Báo Inquirer dẫn lời Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ngày 12-2 yêu cầu Mỹ phải “trả tiền” nếu muốn tiếp tục Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) với Philippines.
Phát biểu tại căn cứ không quân Clark ở tỉnh Pampanga hôm 12-2, ông Duterte cho biết: “Tôi muốn thông báo rằng từ giờ trở đi, nếu có binh sĩ Mỹ nào ở đây và Mỹ muốn VFA được thực hiện? Bạn phải trả tiền”.
Ông Duterte lý giải: “Đó là trách nhiệm chung, nhưng phần trách nhiệm của Mỹ không phải là miễn phí. Vì sau cùng, khi chiến tranh nổ ra, tất cả chúng ta đều phải gánh chịu chi phí”.
Tuy nhiên, ông Duterte không nêu rõ Mỹ sẽ phải trả bao nhiêu chi phí. Đại sứ quán Mỹ tại Manila vẫn chưa có phản ứng trước tuyên bố của Tổng thống Philippines.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Ảnh: ABS-CBN NEWS
Ông Duterte cũng đã than thở về việc những lời hứa giữa Philippines và Mỹ vẫn chưa thành hiện thực, tuy hai bên là “những người bạn”.
“Vì lý do cấp bách ở thời điểm này, chúng tôi cần sự hiện diện của họ ở đây. Nhưng trước đây, chúng tôi đã đặt hàng quá nhiều từ họ và quá nhiều thứ không được giao” - ông Duterte nói.
Cũng tại buổi phát biểu, ông Duterte một lần nữa cho thấy lập trường “có vẻ nồng ấm” của ông với Trung Quốc.
“Thực ra tôi đang đi trên một sợi dây căng. Tôi không đủ khả năng để dũng cảm chống lại Trung Quốc, vì chúng tôi đang tránh bất kỳ cuộc đối đầu nào có thể dẫn đến bất cứ điều gì mà chúng tôi khó có thể đủ khả năng, ít nhất không phải là tại thời điểm này” - ông Duterte nói.
Tuy nhiên, ông Duterte lưu ý rằng ông "không liên minh với bất kỳ ai", Inquirer đưa tin.
“Tôi không chống lại người Trung Quốc, tôi cũng không thân người Mỹ. Tôi chỉ là một nhân viên chính phủ Philippines làm việc vì lợi ích của đất nước tôi” – ông Duterte nói thêm.
Trước đó, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin hôm 8-2 cho biết Philippines và Mỹ sẽ gặp nhau trong tháng này để khắc phục những khác biệt trong VFA kéo dài hai thập niên.
Động thái trên diễn ra trong bối cảnh Manila đang gia tăng quan ngại về an ninh khu vực sau khi Trung Quốc thông qua luật hải cảnh.
Đầu năm 2020, ông Duterte đơn phương thông báo sẽ hủy bỏ VFA, khiến thỏa thuận này chỉ kéo dài tới tháng 8-2020. Tuy nhiên, ông đột ngột tuyên bố tạm ngưng quá trình hủy bỏ hai lần (vào tháng 6 và tháng 11-2020), nên thỏa thuận vẫn còn có hiệu lực tới tháng 8-2021.
Tháng 12-2020, Tổng thống Duterte tuyên bố sẽ tiếp tục hủy bỏ VFA nếu Mỹ không sản xuất ít nhất 20 triệu liều vắc xin ngừa COVID-19 cho Manila.
VFA cung cấp khung pháp lý mà theo đó quân đội Mỹ có thể hoạt động luân phiên ở Philippines. Các chuyên gia cho rằng nếu không có nó, các thỏa thuận quốc phòng song phương khác của hai nước, bao gồm cả Hiệp ước Phòng thủ lẫn nhau (MDT), sẽ không thể được thực hiện.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tái khẳng định giữ vững cam kết bảo vệ đồng minh Philippines trước tình hình Trung Quốc ngày càng hung hăng ở Biển Đông.
Mối quan hệ Mỹ-Philippines trở nên phức tạp từ khi ông Duterte lên nắm quyền vào năm 2016 và thường xuyên đưa ra tuyên bố lên án chính sách đối ngoại của Mỹ.
