đó xem hết một video và nhấn thích, TikTok sẽ phân phối các quảng cáo phù hợp dựa trên hành động này. Việc nắm bắt mức độ tình cảm này khó hơn trên các nền tảng khác”.
Cách TikTok theo dõi bạn
Chính sách quyền riêng tư của TikTok khá rõ ràng, khi bạn đăng ký tài khoản, TikTok sẽ hỏi địa chỉ email hoặc số điện thoại và ngày sinh của bạn. Nó cũng thu thập nội dung bạn tạo ngay cả khi bạn không tải lên hoặc lưu nội dung đó và siêu dữ liệu liên quan, bao gồm thời gian, địa điểm và ai. Nếu bạn đăng nhập bằng Facebook, thông tin cũng có thể được chia sẻ với mạng xã hội.
 |
TikTok theo dõi bạn ngay cả khi bạn không chia sẻ video. Ảnh minh họa: Pexels |
Rowenna Fielding, người sáng lập công ty tư vấn bảo vệ dữ liệu Miss IG Geek, cho biết chính sách quyền riêng tư của TikTok đề cập rất nhiều đến việc thu thập dữ liệu. “Họ giải thích về cách theo dõi và thu thập dữ liệu nhiều hơn so với các công ty khác, nhưng ứng dụng này sử dụng nhiều kỹ thuật để che giấu cách thức hoạt động, gây khó khăn cho việc tìm ra dữ liệu nào đang đi đâu”.
Bởi vì TikTok không nói cụ thể về việc dữ liệu nào sẽ được chuyển đến đâu, nên điều này có thể bao gồm cả thông tin hồ sơ và nội dung mà bạn tạo (ngay cả khi bạn không chia sẻ với TikTok).
Cách thức hoạt động của thuật toán TikTok
Thuật toán của TikTok sẽ xác định các video nào sẽ xuất hiện trên trang For you (dành cho bạn). Nguồn cấp dữ liệu của mỗi người là duy nhất, bởi nội dung sẽ được xác định dựa trên các video bạn đã thích, chia sẻ hoặc nhận xét…
TikTok sử dụng các kỹ thuật dựa trên máy học để hiểu những gì bạn xem và lý do tại sao. Mục tiêu là giữ bạn ở lại nền tảng càng lâu càng tốt và thu thập thêm dữ liệu về những gì bạn đã xem.
Jake Moore, chuyên gia an ninh mạng tại công ty bảo mật ESET cho biết: “Mỗi khi bạn sử dụng nền tảng, thuật toán sẽ được cập nhật với dữ liệu mới để nó có thể hiểu bạn chính xác hơn”.
Cách hạn chế TikTok thu thập dữ liệu
Bạn có thể hạn chế việc thu thập dữ liệu trên TikTok bằng cách truy cập vào ứng dụng, chuyển sang mục Profile (hồ sơ), bấm vào biểu tượng menu ở góc trên bên phải và chọn Settings and privacy (cài đặt và quyền riêng tư).
 |
| Cài đặt tài khoản TikTok để hạn chế bị thu thập dữ liệu. Ảnh: TIỂU MINH |
Tiếp theo, người dùng chỉ cần tìm đến mục Ads (quảng cáo) sau đó tắt bớt các thiết lập không cần thiết để không phải xem các quảng cáo không mong muốn.
Cũng trong phần cài đặt Privacy (quyền riêng tư), bạn có thể chuyển tài khoản về chế độ riêng tư. Từ đó chỉ những người được bạn chấp thuận mới có thể theo dõi và xem video của bạn.
 |
| Chuyển tài khoản TikTok sang chế độ riêng tư. Ảnh: TIỂU MINH |
Will Richmond-Coggan, chuyên gia công nghệ và quyền riêng tư tại công ty luật Freeths, cho biết đặt tài khoản của bạn ở chế độ riêng tư là “bước đầu tiên cần thiết”.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên tránh liên kết tài khoản của mình với các hồ sơ xã hội khác như Facebook và Google. Richmond-Coggan cho biết: “Những việc này sẽ chỉ giới hạn việc thu thập dữ liệu chứ không loại bỏ dữ liệu được chia sẻ với TikTok”.
Nếu sở hữu iPhone, bạn cũng có thể sử dụng tính năng App Tracking Transparency (ATT) của Apple để hạn chế khả năng theo dõi của TikTok.