Khi dịch COVID-19 bùng phát ở Trung Quốc rồi lan nhanh ra toàn thế giới, với những nghiên cứu, đánh giá ban đầu, đa số cơ quan y tế của các quốc gia đều nhận định đây là loại virus rất dễ lây lan và nguy hiểm đối với sức khỏe con người. Từ đó, hàng loạt quốc gia áp dụng biện pháp phong tỏa, đóng cửa nền kinh tế.
Người dân đã quen với việc tuân thủ 5K để đảm bảo phòng chống dịch
khi đến bất cứ nơi đâu. Ảnh: HOÀNG GIANG
Nhiều người bị phạt tù rất nghiêm khắc
Việt Nam ta cũng vậy, thậm chí ta còn làm quyết liệt hơn. Bên cạnh đó, các cơ quan tư pháp cũng vào cuộc góp phần làm tăng hiệu quả của chủ trương phòng chống dịch bệnh trong giai đoạn đầu. Biện pháp mạnh nhất là xử lý hình sự đối với những người không chấp hành đúng quy định về khai báo y tế làm lây nhiễm bệnh cho người khác.
Sau đó, hàng loạt người vì sợ bị cách ly 14 ngày (thậm chí hơn) đã không khai báo việc họ đi về từ vùng dịch dẫn đến bị các cơ quan tố tụng xử lý hình sự và tòa án phạt tù rất nghiêm khắc.
Sau hai năm áp dụng mọi biện pháp có thể nhưng con virus vô hình ấy vẫn cứ lan rộng. Ban đầu cả nước có vài trăm ca, ta phong tỏa nghiêm ngặt hơn và nghĩ rằng chúng ta sẽ thành công với mục tiêu zero-COVID. Tuy nhiên, càng về sau số ca tăng lên hàng ngàn, rồi chục ngàn, nay là trăm ngàn.
Con số lây nhiễm này cho thấy mục tiêu zero-COVID là không thể. Sau đó, đa số nhà khoa học nhận thấy cần thay đổi cách tiếp cận và họ đã hạ cấp độ nguy hiểm của con virus xuống mức bình thường, bệnh nhiễm COVID-19 là bệnh bình thường và quan điểm sống chung với nó được các chính phủ đưa ra áp dụng trong thực tế. Việt Nam chúng ta sau đó cũng đã áp dụng chính sách sống chung với loại virus ấy với phương châm “thích ứng linh hoạt, an toàn”.
Cần thay đổi chính sách hình sự liên quan COVID-19
Nếu chúng ta sẽ xem bệnh liên quan đến COVID-19 là bệnh bình thường thì tôi nghĩ các cơ quan tư pháp cần phải thay đổi ngay chủ trương xử lý người làm lây lan dịch bệnh cho phù hợp với tình hình chung. Chúng ta cũng cần có văn bản hướng dẫn dừng ngay việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người mà chúng ta kết luận có hành vi làm lây lan dịch bệnh.
Đồng thời, đối với những người đang chấp hành hình phạt tù về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người (theo Điều 240 BLHS 2015), có lẽ chúng ta cần đình chỉ ngay việc thi hành án để khẳng định tính kịp thời và nhân đạo của chính sách hình sự.
Hôm qua, tôi có một người quen vừa thông tin rằng họ bị VKS truy tố về tội làm lây lan dịch bệnh theo khoản 2 Điều 240 BLHS, sắp tới họ sẽ phải đối diện với mức hình phạt 5-10 năm tù.
Tôi thấy thật xót xa cho họ khi phải bị xử lý về hành vi làm lây lan cái bệnh mà hiện giờ thế giới và cả Việt Nam chúng ta đều đang cân nhắc xem nó là bệnh bình thường. Hy vọng cơ quan tố tụng sẽ xử lý mang tính nhân văn hơn, đừng tiếp tục xử phạt tù những người làm lây lan loại bệnh mà hiện giờ chúng ta xem nó là bình thường nữa.
| Chính sách hình sự và sự chuyển biến của tình hình Chúng ta thừa hiểu con virus vô hình này có mặt khắp nơi, không thể ngăn chặn sự phát tán của nó bằng băng rôn, hàng rào, vách tường và các barie. Nguồn lây nhiễm khắp chốn, một người tiếp xúc với người đã bị nhiễm bệnh rồi sau đó họ cũng bị nhiễm chưa hẳn 100% là bị lây bệnh từ người đã bị nhiễm ban đầu. Rất có thể người bị nhiễm thứ hai bị lây nhiễm từ nguồn khác, không có gì chắn chắc rằng người thứ hai bị nhiễm bệnh do nguyên nhân duy nhất là vì tiếp xúc với người ban đầu kia. Vì vậy trong thời gian qua, chúng ta đã dùng cái tương đối để kết luận về cái tuyệt đối, từ đó làm cơ sở xử lý hình sự đối với rất nhiều người. Để hiện thực mục tiêu zero-COVID, ta đành chấp nhận cách lập luận như vậy trong quá trình xử lý hình sự về hành vi làm lây lan dịch bệnh. Nhưng hiện giờ quan điểm và cách thức phòng chống dịch đã thay đổi, bệnh liên quan đến COVID-19 được xem là bình thường thì việc tiếp tục xử lý hình sự đối với những người mà chúng ta sử dụng cách lập luận tương đối như trên còn cần thiết nữa hay không?! Có cần tiếp tục phạt tù những người dân vì sợ bị cách ly ảnh hưởng đến cuộc sống, vì thiếu hiểu biết nữa không?! |
