Nhiều người có thẩm quyền lợi dụng lỗ hổng pháp luật để tham nhũng

Ngày 6-9, Ủy ban Tư pháp khai mạc phiên họp toàn thể lần thứ 10. Tại phiên họp này, các đại biểu (ĐB) sẽ thẩm tra các báo cáo tư pháp và báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN).

Số vụ nhận hối lộ bị phát hiện tăng hơn 312%

Trình bày báo cáo của nhóm nghiên cứu thuộc Ủy ban Tư pháp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa dẫn lại số liệu nêu trong báo cáo của Chính phủ: Tội phạm tham nhũng, chức vụ bị phát hiện tăng gần 71,5% số vụ, tăng hơn 116% số đối tượng; đặc biệt, số vụ nhận hối lộ bị phát hiện tăng hơn 312%.

Theo phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, điều này cho thấy công cuộc chống tham nhũng ngày càng quyết liệt, thể hiện quyết tâm cao của Đảng và Nhà nước là “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” nên việc phát hiện và xử lý ngày càng nhiều.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa phát biểu tại phiên họp. Ảnh: BL

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của cơ quan thẩm tra cho rằng việc để xảy ra nhiều vụ tham nhũng thể hiện công tác quản lý nhà nước ở một số lĩnh vực vẫn còn hạn chế.

“Sai phạm trong các vụ án hầu hết đều liên quan đến người có thẩm quyền trong cơ quan quản lý nhà nước. Họ đã lợi dụng triệt để những lỗ hổng của pháp luật để trục lợi, thực hiện hành vi vi phạm” - bà Hoa nói và cho rằng vấn đề đặt ra là cần nâng cao hơn nữa việc kiểm soát quyền lực của người đứng đầu, người có thẩm quyền; kiểm soát hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước đảm bảo khách quan, minh bạch và đúng pháp luật.

“Đáng lưu ý, hành vi vi phạm kéo dài trong nhiều năm, xảy ra ở nhiều nơi trên cả nước nhưng không được kịp thời phát hiện và xử lý” - phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.

Dẫn chứng cho nhận định này, báo cáo của nhóm nghiên cứu đề cập đến vụ án đưa hối lộ, nhận hối lộ xảy ra tại Cục Đăng kiểm (Bộ GTVT) và các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới tại các tỉnh, TP trên cả nước. Đến tháng 5-2023, cơ quan chức năng đã khởi tố 68 vụ án, khởi tố 600 lãnh đạo, đăng kiểm viên với nhiều tội danh khác nhau.

Làm công tác phòng, chống tham nhũng vẫn dính chàm vì tham nhũng

Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu thuộc Ủy ban Tư pháp, nhiều người là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các cơ quan, đơn vị làm công tác PCTN, tiêu cực bị khởi tố, điều tra về hành vi tham nhũng.

Cơ quan chức năng đã khởi tố, điều tra hai thiếu tướng công an đã nghỉ hưu, 14 cán bộ thanh tra, giám sát của các cơ quan Thanh tra Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia và 13 cán bộ thanh tra các địa phương…

“Khi niềm tin đã sụp đổ thì vạn lời nói đều vô nghĩa”

Nêu ý kiến, ĐB Vũ Trọng Kim (Đoàn ĐB Quốc hội tỉnh Nam Định) cho hay qua nghiên cứu báo cáo của các nhóm nghiên cứu thuộc Ủy ban Tư pháp, ông nhận thấy năm 2023 có những vấn đề nghiêm trọng hơn so với những năm trước.

“Vụ án Việt Á và chuyến bay giải cứu, quà cảm ơn gì mà nhiều thế, gợi ý đến 2-3 lần để lấy về hàng triệu đô la. Như thế có phải những người này vào trung ương, làm bộ trưởng, vào cơ quan nhà nước để ăn hối lộ hay không?” - ông Kim nói và cho rằng bài học cho các nhà lãnh đạo, nhà quản lý là khi niềm tin đã sụp đổ thì vạn lời nói đều vô nghĩa.

Trước thực trạng tội phạm tham nhũng tiếp tục tăng, ĐB Dương Khắc Mai (Đoàn ĐB Quốc hội tỉnh Đắk Nông) đề nghị phải nghiên cứu sửa luật liên quan, tăng mức hình phạt với tội phạm này bởi “những năm qua, Đảng và Nhà nước đưa ra nhiều quyết sách và xử lý rất mạnh mẽ tội phạm tham nhũng nhưng tội phạm tham nhũng vẫn tăng. Vấn đề đặt ra là chúng ta chưa làm mạnh hay tội phạm tham nhũng không sợ, nhờn pháp luật? Hay các chế tài, hình phạt của chúng ta chưa đủ mạnh?” - ông Mai nói.

Giải trình thêm sau đó, Phó Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho hay tỉ lệ án tham nhũng tăng một phần do 2-3 năm gần đây, các cơ quan tố tụng đi sâu vào bản chất các hành vi án tham nhũng, từ đó khởi tố được loạt vụ án đưa hối lộ rất lớn như AIC Đồng Nai… “Thông thường ban đầu là án kinh tế, sau hành vi vi phạm án kinh tế thì đó là hành vi nhận hối lộ” - ông Tiến nói.

ĐỨC MINH